Tác giả Đoàn Thuận
TRƯỜNG
CẤP 3 HÀM TÂN VÀ TÔI…
(Kính
tặng thầy Thái Mạnh Hoài)
Đoàn Thuận
* Tháng Tư năm 1975, sau khi “học tập cải tạo tại chỗ”,
tôi được cấp “Giấy phép làm thợ hồ”, theo nghề của Ba tôi. Hôm sau, Ban Quân Quản
giao tôi “tu sửa trường lớp” ở Trung học Bình Tuy cũ…
Tôi lên trường nhận việc. “Nhóm thợ hồ” chúng tôi nhận tu sửa dãy phòng học cũ làm “khu tập thể” gần cổng sau, và xây mới “bếp ăn tập thể” cùng bốn nhà vệ sinh.
Khi xong việc, tôi đến trình Bác Kích, bác bảo vệ trường. Bác nói với tôi “trước
cầm phấn, giờ cầm bay”. Như vậy, từ đây tôi không còn đi dạy nữa, dù đã dạy học
ở quê nhà La Gi gần hai năm. Tôi úp bàn tay phải lên trụ cổng sau và thầm từ
giã trường Trung học Bình Tuy, với nỗi buồn không lời...
Trường Trung Học Bình Tuy (trước năm 1975),
tiền thân trường Cấp 3 Hàm Tân (sau năm 1975)
Tôi làm “thợ hồ”
được vài tuần, Ban Quân Quản cho biết nhà tôi đang ở nằm trong diện “đi kinh tế mới” và thu hồi “Giấy phép làm thợ hồ”, yêu cầu tôi lên
trường cũ làm việc theo giấy “Giới thiệu
số 2” của trưởng Phòng Giáo dục Trần văn Bản. Tôi đành lên trường trình diện
Hiệu trưởng Lê Đăng Cử…
* Trường Trung Học Bình Tuy được thay tên bằng Trường
Cấp 3 Hàm Tân. Tôi bước vào bên trong đất cũ nền xưa Trung học Bình Tuy, chỉ thấy
người xa kẻ lạ dép râu nón cối, áo ngắn quần nhăn, khuất mất áo dài. Tôi như lạc
giữa “khung cảnh cách mạng”, ai cũng
thuộc “giai cấp vô sản”, chỉ riêng
tôi sặc màu “tư sản”, với sơ-mi trắng
đóng thùng, đồng hồ Rolex không cửa sổ. Tỏi định bỏ về, bất ngờ, một nông dân đặc
sệt lôi tôi vào phòng hiệu trưởng. Thì ra người ấy là thầy Lê Đăng Cử…
Thầy Cử dường như biết nguyên nhân khiến tôi không muốn
đi dạy, và biết cả chuyện Ủy Ban tỉnh Thuận Hải điều tôi về giúp Thầy ổn định
trường lớp, để kịp khai giảng năm học mới. Trước sự chân tình ấy, tôi chấp nhận
ở lại “giúp việc” theo sự chì bảo của
Thầy. Thầy trao quyết định phân công tôi làm “trưởng ban lao động”. Tôi chuyển nhà lên “khu tập thể”, nơi tôi đã tu sửa, trước đó…
Đầu tiên, tôi dẫn học sinh toàn trường đi trồng bo bo ở
Tân Hà, trồng mì ở Tân Hải, trồng lang ở Sơn Mỹ, đào mương “dẫn thủy nhập điền” từ đập Đá Dựng vào đồng Tân Thiện, đào ao cá
Bác Hồ, và một số công trình lao động khác. Về sau, chỉ còn lo “vệ sinh trường lớp”, nên tôi được giao
dạy tiếng Anh tiếng Việt, chỉ vài lớp…
Khi trường tương đối ổn định, giáo viên càng ngày càng
đông, cô Trịnh thị Nghĩa và tôi bị tố “vượt
biên hụt”. Tổ chức Huyện khẳng định từ cuối 1974 đến tháng Tư năm 1975, tôi
chỉ ở trong nhà Ba tôi, không đi đâu cả. Cô Nghĩa ra khỏi ngành. Thầy Cử chuyển
về Hòa Đa. Với thân phận “giáo chức Ngụy
dạy tiếng đế quốc Mỹ”, tôi chấp nhận mọi hoàn cảnh, miễn được làm việc, học
hỏi bên những “bạn trẻ” của quê tôi…
* Khi tôi được nâng từ “trưởng ban” lên “phó hiệu
trưởng” phụ trách lao động, vài “kẻ dấu
mặt”, dựa lưng quyền thế, tìm cách tống tôi ra khỏi Trường Cấp 3 Hàm Tân.
Tôi thầm mong mưu kế của họ đạt hiệu quả, để giúp tôi “ra khỏi ngành”, làm thợ hồ, tự do sinh sống…
Sau vụ cô Nghĩa, tôi bị tố tội “khai man lý lịch”, rằng “tư
sản lại khai chăn trâu”, “Ba họ Nguyễn
khai con là Trần Văn Thuận”, “học Ban
Việt Hán khai láo để dạy tiếng Anh”… Hiệu Trưởng gọi tôi lên cho xem đơn tố
cáo và bắt tôi khai lại. Tôi yêu cầu Trường căn cứ vào việc “khai man lý lịch”, lập văn bản gửi Tổ
chức Tinh, đề nghị “kỷ luật cho tôi ra khỏi
ngành”. Tôi lặng thầm chờ tin.
Và tin vui đã đến. Sở Giáo dục có công văn “Đình chỉ công tác” chờ kỷ luật tôi với
tội “Vi phạm trầm trọng kế hoạch 72, căn
cứ vào đơn tố cáo của các “tổ trưởng chuyên môn trường C3 Hàm Tân”. Nhưng
sau Tết, Giám đốc Sở và Trưởng ban Kế Hoạch 72, về trường họp Hội đồng, rút lại
công văn “đình chỉ công tác”, vì tôi “thực
hiện nghiêm túc Kế hoạch 72”, căn cứ vào hai lần kiểm tra kỹ nhà tôi. Không
rõ, quí tổ trưởng chuyên môn nghĩ gì về tôi.
Tiếp theo, thầy Đào văn Lộc và tôi bị vu khống “đảng Dân Chủ nổi dậy”, nhân vụ một nhóm
giáo viên tố thầy hiệu trưởng tham nhũng. Sau đó, thanh tra khẳng định thầy Đào
văn Lộc và tôi không liên quan gì đến đảng dân chủ. Thầy Lộc về làm hiệu trưởng
trường Nhà Bè ở thành phố HCM, còn tôi xin làm giáo viên bình thường, vì lúc ấy
tôi đang tham gia bồi dưỡng Học sinh Giỏi, ngoài Phan Thiết. Người thay thế
chúng tôi là ông Nguyễn Phi Thảo và Phan văn Bảng. .
Năm 1993, báo Bình Thuận khép tôi vào tội “mơ tưởng đến Sài Gòn, thủ đô chế độ Mỹ Ngụy”
mà chứng cứ nằm trong mấy câu:
Đã
mấy năm xa Sài Gòn ơi…
Gót
giày mê mải một phương trời…
Tôi
như du tử nhớ quê cũ…
Đốt
lửa chiều lên ấm đôi môi.
Phòng Văn hóa Thông tin và Công An huyện Hàm Tân, nhiều
tuần, gọi tôi đến làm bản kiểm điểm, tự khai về tội nói trên. Tôi gần như bị
đình chỉ công tác. Sau đó, một người ở báo Tuổi Trẻ về tỉnh Bình Thuận trình một
“trang lưu bút” viết tay bốn câu thơ
nói trên, ký tên Trần Thuận vào 1972. Sài Gòn 1972 là Sài Gòn. Tất cả lặng
thinh…
* Tôi tự ghi nhớ…
Cuối tháng Tư năm 1975, với tư cách “một thợ hồ”, tôi cầm bay xây “khu tập thể” để “cán bộ lãnh đạo trường”, “giáo
viện chi viện” có nơi ăn chốn ở, và “tu
sửa trường lớp”, để chuẩn bị mở trường C3 Hàm Tân, theo lệnh của Ban Quân
Quản…
Sau đó, Tỉnh điều tôi về Trường Cấp 3 Hàm Tân làm “trưởng ban lao động”, “giúp việc” cho lãnh đạo, lo về cơ sở vật
chất, để phục phụ cho giảng dạy và học tập. Dù được tha thứ để dùng lại, như một
“giáo viên lưu dung”, nhưng tôi chỉ dạy
vài lớp tiếng Anh tiếng Việt, khi có yêu cầu. Có lẽ vì vậy, tôi bị vu không nhiều
“tội nghiêm trọng”, tưởng như từ “nhà trường” sang “nhà giam”. Nhưng nhờ Trời, tôi vẫn bước đi giữa đời.
Đầu năm 1994, tôi rời bỏ Trường Cấp 3 Hàm Tân và không
trở lại nữa.
Đoàn Thuận
Tân An, 2004
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét