TRÚC
THANH VÀ BÀI THƠ MÙA THU RỚM LỆ
Phạm Ngọc Thái
“Tháng tám” là
bài thơ mùa thu ôm bọc nhiều tâm cảm của một cô thôn nữ về cuộc sống, đường đời
– Đó chính là những mảnh tình vỡ vụn, đan xen trong suốt bài theo lối thu đi.
Ta hãy đọc đoạn thơ mở đầu:
Tháng tám có hẹn đâu. Tự thu về chứ bộ
Giọt nắng ngang tàng làm khổ lá trên câ
Năm tháng mòn vơi cho cái tuổi thêm đầy
Tài sản của ta là tấm thân gầy mang nỗi đau
tròn trịa
Tôi bình
sang đoạn hai:
Thu lãng mạn gì đâu? Tại hàng cây ru khúc sầu
thấm thía
Kỷ niệm quật mồ lao trở về mai mỉa tiếng thời
gian
Em nói
“thu” không lãng mạn ư? Không phải vậy, nếu tâm hồn nàng thi sĩ không lãng mạn
cùng thu, thì sao lại nghe được cả tiếng của hàng cây kia đang ru “khúc sầu thấm
thía…”? Trúc Thanh đã đi sâu vào “khai quật mồ lao” về những kỉ niệm đau của đời
mình. Đó là những kí ức tình yêu và cuộc sống, mà thu để lại trong em một chuỗi
buồn “mai mỉa tiếng thời gian”. Ngôn ngữ thơ mang tính dân gian gần gũi, nhưng
thần sắc thi ca vẫn thật mới mẻ. Tình thơ tinh tế, thân thương… ta thêm thấy
yêu thu và yêu em.
Từ biểu tượng được khắc họa của câu thơ dưới:
Kỷ niệm quật mồ lao trở về mai mỉa tiếng thời gian / - Trở lại với hình ảnh câu
trên, mà em từng chất vấn: Thu lãng mạn gì đâu?... /- Bởi em yêu thu nhưng thu qua đi, chỉ để lại
cho cuộc đời em toàn những nỗi “sầu thấm thía” - tựa như lưỡi dao trích vào
trái tim em chảy máu. Đọc sâu trong thơ, ta sẽ cảm nhận được sự khắc khoải của
người thôn nữ, mà hỏi rằng: “Tháng tám” về với em, sao lại xa xót đến thế ư?
Ngôn từ diễn
đạt tình thực mà hình ảnh thì ảo – Phải chăng như Chế Lan Viên từng định nghĩa
về thi ca:
Bên kia bờ hư ảo – bờ thơ
(trích Di cảo)
Suốt dọc bài
Tháng Tám này của Trúc Thanh đều diễn theo một bản sắc thơ như vậy. Ta đi tiếp
vào hai câu sau của đoạn:
Tình thu cướp nỗi nhớ trong ta chỉ để lại
chiếc lá vàng
Ta bảo với hàng cây. Thôi bỏ đi! Thở than gì
cho mệt
Thu đến thì
lá vàng rơi, đó là mùa thu của thiên nhiên theo qui luật đất trời – Nhưng hình ảnh
“chiếc lá vàng” ở đây lại để nói về sự úa héo của tuổi xuân em, đã trôi theo
cái mùa thu đau đang rơi rụng. Em muốn quên, muốn rũ bỏ tất cả những quá khứ buồn
bã ấy, chỉ nghĩ về một ngày mai tươi đẹp hơn? nên mới khuyên nhủ các hàng cây rằng:
Thôi quên đi! “Bỏ đi, thở than gì cho mệt” – Nhưng khổ nỗi, mùa thu ấy không chịu
nghe lời em nói, kí ức đau không để cho em có những giây phút thảnh thơi. Dĩ
vãng cứ theo thu về làm cho lòng em khắc khoải, khoáy mãi vết thương tình của
trái tim em. Với một tâm hồn đa cảm, Trúc Thanh dồn nén vào những trang thơ:
Người Thi Sĩ rầu rầu với vần thơ bê bết
Tranh thủ đứng lên nhặt tình Thu xâu kết tặng
cho đời
Mùa Thu ơi!
Ta cạn lời xin lỗi
Em có lỗi gì
đâu! Nguyễn Du từng viết trong Kiều:
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ
Em buồn đến
thế thì làm sao có mùa thu chan chứa niềm vui? Tuy vậy, Trúc Thanh đã sáng tác
được một bài thơ mùa thu có sầu thương song rất đẹp! Tiếng thơ em thầm thì ru
ta vào trong sự sâu thẳm của đất trời và nỗi người. Em có than, nhưng tiếng
than ấy lại bay ra từ trong cõi mộng… làm cho thu càng thêm thấm thía. Em nói:
Người Thi Sĩ rầu rầu với vần thơ bê bết /- Vậy mà đọc thơ em chẳng bê bết tí
nào. Ngôn ngữ thi ca còn lấp lánh màu hoa mỹ.
Trúc Thanh
đã “xâu kết tặng cho đời” một bài thơ mùa thu với cảm xúc thật thăng hoa, khôn
xiết tình đời. Sau những dòng thơ chảy tràn ra theo kí ức, nàng thi sĩ mới:
Chầm chậm bước đi, cảm nhận nỗi đau như một
người nhàn rỗi
Ai biết cuộc đời còn bao lần nông nổi phía ta
đi
Ý nói rằng:
nỗi đau cứ gậm nhấm, ăn mòn trong trái tim và cuộc sống - Em không khỏi hết bàng hoàng khi nghĩ về ngày
mai, sự buồn tủi của thu qua sẽ còn đến trong các mùa thu sau? Bởi vậy, lòng em
khao khát:
Cũng
muốn được như ai, đứng nhìn thu từ phía kẻ nhu mì
Nhặt
lá vàng rơi lấp dư âm những gì trong quá khứ
Hình ảnh “nhặt
lá vàng rơi” để lấp những dư âm buồn quá khứ, là biểu tượng đẹp. Nó diễn tả nỗi
lòng sâu lắng và khát vọng sống trong em!
Trước khi
bình vào đoạn cuối, tôi nói qua đôi nét xung quanh thân thế Trúc Thanh: Em sinh
ra ở một miền quê sông nước. Từ nhỏ, mười ba tuổi đã thích làm thơ. Một cô gái
luôn cầu thị, ham đọc tất cả những loại sách báo văn học nào mà em có được. có
lẽ vì thế nên thơ Trúc Thanh rất giàu vốn ngôn từ, hình tượng phong phú. Nó vừa
mang tính dân gian lại ánh chất mỹ học trong câu chữ. Dòng thi ca Trúc Thanh đọc
lên thấy đẹp và dễ yêu. Thơ bình dị mà không kém sự mới lạ - “Tháng tám” cũng
là một trong số những bài đó! Tôi không biết mấy về cuộc đời em? Không hiểu
trình độ văn hóa của em đến cung bậc nào? Song đọc thơ thì cảm nhận, đó là trí
tuệ của một nữ sĩ như đã từng kinh qua một trường hoặc khóa đào tạo sáng tác
văn học có đẳng cấp nào đó !? rất bài bản và nghệ thuật. Được biết hiện nay
Trúc Thanh đang sinh sống bằng nghề kinh doanh nhỏ tại quê nhà ở tỉnh Tiền
Giang - Nghĩa là, em đã phải sớm vật lộn trên đường đời để mưu sinh. Tất cả sự
thăng trầm, mất mát và hạnh phúc trong tình yêu và cuộc sống đều được dội vào
trong thơ. Trúc Thanh mang dòng thơ tình buồn, nhưng chứa chất niềm yêu thương.
Năm vừa qua
Nàng cho ra mắt tập thơ “Tình yêu và nỗi nhớ” với hơn một trăm bài, tại NXB
Thanh niên 2017. Tập sách đầu đời đã được đông đảo bạn đọc gần xa vẫn hằng ái mộ
thơ em đón nhận. Ta hãy nghe những lời em tâm tình:
“ Có ai đó đã nói với tôi rằng: Sự
cô đơn khủng khiếp nhất là cô đơn trong chính ngôi nhà của họ, bên
cạnh người thân của họ, có lẽ tôi đã nhiều lần cảm nghĩ như vậy. Ai cũng
có những suy tư, những trăn trở, nhiều khi họ tìm cho mình một người
để tâm sự, đơn giản họ chỉ muốn được ai đó thấu hiểu họ, sẻ chia và
cảm thông cùng họ. Mỗi người đều có một cách để bày giãi tâm tư của
mình, còn tôi thì những suy tư ấy được để vào một ngăn thật kín đáo
trong tâm hồn… Tôi đã mở những ngăn kín của tâm hồn bằng những vần thơ và
vô cùng hạnh phúc vì được trải lòng mình… nhiều lúc thấy như con tim
đang dần hấp hối bỗng lại hồi sinh. Tôi thả hồn mình bay bổng, lả
lướt, trôi nổi, bồng bềnh trên những dòng thơ… người bạn tri kỷ của
tôi. Ở đó, tôi có thể nói hết tâm sự của mình mà không sợ phiền ai
cả…”.
(Trích tự sự của
Trúc Thanh - Tác giả Tập “Tình yêu & nỗi nhớ”)
Thơ đối với
em gần gũi và thân thiết vậy. Ta hãy nghe thêm lời của một nữ tác giả, bình về
tác phẩm đầu tay ấy của em
“…Nếu
biển tình là khoảng trống mênh mông
Em sẽ vẽ mây hồng trên sóng bạc
Nếu cuộc sống quanh ta toàn sa mạc
Em sẽ trồng lên cát những vần thơ
Chỉ với 4
câu thơ lãng mạn đã thấy bức tranh sinh động về cuộc sống, tư duy và tâm hồn
tác giả thật dồi dào cảm xúc, cũng đầy nghị lực và khát vọng - nhà thơ Trúc
Thanh…
Thơ của chị
đa dạng về thể loại, đề cập nhiều lĩnh vực được đúc kết từ cuộc sống xã hội, đời
thường cũng như từ tâm thức góp lại viết thành thơ… Trúc Thanh là ai? “Tình yêu
& nỗi nhớ” - Có lẽ, đây là dấu ấn và bước ngoặt lớn trong cuộc đời người
thi nữ trẻ quê miền sông nước Tiền Giang.
… Nội dung
sâu sắc, truyền cảm, vốn từ phong phú, sử dụng linh hoạt minh chứng cho sự tìm
tòi không ngừng. Thơ mang tính nghệ thuật, nhân văn cao, sử dụng và tận dụng
triệt để mọi khía cạnh cuộc sống và góc khuất trong tâm hồn… Mỗi bài thơ là một
câu chuyện mà ở đó biểu lộ cả nghĩa đen và bóng, tượng thanh… tượng hình… có
pha tính triết học, nên thơ chị luôn để lại trong người đọc sự đồng cảm, ấn tượng
khó phai.
…Khi hạnh phúc chênh vênh bờ gãy đổ
Hỏi cuộc đời duyên số phũ phàng sao?
Ngó vào tim nghìn gai nhọn cấu cào
Nhìn phía trước nỗi đau chờ xâu xé
(Lời của tim em)
… Chị cho rằng:
"Duyên của trời, phận số của gió mây" - Một ý nghĩ tích cực, tự tạo
cho mình niềm an ủi động viên.
Đêm đêm nước
mắt dầm khăn. Với chị, đêm cũng trở thành bạn tri kỉ, người bạn vô hình, sẵn
sàng tiếp nhận và lưu giữ những tâm tư thầm kín để bày tỏ nỗi lòng:
Đêm ôm
hết tình ta và ảo mộng
Những khi buồn đêm bỗng hóa nàng tiên
Lặng im nghe... nghe hết những ưu phiền
Ôm ấp nỗi niềm riêng còn nặng trĩu
Lòng ta đó chỉ màn đêm mới hiểu
Ban phép mầu xoa dịu những suy tư
Nụ cười đêm sao chan chứa hiền từ
Lòng đêm rộng, ví như lòng của mẹ
Khi tâm sự không còn ai chia sẻ
Ta trở về thỏ thẻ với đêm đen.....
(Lòng đêm)
Thật nhân
hóa - Cái hay nữa trong thơ chị là ở chỗ, mỗi bài thơ vừa là nỗi lòng, vừa là
chuyện kể mang tính nhân văn sâu sắc, vừa cảnh tỉnh những người con gái sẽ,
đang và đã làm dâu. Em thật sự cảm động và chạnh lòng khi đọc bài thơ này:
Con thèm được trở về thời tấm bé
Giọng ru buồn đưa nhẹ giấc mơ trưa
Ba chiều con làm chong chóng tàu dừa
Ôm con chạy sợ mưa chiều ướt tóc…
Con sẽ thả hồn thơ trải dài trên quê mình nhé
mẹ...
Từ cái bến sông con nước êm đềm vỗ nhẹ chiếc
xuồng câu
Đến những âm thanh giao hưởng của các "bạn"
nhái bầu
Và khúc ca dao mà thuở còn thơ con gãi đầu
suy nghĩ
Thế đó, dù
không thể nhưng vẫn ước ao và khát vọng, trở về tuổi thơ để được bao bọc bởi
vòng tay ấm của ba và mẹ… Thời gian cứ dần trôi như dòng sông không ngừng chảy,
đời người cũng vậy…
Cám ơn chị
đã cho bạn đọc những bản tự tình thật hay và xúc động.”.
(Trích bài
bình của Trần Châu về “Tình yêu & nỗi nhớ”)
Độc giả nào
muốn thưởng lãm thơ và giao tiếp với nữ thi sĩ Trúc Thanh, thì mở qua facebook
sau:
https://www.facebook.com/truc.thanh.180410/about?lst=100009464691043%3A100013197031151%3A1537872243
Thơ Trúc
Thanh đã được giới thiệu nhiều trên báo, nhất là báo Áo Trắng và Tạp chí Văn
nghệ Tiền Giang, em thường xuyên có bài đăng ở đó. Tiếng tăm về thơ hay Trúc
Thanh cũng lan khá rộng, ra tận thủ đô - Hồi tháng 8/2018 vừa qua, báo Người Hà
Nội đã giới thiệu một chùm thơ và chân dung tác giả Trúc Thanh. Thơ em còn được
một số nhạc sĩ như Giao Tiên, Hà Phương và vài nhạc sĩ nữa phổ nhạc thành bài
hát. Có thể nói: trên lĩnh vực thi ca, Trúc Thanh đã gặt hái được sự thành công
không nhỏ khi tuổi đời còn rất trẻ.
Giờ tôi xin
trở lại với bài “Tháng tám”, bình tiếp vào đoạn thơ cuối cùng:
Lối thu xưa chẳng níu chân người khách lữ
Tim mệt nhoài sao giữ nổi tình ai
Ta bước giữa đời, gánh thơ sầu mòn nhói cả
đôi vai
Trả nợ yêu đương ngày qua ngày gục đầu lên số
phận
Em nói “thu
xưa” chẳng còn níu nổi chân em nữa ư? Nếu em không còn hoài niệm, vương vấn về
thu… thì sao “người khách lữ” Trúc Thanh lại có thể viết được một bài thơ mùa
thu dẫu buồn nhưng đẹp như ni !? Dù rằng bước giữa đời, thơ em vẫn còn phải
gánh nặng cả một khối tình sầu. Em than:
Trả nợ
yêu đương ngày qua ngày gục đầu lên số phận
Nữ sĩ Đoàn
Thị Điểm cũng từng than trong “Chinh phụ ngâm” rằng:
Thuở trời đất nổi cơn gió bụi,
Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên
Thôi thì… âu rằng, đó là kiếp số do con tạo
hóa xoay vần trớ trêu? Nhưng không phải chỉ mình em buồn, thu cũng buồn cùng em
đó nghe! Đọc thơ buồn của em, lại thêm thấy thương người?
Tóm lại, đoạn
thơ cuối đã tóm bắt nỗi tình thu và người trong cả bài, để rồi tác giả hạ một
câu kết… tuyệt bút:
Tháng
tám về đây,
ta đứng
lại nhìn Thu như chú nai vàng ngơ ngẩn
Ôi, em còn
yêu thu đến thế cơ mà? Dẫu ôm một khối buồn mà tâm hồn Trúc Thanh, vẫn như “con
nai vàng ngơ ngẩn”, lạc trong một rừng thu đầy mộng của cố thi nhân Lưu Trọng
Lư. Câu thơ ảo, đẹp và ẩn chứa nỗi lòng.
“Tháng tám” là một bài tình thu hay và lạ!
Phạm Ngọc
Thái, một nhà thơ trong đương đại thuộc hàng bậc cha anh… cũng xin ngả mũ chào
em – Nàng thi sĩ Trúc Thanh!
Phạm Ngọc Thái
Nhà thơ Trúc Thanh
THÁNG
TÁM
Tháng tám có hẹn đâu. Tự thu về chứ bộ
Giọt nắng ngang tàng làm khổ lá trên câ
Năm tháng mòn vơi cho cái tuổi thêm đầy
Tài sản của ta là tấm thân gầy mang nỗi đau tròn trịa
Thu lãng mạn gì đâu? Tại hàng cây ru khúc sầu thấm
thía
Kỷ niệm quật mồ lao trở về mai mỉa tiếng thời gian
Tình thu cướp nỗi nhớ trong ta chỉ để lại chiếc lá
vàng
Ta bảo với hàng cây. Thôi bỏ đi! Thở than gì cho mệt
Người Thi Sĩ rầu rầu với vần thơ bê bết
Tranh thủ đứng lên nhặt tình Thu xâu kết tặng cho đời
Mùa Thu ơi!
Ta cạn lời xin lỗi
Chầm chậm bước đi, cảm nhận nỗi đau như một người nhàn
rỗ
Ai biết cuộc đời còn bao lần nông nổi phía ta đi
Cũng muốn được như ai, đứng nhìn thu từ phía kẻ nhu mì
Nhặt lá vàng rơi lấp dư âm những gì trong quá khứ
Lối thu xưa chẳng níu chân người khách lữ
Tim mệt nhoài sao giữ nổi tình a
Ta bước giữa đời, gánh thơ sầu mòn nhói cả đôi vai
Trả nợ yêu đương ngày qua ngày gục đầu lên số phận
Tháng tám về đây, ta đứng lại nhìn Thu như chú nai
vàng ngơ ngẩn
TRÚC THANH
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét