Mùa
World Cup 2022 diễn ra thật sôi động. Mọi người cùng xem, reo hò và bình luận
rôm rả. Tôi đọc trên Facebook, thấy có
vài bạn ghi tên các đội tuyển bóng đá các quốc gia theo âm Hán Việt. Tuy
nhiên, đôi khi họ có những sự lẫn lộn giữa BA TÂY với BA TƯ hay giữa Á CĂN ĐÌNH
và A PHÚ HÃN...
Tên các quốc gia ghi bằng âm Hán Việt khá thịnh hành ở miền Nam trước năm 1975 và trên sách báo của người Việt ở hải ngoại vài năm sau 1975 rồi từ từ biến mất dần.
Cảm hứng nảy sinh, tôi mày mò tra cứu và viết lên những gì mình tìm hiểu về tên các đội tuyển bóng đá nam tham dự World Cup 2022.
Tên các quốc gia ghi bằng âm Hán Việt khá thịnh hành ở miền Nam trước năm 1975 và trên sách báo của người Việt ở hải ngoại vài năm sau 1975 rồi từ từ biến mất dần.
Cảm hứng nảy sinh, tôi mày mò tra cứu và viết lên những gì mình tìm hiểu về tên các đội tuyển bóng đá nam tham dự World Cup 2022.
KỲ II
英格蘭 có
âm Hán Việt: "Anh Cách Lan",
Còn một cách khác, từ ENGLISH người Trung Hoa khi đọc bỏ "sh" thành
"En-g-li" được phiên âm là [Yīng
jí lì], viết là 英吉利
Gọi tắt cho cả hai đều là 英國 phiên âm [Yīng guó], âm Hán-Việt là ANH QUỐC.
Hiện tại người Trung Hoa sử dụng "Anh Cách Lan" làm tên cho quốc gia
này, còn "Anh Quốc" làm tên
cho Vương Quốc Liên Hiệp Anh và Bắc Ai-len. Người Việt đã bỏ chữ "Quốc"
và "Cách Lan" chỉ gọi gọn lõn là ANH
ANH
(tiếng Anh: England, /ˈɪŋɡ.lənd/) là
một quốc gia cấu thành nên Vương quốc
Liên hiệp Anh và Bắc Ireland
(United Kingdom). Quốc gia này có biên giới trên bộ với Scotland về phía bắc và
với Wales về phía tây. Biển Ireland nằm về phía tây bắc và biển Celtic nằm về
phía tây nam của Anh. Anh tách biệt khỏi châu Âu lục địa qua biển Bắc về phía
đông và eo biển Manche về phía nam. Anh nằm tại miền trung và miền nam đảo Anh
và chiếm khoảng 5/8 diện tích của đảo; ngoài ra còn có trên 100 đảo nhỏ
Australia được người Trung Hoa phiên âm là [Àodàlìyǎ], viết là 澳大利亚
澳大利亚
có âm Hán Việt là Úc Đại Lợi Á
Úc hay Australia (phiên âm: Ô-xtrây-li-a, phát âm tiếng Anh: /əˈstreɪljə, ɒ-, -iə/, tên chính thức là Thịnh vượng chung Úc (tiếng
Anh: Commonwealth of Australia), là một
quốc gia có chủ quyền bao gồm Lục địa Úc, đảo Tasmania và các đảo khác nhỏ hơn.
Đây là quốc gia lớn thứ 6 trên thế giới về diện tích.
瑞士 có
âm Hán Việt là Thụy Sĩ
Trong tiếng Pháp, Thụy Sĩ được gọi là Suisse. Từ tiếng Pháp Suisse được phiên
âm sang tiếng Quảng Đông là 瑞士 [Seoi6-si6]. Dịch danh chữ Hán 瑞士 sau đó được truyền nhập sang các dạng đọc
tiếng Hán khác. Người nói các dạng tiếng Hán khác đó không đọc hai chữ Hán 瑞士 bằng âm đọc trong tiếng Quảng Đông mà đọc
chúng bằng âm đọc tương ứng trong các dạng tiếng Hán đó. Khi tiếng Việt vay mượn
tên gọi 瑞士 của tiếng Hán, hai chữ
Hán 瑞士 đã được đọc bằng âm Hán
Việt của chúng là Thụy Sĩ
Thuỵ Sĩ, tên đầy đủ là Liên bang Thụy Sĩ, là một nước cộng hòa liên bang tại châu Âu. Quốc
gia này gồm có 26 bang, và thành phố Bern là nơi đặt trụ sở nhà đương cục liên
bang. Quốc gia này nằm tại Tây – Trung Âu, có biên giới với Ý về phía nam, với
Pháp về phía tây, với Đức về phía bắc, và với Áo cùng Liechtenstein về phía
đông.
Do đó hiện nay, quốc hiệu đầy đủ (The
United States of America) của nước Mỹ được dịch sang tiếng Trung Quốc là
"Mỹ Lợi Kiên hợp chúng quốc"
(美利堅合眾國 [Měi lì
jiān hé zhòng guó], viết tắt là 美國
hoặc 美国 [Měi guó].
美国 (hoặc 美國) có âm Hán Việt là MỸ QUỐC, thường được gọi tắt là MỸ.
Tên gọi Hoa Kỳ trong tiếng Việt bắt nguồn từ chữ Hán "花旗",
là một trong số nhiều tên gọi cổ hiện không còn được sử dụng trong tiếng Trung
nữa của nước Mỹ. Tên gọi này ra đời vào năm 1784. Trong năm này, con tàu có tên
gọi là Hoàng hậu Trung Quốc (tiếng Anh: Empress of China) tới Quảng Châu. Con
tàu này là thương thuyền Mỹ đầu tiên đến Trung Quốc. Trong cảm nhận của người
dân Quảng Châu, những hình sao "☆" nằm ở góc trái lá cờ Mỹ giống như
là hình bông hoa (khái niệm ☆
gọi là ngôi sao khi đó chưa có). Họ bèn gọi cờ Mỹ là "花旗"
hoa kỳ (nghĩa mặt chữ là "cờ hoa"), gọi xứ có "cờ hoa" là
"花旗國"
Hoa Kỳ quốc ("nước cờ
hoa"). Về sau, trong tiếng Hán, "花旗"
Hoa Kỳ không cần phải có từ "國"
quốc ở đằng sau cũng có thể dùng để chỉ nước Mỹ. Vì Hoa Kỳ có nghĩa mặt chữ là
"cờ hoa" nên đôi khi trong sách báo tiếng Việt nước Mỹ được gọi là xứ
cờ hoa.
Tại Trung Quốc, Hoa Kỳ chưa bao giờ là tên gọi quan
phương của nước Mỹ. Tên gọi tiếng Việt Hợp
chúng quốc Hoa Kỳ nếu dịch sát nghĩa từng từ một sang Trung văn thì sẽ là
"花旗合眾國 “Hoa
Kỳ hợp chúng quốc”.
ĐỘI TUYỂN BÓNG ĐÁ QUỐC GIA MỸ
Đội tuyển bóng đá nam quốc gia Hoa Kỳ (USMNT) đại diện
cho Hoa Kỳ trong các cuộc thi bóng đá quốc tế nam. Đội tuyển được kiểm soát bởi
Liên đoàn bóng đá Hoa Kỳ và thành viên chính thức của FIFA và CONCACAF.
Đội tuyển Hoa Kỳ đã có 11 lần tham dự FIFA World Cup,
bao gồm cả lần đầu tiên vào năm 1930, nơi họ đạt hạng 3. Hoa Kỳ đã tham dự các
kỳ World Cup 1934 và 1950. Sau năm 1950, Hoa Kỳ không đủ điều kiện tham dự
World Cup cho đến năm 1990. Hoa Kỳ đủ điều kiện đăng cai World Cup 1994, nơi họ
thua Brazil ở vòng 16 đội. Họ đủ điều kiện tham dự thêm 5 kỳ World Cup liên tiếp
sau năm 1994 (tổng cộng 7 lần tham dự liên tiếp, một kỳ tích chỉ được chia sẻ với
7 quốc gia khác), trở thành một trong những đối thủ thường xuyên của giải đấu
và thường xuyên tiến vào vòng loại trực tiếp. Hoa Kỳ đã lọt vào vòng tứ kết của
2002 World Cup, nơi họ thua Đức. Trong 2009 Confederations Cup, họ đã loại Tây
Ban Nha đứng đầu trong trận bán kết trước khi thua Brazil trong chung kết, lần
xuất hiện duy nhất của họ trong trận chung kết của một giải đấu lớn liên lục địa.
Hoa Kỳ cũng cạnh tranh trong các giải đấu châu lục,
bao gồm CONCACAF Gold Cup và Copa América. Hoa Kỳ đã giành được sáu Cúp vàng và
khai mạc của CONCACAF Nations League, và đã cán đích ở vị trí thứ tư trong hai
Copa Américas, bao gồm 1995 và 2016, đội Hoa Kỳ cùng có một chức vô địch
CONCACAF Nations League vào năm 2021.
14/
BELGIQUE (BỈ)
Belgique
(tiếng
Pháp) được người Trung Hoa phiên âm thành [Bǐlìshí],
viết là 比利時
ĐỘI TUYỂN BÓNG ĐÁ QUỐC GIA MỸ
比利時 có
âm Hán Việt là Bỉ Lợi Thời
Bỉ có trận đấu chính thức đầu tiên vào ngày 1 tháng 5 năm 1904 là trận hoà 3-3 trước đội tuyển Pháp
Biệt danh Những con quỷ đỏ của đội tuyển Bỉ do phóng viên Pierre Walckiers đặt cho sau trận thắng 3-2 trước Hà Lan (Rotterdam, 1906).
Tây Ban Nha (tiếng Tây Ban Nha: España [esˈpaɲa]), tên gọi chính thức là Vương quốc Tây Ban Nha (tiếng Tây Ban Nha: Reino de España), là một quốc gia có chủ quyền với lãnh thổ chủ yếu nằm trên bán đảo Iberia tại phía Tây Nam châu Âu. Phần đại lục của Tây Ban Nha giáp với Địa Trung Hải về phía Đông và phía Nam, giáp với vịnh Biscay cùng Pháp và Andorra về phía Bắc và Đông Bắc; còn phía Tây và Tây Bắc giáp với Bồ Đào Nha và Đại Tây Dương. Tây Ban Nha có biên giới với Maroc thông qua các lãnh thổ nhỏ của nước này trên lục địa châu Phi, khoảng 5% dân số Tây Ban Nha sống tại các lãnh thổ thuộc châu Phi của nước này, hầu hết tập trung tại quần đảo Canaria. Với khoảng Tây Ban Nha có diện tích 505.990 km², là quốc gia rộng lớn nhất vùng Nam Âu, đứng thứ nhì tại Tây Âu và Liên minh châu Âu (EU). Với dân số vào khoảng hơn 47 triệu người (ước tính trong năm 2020), Tây Ban Nha là quốc gia đông dân thứ 6 tại châu Âu, và đứng thứ 3 trong Liên minh châu Âu. Thủ đô và thành phố lớn nhất của Tây Ban Nha là Madrid; các khu vực đô thị lớn khác gồm: Barcelona, Valencia, Sevilla, Bilbao và Málaga.
Ngoài ra MEXICO được người Trung Hoa phiên âm [Mòxīgē], viết là 墨西哥
墨西哥 có âm Hán
Việt là Mặc Tây Ca
Mễ Tây Cơ là tên Hán Việt của nước Mê Xi Cô hay phiên
âm từ tiếng Pháp là Mê Hi Cô. Tiếng
Anh là Mexico và tiếng Pháp là
Mehico.
México
hay Mexico (phát âm tiếng Tây Ban
Nha: [ˈmexiko], phiên âm:
Mê-hi-cô, tiếng Nahuatl: Mēxihco),
tên chính thức là Hợp chúng quốc México
(tiếng Tây Ban Nha: Estados Unidos Mexicanos, [esˈtaðos uˈniðoz mexiˈkanos]), là một nước cộng hòa liên bang thuộc
khu vực Bắc Mỹ. México là một quốc gia rộng lớn với diện tích hơn 1,9 triệu
km², đứng thứ 14 trên thế giới và dân số khoảng 106 triệu người, đứng thứ 11
trên thế giới. México giáp với Hoa Kỳ về phía bắc, giáp với Guatemala và Belize
về phía đông nam, giáp với Thái Bình Dương về phía tây và tây nam, giáp với vịnh
México về phía đông.
Hợp
chúng quốc México là quốc gia theo thể chế cộng hòa liên
bang, có tổng cộng 31 bang và 1 quận thuộc liên bang là thành phố México, đây
là một trong những khu đô thị đông dân cư nhất trên thế giới.
ĐỘI
TUYỂN BÓNG ĐÁ QUỐC GIA MỄ TÂY CƠ
Đội tuyển bóng đá quốc gia México (tiếng Tây Ban Nha: Selección de fútbol de México), đại diện
cho México thi đấu bóng đá quốc tế và được quản lý bởi Liên đoàn bóng đá México
(tiếng Tây Ban Nha: Federación Mexicana
de Fútbol). Đội thi đấu với tư cách là thành viên của CONCACAF.
MỄ TÂY CƠ đã vượt qua vòng loại mười bảy kỳ World Cup
và đã vượt qua vòng loại liên tiếp kể từ năm 1994, trở thành một trong sáu quốc
gia làm được điều này. Đội tuyển quốc gia Mexico, cùng với Brazil là hai quốc
gia duy nhất vượt qua vòng bảng trong bảy kỳ World Cup gần nhất. Mexico đấu với
Pháp trong trận đầu tiên của Giải vô địch thế giới đầu tiên vào ngày 13 tháng 7
năm 1930. Thành tích tốt nhất của Mexico tại các kỳ World Cup là lọt vào tứ kết
ở cả hai kỳ World Cup 1970 và 1986, cả hai kỳ đều được tổ chức trên đất Mexico.
MỄ TÂY CƠ trong lịch sử là đội tuyển quốc gia thành
công nhất trong khu vực CONCACAF, đã giành được 11 danh hiệu liên đoàn, bao gồm
8 Cúp vàng CONCACAF và 3 Giải vô địch CONCACAF (tiền thân của Cúp vàng), cũng
như 2 Giải vô địch NAFC, 1 Cúp các quốc gia Bắc Mỹ, một Cúp CONCACAF và hai huy
chương vàng Đại hội Thể thao Trung Mỹ và Caribe. Đây là một trong tám quốc gia đã
giành được hai trong số ba giải đấu bóng đá quan trọng nhất (World Cup,
Confederations Cup và Thế vận hội mùa hè), sau khi giành được FIFA
Confederations Cup 1999 và Thế vận hội Mùa hè 2012 Mexico cũng là đội duy
nhất của CONCACAF vô địch một giải đấu chính thức của FIFA, vô địch Cúp Liên
đoàn các châu lục 1999. Mặc dù Mexico thuộc thẩm quyền của CONCACAF, nhưng đội
tuyển quốc gia này thường xuyên được mời tham dự Copa América từ năm 1993 đến
năm 2016, về nhì hai lần – vào năm 1993 và 2001 – và ba lần giành được huy
chương hạng ba.
17/
URUGUAY (Ô LẠP KHUÊ)
Người Trung Hoa phiên âm từ URUGUAY là [Wūlāguī], viết là 乌拉圭
乌拉圭 có âm Hán Việt là Ô
LẠP KHUÊ
Tên gọi theo âm Hán Việt này không thông dụng
Tên gọi theo âm Hán Việt này không thông dụng
Uruguay, tên chính thức: Cộng hòa Đông Uruguay (tiếng Tây Ban Nha: República Oriental del Uruguay); là một quốc gia có chủ quyền ở khu
vực phía nam của châu Mỹ. Phía bắc tiếp giáp với Brasil, phía tây giáp với
Argentina (qua sông Uruguay là biên giới tự nhiên), phía tây nam là Río de la
Plata và phía đông nam hướng ra biển Đại Tây Dương. Đây là quốc gia độc lập có
diện tích nhỏ thứ 2 ở Nam Mỹ, chỉ lớn hơn Suriname.
克罗地亚
có âm Hán
Việt là Khắc La Địa Á
Tên gọi theo âm Hán Việt này không thông dụng
Croatia (tiếng Croatia: Hrvatska: phát âm [xř̩ʋaːtskaː], phiên âm tiếng Việt hay dùng
là "C'roát-chi-a" hoặc "Crô-a-ti-a"), tên chính thức Cộng
hòa Croatia (tiếng Croatia: Republika
Hrvatska) là một quốc gia nằm ở ngã tư của Trung và Đông Nam Âu, giáp biển
Adriatic. Thủ đô Zagreb tạo thành một trong những phân khu chính của đất nước,
cùng với hai mươi quận. Croatia có diện tích 56.594 kilômét vuông (21.851 dặm
vuông) và dân số năm 2019 là 4,076,246 người, hầu hết dân số là người theo Công
giáo La Mã.
Tháng 10 năm 1918, trong những ngày cuối cùng của Thế chiến thứ nhất, Nhà nước của người Slovene, Croat và Serb được thành lập, độc lập từ Áo-Hungary, được tuyên bố tại Zagreb, và trong tháng 12 năm 1918 nó đã được sáp nhập vào Vương quốc Nam Tư. Sau cuộc xâm lược Nam Tư vào tháng 4 năm 1941, hầu hết lãnh thổ Croatia được kết hợp vào nhà nước được Đức quốc xã hậu thuẫn, dẫn đến sự phát triển của một phong trào kháng chiến và tạo ra Liên bang Croatia, sau chiến tranh trở thành thành viên sáng lập và là thành viên liên bang của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa liên bang Nam Tư. Ngày 25 tháng 6 năm 1991, Croatia tuyên bố độc lập, hoàn toàn có hiệu lực vào ngày 8 tháng 10 cùng năm. Chiến tranh giành độc lập Croatia đã chiến đấu thành công trong bốn năm tiếp theo.
Tháng 10 năm 1918, trong những ngày cuối cùng của Thế chiến thứ nhất, Nhà nước của người Slovene, Croat và Serb được thành lập, độc lập từ Áo-Hungary, được tuyên bố tại Zagreb, và trong tháng 12 năm 1918 nó đã được sáp nhập vào Vương quốc Nam Tư. Sau cuộc xâm lược Nam Tư vào tháng 4 năm 1941, hầu hết lãnh thổ Croatia được kết hợp vào nhà nước được Đức quốc xã hậu thuẫn, dẫn đến sự phát triển của một phong trào kháng chiến và tạo ra Liên bang Croatia, sau chiến tranh trở thành thành viên sáng lập và là thành viên liên bang của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa liên bang Nam Tư. Ngày 25 tháng 6 năm 1991, Croatia tuyên bố độc lập, hoàn toàn có hiệu lực vào ngày 8 tháng 10 cùng năm. Chiến tranh giành độc lập Croatia đã chiến đấu thành công trong bốn năm tiếp theo.
(Mời quý bạn đón xem tiếp kỳ 3)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét