HẠ UY DI 夏威夷 – Ung Chu, theo Hán-Việt Thông Dụng

 

Hawaii (tiếng Hawaii: Hawaiʻi) ngoài cách phiên âm "Ha-oai" thì người Việt còn vay mượn tiếng Trung Quốc "Hạ Uy Di" 夏威夷. Đây là cách phiên âm dựa trên tiếng Quảng Đông "haa6 wai1 ji4" 夏威夷 (Jyutping), sau đó phổ biến sang các ngôn ngữ Trung Hoa khác, và người Việt chuyển âm thành Hán-Việt. Hawaii là lãnh thổ thuộc Hoa Kì, quần đảo này nằm giữa Thái Bình Dương rộng lớn.
Người Việt đã du nhập một loại nhạc cụ mà tên tiếng Anh là "lap steel guitar" hay "Hawaiian guitar", với cách chơi đặc trưng là để lên đùi. Người Việt gọi đó là đàn Hạ Uy Di hay "Hạ Uy cầm" 夏威琴. Cách gọi lược bớt âm tiết này ta đã gặp trong tên gọi "Tây Ban cầm" 西班琴 dựa trên tên "Tây Ban Nha" 西班牙.

                                                                                    Ung Chu
                                                                       Hán-Việt Thông Dụng

TRANH DÂN GIAN VIỆT NAM VẼ HỔ - Ung Chu, theo Hán-Việt Thông Dụng

Chuyên mục nhằm thuyết minh các kí tự Hán và Nôm trên các tác phẩm tranh dân gian Việt Nam, giúp người Việt Nam hiện đại cảm thụ rõ hơn nội dung các bức tranh này. Tranh dân gian là các di sản Hán - Nôm có giá trị, có sức sống bền bỉ và độ tiếp cận rộng rãi trong dân chúng.
 
Ta phân tích chữ trên 2 bức tranh dân gian vẽ hổ, một thuộc dòng Đông Hồ, một thuộc dòng Hàng Trống.

 UY TRẤN SƠN HÀ (TRANH ĐÔNG HỒ)

Có người gọi đơn giản là tranh "Con hổ". Tranh viết 4 chữ "uy trấn sơn hà" 威鎮山河 và do "uy" 威 còn được đọc là "oai" nên có người gọi là "oai trấn sơn hà".

Tuy nhiên, đây là cách viết lệch đi so với gốc "uy chấn sơn hà" 威震山河 được dùng trên nhiều tranh vẽ hổ tại Trung Quốc và Việt Nam. "Uy chấn" 威震 là oai làm cho kinh sợ, "sơn hà" 山河 là núi non và sông nước, ý nói chúa sơn lâm oai phong làm muôn loài kinh sợ. Cách viết dị bản của người Việt dùng chữ "trấn" 鎮 thì lại hiểu thành trấn áp.