Nhà thơ Nguyên Lạc
TIỄN
BẠN 1
Nguyên Lạc
Lời cẩn báo:
Xin
thưa: -- Tính nhân bản là một thuộc tính của thơ hay, nước nào cũng có, chỉ có
trước hay sau thôi. Cái hay, cái đẹp, nhân bản là tài sản chung của nhân loại;
nó không cón riêng của tác giả khi đã được công bố cho công chúng. Những bài
thơ Đường tôi phóng dịch vì lẽ nầy, chứ không phải vì "sính ngoại",
vi "Đội Hán" hay vì muốn chứng tỏ ta đây "tót vời", "riêng một góc trời" (tựa một bài
nhạc). Hãy trân trọng cái hay, cái đẹp của
tiền nhân, với điều kiện nó không phục vụ cho một ý đồ xấu. Tiền nhân chúng ta
cũng có những bài thơ rất hay tôi từng phóng dịch, thí dụ của Nguyễn Du. Có gì
xin các cao nhân bỏ qua cho. Trân trong - Nguyên Lạc
Tiễn
bạn ở đây theo ngu ý riêng tôi là tiễn bạn TRI KỶ, chứ không phải là bạn bình
thường. Bạn tri kỷ rất khó tìm. Tôi xin mạn phép ghi ra vài dòng về bạn TRI KỶ
BẠN TRI KỶ
1. Bạn Tri kỷ trong tiếng Anh là: Soulmate, Confidant
-- Soulmate (noun): a person ideally suited to another
as a close friend or romantic partner.
[Tạm chuyển ngữ: Một người hoàn toàn phù hợp (lý tưởng)
với người khác như là một người bạn thân hoặc người bạn tình lãng mạn]
-- Confidant (noun): a person with whom one shares a
secret or private matter, trusting them not to repeat it to others.
[Tạm chuyển ngữ: Một người mà từ họ, ta chia sẻ một vấn
đề bí mật hoặc riêng tư, tin tưởng họ không kể lại những điều này với người
khác]
2. Bạn Tri kỷ trong tiếng Việt (và Chinese) rộng nghĩa
hơn
-- Bạn Tri kỷ: Người hiểu được lòng mình, hiểu được
tâm tình và hiểu được cảm giác, tư tưỡng, ngụ ý và cả những điều mình chưa nói
hẳn dĩ nhiên không phải đã dễ kiếm.
-- Bạn Tri kỷ: Người thực sự có sự kết nối đặc biệt với
bạn. Bạn luôn cảm thấy có mối liên hệ nào đó với họ, đặc biệt là bạn khó kiềm
chế được những rung động và cảm xúc của bản thân với họ. Hơn bất kỳ ai, bạn
luôn muốn được ở gần họ nhiều hơn, chia sẻ những điều bạn đang giấu kín với mọi
người cho họ. Đó là người duy nhất có thể giúp bạn mở lòng.
Một người tri kỷ giống như chiếc chìa khóa, mở ra những
cảm xúc bí mật ẩn sâu bên trong tâm hồn bạn, giúp bạn có được những thứ chân thật
nhất trong cuộc đời này.
3. Xin được ghi ra đây những lời lý thú của Vũ Thị
Minh Huyền:
[Ai
từng nghe qua tích Bá Nha Tử Kì, hẳn sẽ biết câu: “Cao sơn lưu thủy, tri kỷ khó
tìm”. Đối với một kiếp nhân sinh, trong đời chỉ cần có được một người tri kỷ
cũng là hạnh phúc lắm rồi.
Bạn
tri kỷ là bí mật trong tim, dịu dàng và đẹp đẽ như ánh sáng có khả năng chữa
lành mọi vết thương.
Ngoài tình yêu, tình bạn và tình thân chúng ta
vẫn còn một thứ tình cảm là kết tinh của cả ba tạo thành đó gọi là: tri kỷ.
Trong cuộc sống, tìm được người mình yêu thương, tâm đầu ý hợp đã khó, tìm được
một người bạn tri kỷ còn khó hơn gấp nghìn lần. Mất người yêu, mất chồng hay mất
vợ, ta buồn… buồn lắm, nhưng rồi sau này ta vẫn còn có thể có cơ hội gặp gỡ và
tìm được một người yêu mới, chồng mới hay vợ mới… còn bạn tri kỷ một khi mất
đi, ta sẽ đau hơn gấp nghìn lần và sẽ buồn… buồn cả một đời.
Bạn
tri kỷ, đó là một thứ tình tâm giao vừa ấm áp như tình yêu, lại vừa nâng giữ
như tình thân. Ranh giới khiến người ta đôi khi có thể ngộ nhận tri kỷ và người
yêu thành ra mong manh tới mức không phải người nào trong cuộc cũng có thể tỉnh
táo mà tránh né. Quá một chút thôi có thể là sẽ mất.
Bạn
tri kỷ luôn là người hiểu ta nhất. Chỉ có người ấy mới biết được ta nghĩ gì, buồn
gì, vui gì, thích gì, ghét gì… dù ta không cần nói gì hết.
Bạn
tri kỷ là người ta mong tìm đến nhất mỗi khi gặp chuyện khó khăn, đau khổ, bất
hạnh… Và sau khi được tâm sự, được dựa vào vai bạn để khóc, những muộn phiền ưu
tư sẽ nguôi ngoai… ta bỗng thấy nhẹ lòng hơn.
Bạn
tri kỷ là người ta có thể nói thật nhất mọi ý nghĩ của mình ngay cả những chuyện
thầm kín không bao giờ có thể chia sẻ cùng ai… kể cả vợ hoặc chồng.
Bạn
tri kỷ là người dám phê bình những khuyết điểm của ta, những sai lầm của ta mà
chẳng sợ ta khó chịu hay giận dỗi… Và bao giờ sau đó cũng cho ta những lời
khuyên rất chân thành, có lợi nhất cho ta.
Bạn
tri kỷ là người luôn kiên nhẫn lắng nghe ta kể lể đủ điều, nhất là về những điều
phiền muộn, khó chịu, những ước mơ hoài bão tưởng chừng như viển vông, hão huyền
của ta mà chẳng bao giờ chế giễu, nhạo báng ta hay thấy sốt ruột vì mất thời
gian của họ.
Bạn
tri kỷ là người âm thầm lặng lẽ mang đến cho ta những hạnh phúc giản dị nhưng
chẳng bao giờ kể công.
Tri
Âm đã khó kiếm, Tri Kỷ càng khó tìm.] [Vũ Thị Minh Huyền] [1]
4. Nguyên Lạc tôi xin ghi thêm vài ý kiến riêng tư, có
gì xin các cao nhân bỏ quá cho:
-- Người tri kỷ
- người lương thiện - rất hiếm, rất khó tìm nên ông Diogenes từng xách đèn đi
ngoài phố giữa ban ngày tìm.
Diogenes
“người hoài nghi” (tiếng Hy Lạp: Διογένης ὁ Κυνικός, Diogenes ho Kunikos) là một
nhà triết học Hy Lạp và là một trong những người sáng lập nên trường phái triết
học Hoài nghi. Còn được gọi là Diogenes thành Sinope. ông được sinh ra tại
Sinope (ngày nay là Sinop, Thổ Nhĩ Kỳ) trong năm 412 hoặc 404 TCN và qua đời tại
Corinth năm 323 TCN - Wikipedia
Khi
được hỏi làm gì đấy, ông trả lời: “Tôi đi tìm một người lương thiện.” Tương
truyền ông chỉ gặp toàn bọn bất lương và vô lại. [2]
-- Bạn tri kỷ "cùng phái tính" đã quý,
"khác phái tính" - Hồng nhan tri kỷ, Quân tử tri âm - càng hiếm quý
hơn, và thường dễ bị "vượt rào" phải không các bạn?
Có một tiền nhân (tôi quên tên) đã nói đại khái:
"Có một người vợ yêu chưa đủ, cần nên có thêm một bạn tri kỷ"; nữ
càng quý (NL). Vì lập thuyết của Nho giáo phục vụ cho chế độ quân chủ phong kiến, "Trọng Nam Khinh Nữ", nên thường ai
cũng nghĩ "tri kỷ khác phái" là Hồng Nhan Tri Kỷ. Sao không nghĩ là
Quân Tử Tri Âm? Người nữ cũng có quyền nghĩ: "Có được người chồng yêu chưa
đủ, cần nên có thêm một bạn tri kỷ", Quân Tử Tri Âm càng tốt phải không?
Chuyện "Trọng Nam Khinh Nữ" đã lỗi thôi rồi, xin các bạn suy nghĩ lại.
BÀI
THƠ TIỄN BẠN
Bài thơ tiễn bạn của Lý Bạch: HOÀNG HẠC LÂU/ TỐNG MẠNH
HẠO NHIÊN CHI QUẢNG LĂNG
1. Lý Bạch
Lý Bạch (701-762) tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ,
sinh ở Tứ Xuyên (làng Thanh Liên, huyện Chương Minh, nay là huyện Miện Dương).
Quê ông ở Cam Túc (huyện Thiên Thuỷ - tức Lũng Tây ngày xưa). Lý Bạch xuất thân
trong một gia đình thương nhân giàu có. Lý Bạch là một trong những nhà thơ theo
chủ nghĩa lãng mạn nổi tiếng nhất thời Thịnh Đường nói riêng và Trung Hoa nói
chung.
Do sự lỗi lạc của mình, ông được hậu bối tôn làm Thi
Tiên hay Thi Hiệp. Giới thi nhân bấy giờ thì rất kính nể tài uống rượu làm thơ
bẩm sinh, nên gọi Lý Bạch là Tửu Tiên hay Trích Tiên Nhân. Hạ Tri Chương gọi
ông là Thiên Thượng Trích Tiên; ông kết làm bạn vong niên Đỗ Phủ (Đỗ Phủ kém Lý
Bạch 11 tuổi)
Cuộc đời của ông đi vào truyền thuyết, với phong cách
yêu rượu hiếm có, những truyện ngụ ngôn và truyền thuyết về tinh thần trượng
nghĩa, cũng như điển tích nổi tiếng về việc ông đã chết đuối khi nhảy khỏi thuyền
để bắt cái bóng phản chiếu của mặt trăng.[Wikipedia]
2. Nguyên tác bài thơ:
黃鶴樓送孟浩然之廣陵
故人西辭黃鶴樓,
煙花三月下陽州。
孤帆遠影碧空盡,
惟見長江天際流。
HOÀNG
HẠC LÂU
TỐNG
MẠNH HẠO NHIÊN CHI QUẢNG LĂNG
Cố nhân tây từ Hoàng hạc lâu
Yên hoa tam nguyệt hạ Dương châu.
Cô phàm viễn ảnh bích không tận
Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu.
(Lý Bạch)
3. Dịch nghĩa
Tại
lầu Hoàng Hạc
tiễn
Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
Bạn cũ rời lầu Hoàng Hạc để đi về phía đông [*]
Xuôi xuống Dương Châu vào tháng ba giữa mùa hoa khói
Bóng cánh buồm lẻ loi xa tít lẫn vào không gian xanh
biếc
Chỉ thấy sông Dương Tử chảy sát bên trời.
...........
Ý thơ:
Lý
Bạch (701-762) đứng trên lầu cao Hoàng Hạc, trên bến sông dõi theo chiếc thuyền
đưa Mạnh Hạo Nhiên đến chân trời xa
Bạn cũ dời chân Hoàng Hạc
lâu
Tháng ba hoa khói xuống
Dương Châu
Bóng buồm chìm lẫn trong
trời biếc
Chỉ thấy Trường Giang vẫn
chảy mau
(Trần Trọng San)
4. Phóng dịch
Nguyên Lạc phóng dịch
Lầu
Hoàng Hạc
tiễn
Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
Lầu tây Hoàng Hạc tiễn bạn
Dương Châu hoa khói tháng
ba
Cô lẻ buồm xanh vô tận
Duy Trường giang mãi dòng
xa
...............
[*]
Trên bản đồ, Quảng Lăng nằm ở phía đông của lầu Hoàng Hạc. Sông Dương Tử
chảy từ tây sang đông ra Đông hải (biển đông)
Chữ
"hạ" có nghĩa là xuôi xuống, xuôi dòng, cho ta suy ra kết luận: Mạnh Hạo Nhiên đã đi từ tây sang đông.
***
Qua trên ta thấy tình bạn rất đẹp của các thi nhân, đẩy
nhân bản.
Xin gặp lại các bạn lần sau với: TIỄN BẠN 2
Nguyên
Lạc
.......................
Tham khảo: Thi Viện, Wikipedia...
Ghi chú:
[1]
Vũ Thị Minh Huyền
http://thegioicamxuc.vn/wap/detail/2539
[2]
Theo sử gia Plutarch, khi Alexander Đại Đế tới Corinth, những người đứng đầu
thành phố và các triết gia đã lũ lượt kéo nhau tới yết kiến Alexander, chỉ
riêng Diogenes vắng mặt. Alexander bèn đích thân đi tìm Diogenes, và thấy ông
này đang nằm dài sưởi nắng bên cái thùng ông dùng làm chỗ ngủ. Khi Alexander Đại
Đế hỏi: “Hỡi nhà hiền triết, ngươi có muốn ta làm gì giúp ngươi không?”,
Diogenes đã trả lời: “Ngài hãy đứng tránh sang một bên để khỏi che lấp ánh mặt
trời của tôi.” Các triết gia và đám tùy tùng của Alexander Đại Đế nghe vậy cười
phá lên, trong khi chính Alexander Đại Đế nói: “Nếu ta không phải là Alexander
thì ta đã là Diogenes.” (theo Đỗ Đình Đăng)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét