Tập
truyện ngắn “Xóm Cô Hồn” của nhà văn Kha Tiệm Ly
ĐỌC
TẬP TRUYỆN NGẮN “XÓM CÔ HỒN” CỦA KHA TIỆM LY
Ngã Du Tử
Trung tuần tháng 4 /2016 nhà thơ, nhà văn Kha Tiệm Ly
vừa hoàn thành tác phẩm XÓM CÔ HỒN do NXB Hội nhà văn ấn hành với quyết định xuất
bản số 158/QĐ-NXBHNV ngày 01/2/2016 nộp lưu chiểu tháng 4/2016. Khi biết thông
tin nầy hầu như những anh em văn nghệ tự do rất vui vì sự nổ lực của anh được đền
bù xứng đáng, (1000 quyển đặt mua trong vòng 15 ngày).
Vừa rồi nhân anh em gặp nhau tại nhà anh Du Phong ở
Long Thành, Đồng Nai anh có tặng tôi tác phẩm nầy rất trân trọng, Tôi viết vài
dòng để kỷ niệm với anh, mặc dù tôi và anh rất thâm tình chi giao đã từng đông,
bắc, nam du, rong chơi trong cõi giang hồ văn nghệ tứ chiến.
Nhà
thơ Ngã Du Tử và nhà văn Kha Tiệm Ly
Viết văn không phải thế mạnh của anh Kha Tiệm Ly, độc
giả và anh em văn nghệ trong cũng như ngoài nước biết nhiều tới Kha Tiệm Ly là
những bài thơ được lồng vào tư tưởng, vừa hí lộng vừa đùa giỡn với bản thân, vừa
khôi hài mà ý nhị, cốt lõi cười đời, cười quan tham, cười những kẻ có danh vị
mà nhân cách quá tệ hại không bì được với gói xôi, chén mắm, không có chút
lương tri, lương năng, lương tâm và đặc biệt anh luôn gìn giữ tiết tháo của một
kẻ sĩ thời đại, của bậc chính danh không chịu luồn cúi trước bỉ ổi trò đời dâu
bể nầy, điều nầy tôi và anh đồng quan điểm và tôi rất nể phục anh, Sở trường của
anh là phú và văn tế, những bài phú trứ danh đã trước bạ tên tuổi trên thi văn
đàn lừng lẫy trong và ngoài nước, có thể nói nhất nhì Việt Nam như Hoàng Sa nộ khí phú, Hoàng Sa Tiếu Ngạo Phú,
Điểm Mặt Quân Thù Phú, Trường Sa Tâm Thư Phú v.v và những bài văn tế như Văn Tế
Tham Quan, văn hành…
Tuy không phải sở trường như phú hay văn tế, thế nhưng
nhờ giọng văn anh đậm chất giản dị mà thực thà của Nam bộ tính, không bóng bẩy
chẳng cầu kỳ, cũng chẳng khúc mắc triết lý sâu xa, chỉ khôi hài nhẹ nhàng, hí lộng
chừng mực nên ai đọc cũng hiểu, tố chất ngôn ngữ mặn mòi của phương ngữ Nam bộ
không lẫn vào đâu được, Đặc biệt trong XÓM CÔ HỒN nầy có 9 chuyện truyền kỳ,
mang lối văn cổ điển của thời trước ở thế kỷ 18, 19 và đầu bán thế kỷ 20, Văn
truyền kỳ là loại văn mang yếu tố hoang đường, mục đích dẫn dắt người đọc chiêm
nghiệm và nghiền ngẫm trong xã hội thưc tại để làm sáng tỏ một vấn đề hầu giúp
người đọc thấy rõ trắng đen, vàng thau của thực thể đang là.
Thời nầy hầu như không thấy tác giả Việt nào viết kiểu
nầy, phải chăng anh là người còn sót lại của thể loại nầy một thời, tuy nhiên đọc
hết chuyện ta thấy có tố chất của nhân văn, phê phán rất rõ ràng.
Ngoài 9 truyện truyền kỳ ấy ra hầu như 10 chuyện còn lại
là thể loại khác tùy thời tùy lúc mà người đọc sẽ có cảm tưởng như được đánh động
nhiều mặt trước một xã hội đầy nhiễu nhương thực tại cùng khắp mà anh đang dự
phần, Nếu như XÓM CÔ HỒN là truyện ngắn chủ lực để anh lấy làm tiêu đề chung
cho tác phẩm văn của mình thì không thấy gì là cô hồn cả, chẳng qua người bình
dân thấy có miếu thờ cô hồn nên gọi vậy, riết rồi thành quen đây là tố chất của
nam bộ, thấy là đặt tên miễn dễ nhớ dễ phân biệt là được, từ cô Thủy mở phòng
Karaoke bia ôm cho đến ông Cao nhà văn nghèo, Tư ba gác, Sáu thợ hồ, bà Hai cho
thuê nhà… tuy họ ít học ăn nói bộc trực hơi lỗ mảng, bỗng chảng chẳng văn
chương nhưng đầy chất chữ tình, chữ nghĩa với láng giềng, họ đối đải với nhau rất
đề huề trong cách cư xử làng xã, xóm làng. Ông đặt vấn đề ở chỗ tuy họ rất
nghèo, ít học nhưng hiểu ra nghĩa lý của con người còn hơn lắm kẻ áo quần bảnh
bao, sang giàu nhưng giả nhân, giả nghĩa thấy danh, thấy lợi là làm bất biết
nghĩa nhân đạo lý “Cũng vì chữ lợi mà mầy
ca tụng phường vô sỉ, mập mờ đen trắng thị phi.” * và anh cũng cho rằng như
thế ấy là tội lỗi “Mầy đã vô tình bôi
nhoà ý thức, làm lệch đường nhận định của kẻ hậu sinh. Xét ra cũng là tội ác!” *
Và mỗi truyện một vẻ, mỗi nhân vật lại phản ảnh một
nét riêng mà đời sống này đã hiển hiện hết, ví dụ như trong truyện “Đậu cô lang” một câu chuyện mang tính
chất liêu trai, và hoang đường song thông qua nhân vật “người anh hùng đã mất là Tô tướng quân” ở miếu để Đậu cô lang hiểu
thêm nghĩa lý ở đời thực để sống cho ra sống chết cho ra chết trong cõi hồng trần
mà mình có hân hạnh dự phần “ Điều đáng
nói là sống như thế nào , và chết ra làm sao mới là chuyện đáng lưu tâm, “dù là
kẻ dân quèn quần bô áo vải, hay là bậc thượng lưu mũ rộng giày cao cũng không
ngoại lệ. Dù là vua, là công hầu khanh tướng mà khi sống, coi dân như kẻ tôi
đòi, tha hồ bóc lột, vét từ hạt thóc củ khoai, rỉa từ cọng xương miếng tuỷ; với
công khố thì tìm đủ mưu ma chước quỉ để bòn rút cho đầy túi tham không đáy. Những
kẻ ấy dù sống, nhưng có khác gì loài sâu bọ, có đáng là người?” * hay là “Bọn chúng còn sống ngày nào thì càng khổ cho
lê dân bá tánh ngày ấy,có chi vinh dự?” * hoặc như bọn thầy thuốc trí thức
giả danh vô lương tâm chỉ biết làm tiền trên thân xác người bệnh hình như họ chỉ
là kẻ không có tình đồng loại con người dù mang hình tướng người “Đó chẳng phải là đám trên thế gian được mọi
người quý trọng, được tán dương là “lương y như từ mẫu” đó sao? … “thay vì đem y thuật cao minh của mình để cứu
người với tấm lòng nhân ái thì công đức biết bao nhiêu! Đàng nầy chúng lại lấy
sở trường của mình để moi tiền con bệnh không cần biết số tiền ấy là do con bệnh
bán đất bán nhà…” *
Còn những người viết lách thì sao? Thời nào cũng vậy,
kẻ chính danh thì thắp đuốc mà đi tìm chưa chắc họ ra cọng tác bởi họ trân trọng
nhân cách của mình, họ tự chịu trách nhiệm với ngòi bút thiêng liêng, trong mảnh
đất văn chương kỳ ảo vô biên, nhưng cực kỳ khó chịu, chỉ có kẻ hạ đẳng làm vài
câu thơ chưa đúng niêm luật, nhờ người nầy sửa sang lại nhờ người khác chạy chọt
mục đích cuối là cũng vào được tận hội nầy hè kia, ôi thôi anh đều một mực phê
phán trong thời đại nhiễu nhương hỗn loạn mà anh đang sống;
“Không
rành luật đối, cũng xưng mầy đó ta đây,
Chẳng
sạch vần gieo, cũng vô hội nầy hội nọ!
Thơ
in vài tập, bán chẳng ai mua, mà chừng như đội đá vá trời,
Văn
viết đôi bài, mời không ai đọc, mà đã vội khua môi múa mỏ!”
(Văn “hành”)
Hoặc như trong tác phẩm XÓM CÔ HỒN nầy thì “… Nếu chẳng phải đành bẻ cong ngòi bút để
tán dương phường vô lại, hay kể cả kẻ thù chiếm lấn biên cương? Đó là phường bồi
bút! Hoặc ngoan ngoãn cúi đầu viết theo vương lịnh. Đó là hạng bút nô tài!”
* nếu như người viết văn chương mang tính cách của kẻ sĩ thì hãy tự thân viết với
cảm xúc thật của mình để mang đến cho đời dù chưa phải là kỳ trầm hương bát
ngát cũng hổ tương cùng đời sống mà làm nên những lợi lạc cho đời. “Kẻ sĩ chân chính luôn đắn đo từng ý tưởng,
để khỏi muộn màng khi xuống bút, giống như tên bật khi khỏi dây cung, làm sao bắt
lại? Văn chương cũng không thuần là thứ để kẻ sĩ gởi gắm tâm tư; càng không phải
để mua vui trong buổi trà dư tửu hậu mà phải có chủ đích hẳn hoi. Dù chẳng là
hùng binh nhưng cũng phải góp phần đánh đuổi giặc thù, dù chẳng phải gươm
thiêng nhưng cũng phải chung vai đập tan cường quyền, bạo lực” *
Và còn nhiều truyện trong XÓM CÔ HỒN mỗi truyện mang một
sắc màu, một hình thái mà trong đời sống đều hiển hiện dù thế nào thì với anh
viết cho nhân gian mang chất liệu của truyền kỳ hay hiện thực đều sẻ chia một
thông điệp rõ ràng về tính chất của luân lý và đạo đức ngõ hầu vun đắp thêm cho
nền đạo lý đã suy đồi đang được cảnh báo trên các phương tiện trong xã hội hiện
tại.
Với anh làm thơ, viết văn, hay viết phú hoặc văn tế đều
có trách nhiệm rất đáng được trân trong bởi quan niệm của anh rất rõ ràng “… Người nghệ sĩ luôn đổ tâm huyết vào tác
phẩm của mình, dù tác phẩm ấy chỉ để thưởng thức bên chung trà chén rượu, huống
chi là một tác phẩm để đời! Người nghệ sĩ có lòng tự trọng, cũng không thể vì
quyền lực hay chén cơm manh áo mà chấm bút phóng bừa xem tác phẩm là phương tiện
đạt tới vinh hoa, mà bất chấp búa rìu dư luận! Thảo dân một đời cầm bút, kinh tởm
sự đê hèn của những kẻ tự xưng là thi sĩ, văn nhân, mà lại quì mọp mình để uốn
cong ngòi bút hầu cầu hưởng lợi lộc nhất thời mà lưu tiếng xấu trăm năm” *
Vì vậy, tôi cũng hân hạnh giới thiệu với các bạn văn
chương hãy tìm đọc XÓM CÔ HỒN của tác giả Kha Tiệm Ly, hy vọng các bạn sẽ tìm
được lời hay ý đẹp nếu các bạn có công đãi cát tìm vàng trong mảnh đất văn
chương mà Kha Tiệm Ly là người đang gieo và gặt trên mảnh đất thơ mộng đầy sắc
màu lung linh của thời đại.
Sài Gòn, mạnh hạ 2016
Ngã Du Tử
* Những câu trong “ ” là của nhà văn Kha Tiệm Ly
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét