Sau 1975, Văn học cũng như con người buộc phải
trốn chạy, tìm đường vượt biển. Tưởng chừng, nơi miền đất lạ, dòng
văn học tị nạn ấy sẽ chững lại. Nhưng không, nó như những nhánh sông
âm thầm vặn mình bồi lên mảnh đất khô cằn đó. Chiến tranh, người
lính vẫn là đề tài nóng bỏng để các nhà văn tìm tòi, khai thác.
Vào thời điểm ấy, những nhà văn quân đội Phan Nhật Nam, Trần Hoài
Thư, Thế Uyên…đang ở độ chín và sung sức. Và sau đó, xuất hiện hàng
loạt nhà văn xuất thân từ những người lính chiến đã trải qua những
năm tháng tù đày, như: Phạm Tín An Ninh, Song Vũ hay Cao Xuân Huy… Tuy
văn phong, thi pháp riêng biệt, nhưng tựu trung, mỗi trang viết của họ
đều để lại những ấn tượng thật sâu sắc trong lòng người đọc. Nếu
văn của Phạm Tín An Ninh đẹp, sáng và nhẹ nhàng, thì từ ngữ trên
những trang viết của Cao Xuân Huy nặng tính khẩu ngữ trần trụi, mãnh
liệt. Có một điều rất thú vị, đọc Cao Xuân Huy, tôi lại nhớ đến nhà
thơ người lính Nguyễn Bắc Sơn. Bởi, tính đặc trưng ngôn ngữ làm nên
hình tượng, chất lính rất đặc biệt trong thơ văn của hai ông văn sĩ
này.
Cao Xuân Huy sinh năm 1947 tại Bắc Ninh. Năm 1954,
ông theo mẹ di cư vào Nam. Tốt nghiệp tú tài, năm 1968 ông vào lính.
Tháng 3- 1975, Cao Xuân Huy bị bắt tù cải tạo. Năm 1982 ông vượt biển,
và định cư tại Hoa kỳ. Ông mất năm 2010 bởi căn bệnh ung thư.
Nhà
văn Cao Xuân Huy (1947-2010)
Cũng như nhà thơ người lính Nguyễn Bắc Sơn, Cao
Xuân Huy có người cha ở bên kia của chiến tuyến. Nhưng Cao Xuân Huy không
hề có mâu thuẫn nội tâm, do dự trên đầu súng như Nguyễn Bắc Sơn. Với
ông, có sự phân định trách nhiệm rạch ròi của người lính. Tuy nhiên,
suốt những năm tháng dài cầm súng, nhất là những ngày đầu năm 1975
buộc người lính phải buông súng, di tản, luôn làm cho Cao Xuân Huy day
dứt khôn nguôi. Một câu hỏi, suốt những năm tháng tù đày, và nơi đất
khách Cao Xuân Huy mải miết đi tìm, song dường như, không lời giải đáp?
Và đó cũng là mục đích, tư tưởng trải dài trên những trang viết của
nhà văn Cao Xuân Huy.
Cao Xuân Huy đến với văn thơ khá muộn, viết ít,
và rất chắt lọc. Cùng với Vài Mẩu Chuyện, Tháng Ba Gãy Súng là
tác phẩm chân thực, gây tiếng vang làm nên chân dung nhà văn tài hoa dân
dã Cao Xuân Huy. Nó là một trong những tác phẩm hay và đặc sắc nhất
viết về chiến tranh của nền văn học Việt Nam.
* Sự tàn
khốc, tính chân thực qua từng con chữ.
Hai người lính Thủy Quân Lục Chiến cúi xuống khiêng xác một người lính Bộ Binh vừa bị bắn chết ném xuống biển. Một người lính Thủy Quân Lục Chiến khác đang gí súng vào đầu một trung úy Bộ Binh ra lệnh:
“Ðụ mẹ, có xuống không?”
“Tôi lạy anh, anh cho tôi đi theo với.”
“Ðụ mẹ, tao đếm tới ba, không nhảy xuống biển tao bắn.”
“Tôi lạy anh mà, tôi đâu có gia đình ở ngoài này.”
“Ðụ mẹ, một.”
“Tôi lạy anh mà, anh đừng bắt tôi ở lại, anh muốn lạy bao nhiêu cái tôi cũng lạy hết. Tôi lạy anh, tôi lạy anh.”
“Ðụ mẹ, hai.”
“Trời đất, mình đồng đội với nhau mà, anh không thương gì tôi hết. Tôi lạy anh mà.”
“Ðụ mẹ, ba.”
Tiếng ba vừa dứt, tiếng súng nổ.
Người trung úy Bộ Binh ngã bật ngửa ra, mặt còn giữ nguyên nét kinh hoàng. Viên đạn M-16 chui vào từ đỉnh đầu. Xác của anh ta được hai người lính Thủy Quân Lục Chiến khác khiêng ném xuống biển…”
(Tháng ba gãy súng – chương 5)
Vì đám lính này thuộc loại vô kỷ luật. (Có nhiều thanh niên du đảng, phạm pháp, sau thời gian thụ xong án, cũng được đưa vào lính, bổ sung cho một số đơn vị hao hụt quân số). Với bản chất (xấu) ấy, lợi dụng khi đơn vị gặp lúc xáo trộn, mạnh ai nấy sống, không còn được sự chỉ huy chặt chẽ nữa, thì những con người này trở về với bản chất xấu của họ, giết người, cướp bóc. Vì vậy, sau khi các chiếc tàu di tản từ miền Trung vào Nam, đã không cho cặp bến Vũng Tàu hay Sài gòn, mà tất cả được lệnh cặp vào Đảo Phú Quốc. Một Tòa Án Mặt Trận đã được thành lập khẩn cấp tại đây, hầu hết những người lính TQLC phạm tội đều bị xử bắn…”
(Tháng ba gãy súng trang 6)
(Tháng ba gãy súng trang 7)
Khốn nỗi, những thằng đánh trận mà luôn luôn đi đàng sau và luôn luôn bỏ chạy trước lại là những thằng có quyền, có quyền mà hèn nhát, đốn mạt nên bây giờ bao nhiêu người khốn đốn, rút chạy như một lũ thua trận. Nhưng thực sự chúng tôi đã đánh nhau đâu để bị gọi là thua! Đồ tiếp liệu trong Thành Mang Cá dư sức cung cấp cho Lữ Đoàn tôi ít nhất là ba tháng, tại sao không cho chúng tôi vào Thành Nội ? Ờ mà tử thủ làm chó gì, bao nhiêu thằng xếp cút mẹ nó hết rồi, vợ đẹp con khôn và tiền bạc bao năm ăn bẩn không lẽ lại vứt bỏ.”
(Tháng ba gãy súng- trang 25)
- Đụ má, chết sớm dzậy mày?
Người xạ thủ thứ hai rướn người lên rồi ngã xuống vì viên đạn trúng vào bụng.
Người thứ ba cầm mũ sắt chạy ra. Vừa ra đến nơi chưa kịp bắn viên nào thì cả xạ thủ lẫn người ôm nòng súng ngã vật ra chết.”
(Tháng Ba Gãy Súng)
Lệnh di tản, dưới ngòi bút của Cao Xuân Huy, ta
có thể thấy, như một sự bức tử đối với người lính chiến. Họ không
chỉ chết dưới tầm đạn pháo của địch, hay tranh giành nhau lên tàu
rút chạy, hoặc đầu bị nghiền nát bởi những cái bánh xích, mà còn
ngồi tụm với nhau thành một vòng tròn nhỏ, rồi tự sát bằng một quả lựu đạn
nổ bung ở giữa. Cùng tự sát, với cái chết tập thể như vậy, có thể
nói là tận cùng của sự chán chường, và bi quan. Tuy nhiên, phần nào
cho ta thấy được khí tiết, cũng như sự phản kháng của người lính.
Vâng, cái chết của những người lính chiến ấy
đọc lên, ai cũng phải xót xa, và căm phẫn. Và có lẽ, nhìn lại chiều
dài lịch sử của dân tộc, chưa có cuộc chiến nào tàn khốc, đau thương
đến vậy:
“…Dòng
người chúng tôi đang chạy, một người tách ra ngồi lại trên cát, một người khác
cũng tách dòng người ra ngồi chung, người thứ ba, người thứ tư, người thứ năm
nhập bọn, họ ngồi tụm với nhau thành một vòng tròn nhỏ, một quả lựu đạn nổ bung
ở giữa.
Dòng người chúng tôi tiếp tục chạy, lại một người tách ra ngồi trên cát, lại người thứ hai, người thứ ba, người thứ tư... nhập bọn, lại tụm với nhau thành một vòng tròn nhỏ, lại một quả lựu đạn nổ bung ở giữa.
Dòng người chúng tôi vẫn cứ tiếp tục chạy, lại một người tách ra ngồi trên cát, lại người thứ hai, người thứ ba, người thứ tư...
Tôi không thể nhớ để mà đếm nổi là đã có bao nhiêu quả lựu đạn đã nổ ở giữa những vòng tròn người như vậy…”
(Tháng ba gãy súng)
Tuy bút pháp hiện thực, cùng khẩu ngữ dân dã,
làm cho câu văn sinh động, song những trang văn thường trải dài, thiên
về cảm xúc, cho nên Cao Xuân Huy mắc khá nhiều lỗi về câu cú. Có lẽ,
đây cũng là nhược điểm chung của dạng văn này. Câu văn dưới đây, ta có
thể thấy, tác giả đã lặp lại đến bốn lần đại từ nhân xưng tôi. Nó
làm cho lời văn thừa, lòng thòng rối rắm, và tối nghĩa:
Dòng người chúng tôi tiếp tục chạy, lại một người tách ra ngồi trên cát, lại người thứ hai, người thứ ba, người thứ tư... nhập bọn, lại tụm với nhau thành một vòng tròn nhỏ, lại một quả lựu đạn nổ bung ở giữa.
Dòng người chúng tôi vẫn cứ tiếp tục chạy, lại một người tách ra ngồi trên cát, lại người thứ hai, người thứ ba, người thứ tư...
Tôi không thể nhớ để mà đếm nổi là đã có bao nhiêu quả lựu đạn đã nổ ở giữa những vòng tròn người như vậy…”
(Tháng ba gãy súng)
“Ăn
nhậu ở đây quá phí tiền nên không đợi Tiểu Đoàn Trưởng gia hạn giấy phép, tôi
biết chắc chắn là tôi sẽ không được gia hạn và cũng không đợi để đi theo chuyến
liên lạc, tôi tự động coi như mình đã hợp lệ chuyện kéo dài ngày phép, tôi lên
xe đo về Sài Gòn sau một chầu nhậu say mèm với bọn đệ tử ở hậu cứ.”
(Tháng ba gãy súng- trang 4)
*Tính nhân đạo qua tiếng cười hài ước,
trữ tình.
(Tháng ba gãy súng- trang 4)
Đến với Vài
Mẩu Chuyện, ta có thể thấy, nghệ thuật cũng như bút pháp trong
truyện ngắn của Cao Xuân Huy tinh tế và sâu sắc hơn. Tính hài ước, dí
dỏm mang đến cho người đọc tiếng cười cảm thông, và chua xót. Đọc Vài Mẩu Chuyện, trong đầu tôi bất
chợt bật ra một câu hỏi: Chẳng biết, Cao Xuân Huy và Tưởng Năng Tiến
có quan hệ (huyết thống) gì hay không? Mà cái tính phúng dụ trong
truyện của hai ông nhà văn này, cho tôi cảm xúc gần nhau lắm. Nếu ta
đã cảm được nỗi đau và tình người, khi đọc truyện ngắn Trận Cuối Cùng của Tưởng Năng
Tiến, thì mới thấy hết giá trị của hòa bình, tình yêu của con
người, dù ở hai đầu chiến tuyến trong Chờ
Tôi Với. Một truyện ngắn thấm đấm nước mắt của Cao Xuân Huy. Tôi
đã đọc khá nhiều truyện ký của cả hai phía viết về lệnh ngừng
bắn, ở nơi chiến trường của những ngày đầu năm 1973. Nhưng có thể
nói, Chờ Tôi Với của Cao Xuân Huy
là một truyện ngắn hay nhất về đề tài này. Cái sự cả tin của
những người lính ở cả hai phía, nơi chiến trường, phải trả bằng
mạng sống của mình, trên bàn cờ của những kẻ bán mua chiến tranh.
Hình ảnh tương phản dưới đây, không chỉ cho ta thấy, cái chết của họ
(những người lính ở cả hai phía), mà còn thấy được ngòi bút nhân
bản của nhà văn. Vâng! Nếu nói đến tàn nhẫn, thì đây là sự tột
cùng của đểu cáng, và tàn nhẫn, buộc những thanh niên, người lính
Việt Nam phải gánh chịu:
“Lính
hai bên ùa lên phía trước, ôm nhau hò hét:
“Hết đánh nhau rồi! Hết chiến tranh rồi!”
Những bộ quân phục rằn ri miền Nam trộn lẫn những bộ quân phục cứt ngựa miền Bắc. Cố không khóc nhưng nước mắt Toàn cứ ứa ra, không kềm được. Nhưng việc gì phải kềm chứ! Toàn mặc cho nước mắt trào ra.
Có tiếng nghẹn ngào bên cạnh:
“Anh khóc đấy à?”
Toàn quay qua, một người bộ đội nước mắt cũng đang nhòe nhoẹt. Chẳng nói chẳng rằng, cả hai ôm chầm lấy nhau…
Đêm thứ hai của ngày hòa bình, đơn vị Toàn bị tấn công…Khi địch tràn ngập, lưỡi lê và lựu đạn thay cho súng. Sau một lúc quần thảo bằng lưỡi lê, Toàn gập người, ngã chúi xuống phía trước, mắt hoa đi, mũ sắt văng ra. Mất mũ là mất mạng. Phản xạ tự nhiên của bản năng sinh tồn bật dậy, Toàn nhoài người, với… Cuối cùng, tay Toàn cũng chạm được vào cái mũ…Mắt Toàn dại đi, cái mũ trong tay không phải là mũ sắt, mà là mũ cối…Tiếng gào thét giết chóc vẫn vẳng vào tai cùng lúc loáng thoáng hình ảnh Toàn sánh vai người bộ đội đồng hương lang thang bên hồ Hoàn Kiếm… Đột nhiên, một tiếng gọi bật ra trong
đầu Toàn: Anh bộ đội ơi, chờ tôi với….”
Chiến tranh kết thúc, nhà tù là nơi người lính
thất trận buộc phải đến. Thông thường, hình ảnh những hung thần cai
tù, quản giáo là nhân vật, đề tài cho các nhà văn tìm tòi và khai
thác. Tuy nhiên, đọc Vài Mẩu Chuyện,
ta có thể thấy, Cao Xuân Huy đã đi ngược lại lẽ thông thường ấy. Hành
động, tâm lý của con người trong chốn lao tù mới là đối tượng, khía
cạnh chính Cao Xuân Huy đưa vào những tác phẩm của mình. Cái sự phân
cấp nhìn từ đồ tiếp tế, với miếng ăn hàng ngày, trở thành nhân
cách để Cao Xuân Huy soi rọi vào tác phẩm của mình. Miếng Ăn là một truyện ngắn được
Cao Xuân Huy viết thông qua cái nhìn như vậy. Miếng ăn dường như, đã
tạo nên khoảng cách giữa những người lính trong lao tù ấy. Tuy không
phải là điển hình, nhưng tôi nghĩ, một chi tiết nhỏ đôi khi cũng đủ
làm nên một tác phẩm văn học đặc sắc.
“Hết đánh nhau rồi! Hết chiến tranh rồi!”
Những bộ quân phục rằn ri miền Nam trộn lẫn những bộ quân phục cứt ngựa miền Bắc. Cố không khóc nhưng nước mắt Toàn cứ ứa ra, không kềm được. Nhưng việc gì phải kềm chứ! Toàn mặc cho nước mắt trào ra.
Có tiếng nghẹn ngào bên cạnh:
“Anh khóc đấy à?”
Toàn quay qua, một người bộ đội nước mắt cũng đang nhòe nhoẹt. Chẳng nói chẳng rằng, cả hai ôm chầm lấy nhau…
Đêm thứ hai của ngày hòa bình, đơn vị Toàn bị tấn công…Khi địch tràn ngập, lưỡi lê và lựu đạn thay cho súng. Sau một lúc quần thảo bằng lưỡi lê, Toàn gập người, ngã chúi xuống phía trước, mắt hoa đi, mũ sắt văng ra. Mất mũ là mất mạng. Phản xạ tự nhiên của bản năng sinh tồn bật dậy, Toàn nhoài người, với… Cuối cùng, tay Toàn cũng chạm được vào cái mũ…Mắt Toàn dại đi, cái mũ trong tay không phải là mũ sắt, mà là mũ cối…Tiếng gào thét giết chóc vẫn vẳng vào tai cùng lúc loáng thoáng hình ảnh Toàn sánh vai người bộ đội đồng hương lang thang bên hồ Hoàn Kiếm… Đột nhiên, một tiếng gọi bật ra trong
đầu Toàn: Anh bộ đội ơi, chờ tôi với….”
Phải nói, nhà văn Cao Xuân Huy có tài sử dụng
hình ảnh, hình tượng so sánh ẩn dụ. Nghệ thuật này, thường tạo nên
những bất ngờ, mang đến tiếng cười chua cay cho người đọc. Truyện
ngắn Ngu Như Lợn là tiêu biểu cho
thi pháp này của ông. Đọc nó, làm tôi nhớ đến những tiếng cười (phê
phán) trong truyện ngắn của nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ: Azit Nêxin. Viết về
những người lính trong tù cải tạo, dường như lời văn Cao Xuân Huy nhẹ
nhàng và sâu cay hơn. Để bóc trần giá trị con người và đạo đức trong
một cái xã hội đảo lộn tùng phèo ấy, ông đi sâu vào khai thác triệt
để đặc điểm, tính cách, mâu thuẫn diễn biến nội tâm của nhân vật.
Và tiếng cười được bật ra, khi nút thắt được cởi bỏ ở kết đoạn,
hay những con chữ cuối cùng. Thật vậy, ta có thể thấy, nếu người
bác sĩ tên Thông (trong truyện Vải bao cát) bỏ dao băm bèo cám lợn để
đi thẳng vào phòng cầm dao mổ người, thì bác sĩ Mạnh chuột (trong
truyện Ngu như lợn) phải nuôi
chuột tăng gia, bà đỡ cho lợn. Những hình ảnh điển hình bi hài này,
có thể nói, như nhát dao chọc thẳng vào ung nhọt của xã hội vậy. Một
bi hài kịch trong trích đoạn truyện Ngu Như Lợn dưới đây, không chỉ
thấy tài năng nghệ thuật so sánh của Cao Xuân Huy, mà còn cho ta tiếng
cười ứa ra nước mắt, ngậm trong nỗi đau thân phận con người, và xã
hội:
“…Mạnh
chuột bị gọi lên chất vấn để bổ túc thêm cho bản lý lịch.
“Anh học đến đâu?”
“Bác sĩ.”
“Chúng tôi biết anh là bác sĩ rồi, nhưng anh học đến đâu?”
“Bác sĩ y khoa.”
“Này, tôi không đùa đấy nhé. Anh là bác sĩ thì chúng tôi biết rồi, nhưng anh học đến lớp mấy?”
Mạnh chuột ngớ ra. Cán bộ y tế vừa để khoe và cũng vừa để giải thích thật cặn kẽ cho tên bác sĩ Ngụy ngu dốt này hiểu câu hỏi:
“Tôi biết anh là bác sĩ rồi, nhưng anh học đến lớp mấy. Như tôi cũng là bác sĩ, tôi vừa học bổ túc xong lớp sáu…”
Nếu Tháng Ba
Gãy Súng lời văn khẩu ngữ trần trụi, thì đến Vài Mẩu Chuyện, văn của Cao Xuân Huy nhẹ nhàng, đằm thắm
hơn. Với tôi, Vải Bao Cát là
truyện ngắn hay nhất của Cao Xuân Huy. Bởi, cái chất trữ tình, với
những phân tích diễn biến tâm lý sâu sắc. Và nó là một trong những
đặc điểm làm nên truyện ngắn này, cũng như tập truyện ngắn Vài Mẩu Chuyện của ông. Nếu ở
truyện ngắn Quyền Tối Thiểu,
người lính tù từ chối được hưởng ân huệ ngủ với vợ, khi đến thăm,
thì người lính tù ở Vải Bao Cát
đã mua người bạn tù bằng một bữa cơm sáng, để được cầm đèn, và
cởi quần áo cô gái trúng mảnh đạn cho bác sĩ phẫu thuật. Cái khao
khát sinh lý của người lính tù lâu ngày: “Toàn háo hức đắm chìm theo những tưởng tượng…Bất chợt, hai mắt đang
hau háu chợt dịu lại. Lúng túng. Hai tay đang tụt quần cô gái chợt khựng lại.”.
Vâng, và bàn tay ấy dừng lại, bởi chiếc quần lót của cô gái nghèo
bằng vải bao cát, dùng để làm hầm trú ẩn trong chiến tranh. Và tình
người của người lính tù đã vượt lên cái ham muốn tầm thường ấy. Có
thể nói, đây là những trang văn trữ tình, tuyệt đẹp về những ước
vọng của Cao Xuân Huy, cũng như của cả dân tộc này:
“…
Nhưng chiến tranh đã qua rồi, chiến tranh đã qua lâu rồi mà, mọi chuyện rồi sẽ
phải qua đi. Yên tâm đi cô bé, vết thương cô sẽ lành. Mọi vết thương đều sẽ phải
lành. Ngủ yên đi cô. Thôi nhé, hãy ngủ yên và đừng sợ hãi. …Một ngày nào đó,
chúng ta sẽ không còn phải dùng bao cát để làm gì nữa. Không dùng bao cát để
làm hầm trú ẩn, không bao cát để đắp giao thông hào. Và, như những phụ nữ may mắn
được sống trong những nước không bị tan nát bởi chiến tranh, như đất nước chúng
ta, cô sẽ có lụa là mềm mại để mặc lên thân mình con gái, chứ không còn phải
dùng bao cát để làm vải che thân nữa! Chiến tranh đã hết rồi
mà…”
(trích Vải
bao cát)
“Anh học đến đâu?”
“Bác sĩ.”
“Chúng tôi biết anh là bác sĩ rồi, nhưng anh học đến đâu?”
“Bác sĩ y khoa.”
“Này, tôi không đùa đấy nhé. Anh là bác sĩ thì chúng tôi biết rồi, nhưng anh học đến lớp mấy?”
Mạnh chuột ngớ ra. Cán bộ y tế vừa để khoe và cũng vừa để giải thích thật cặn kẽ cho tên bác sĩ Ngụy ngu dốt này hiểu câu hỏi:
“Tôi biết anh là bác sĩ rồi, nhưng anh học đến lớp mấy. Như tôi cũng là bác sĩ, tôi vừa học bổ túc xong lớp sáu…”
Khi người lính được bước ra khỏi cái nhà tù
nhỏ, Cao Xuân Huy đã mượn cái ham muốn tầm thường, để thông qua truyện
ngắn Trả Tiền, đề cao sự cảm
thông và tình người cao cả. Đây là truyện ngắn độc đáo, với những
câu đối thoại cực ngắn cộc lốc. Dạng truyện ngắn này khó viết, bởi
tính chặt chẽ của bố cục, và thiếu một từ, sai một chữ, truyện
trở nên nhạt phèo. Nhưng có thể nói, với truyện này, Cao Xuân Huy đã
thành công. Văn của Cao Xuân Huy không hề có sự thù hận, và yêu ghét
cũng không mang tính cực đoan. Đọc truyện ngắn Trả Tiền, cho tôi một cảm giác như đang xem một bức tranh
vậy. Có lẽ, Cao Xuân Huy muốn lật cho chúng ta thấy có một bức tranh
(xã hội) khác, con người khác, tình người khác ở đằng sau cái xã
hội thối nát, và nhem nhuốc này:
“…Tiếng
gã phân bua:
“Tôi mới được thả. Lâu ngày… Thèm quá…”
Tên dân phòng nhỏ giọng:
“Anh tui cũng bị mấy năm như cha, mà đâu có tầm bậy tầm bạ như dzầy. Phải kiếm chỗ kín kín một chút chớ.”
“Tôi cũng muốn vậy, nhưng tiền đâu mà mướn phòng.”
“Nó lấy cha nhiêu?”
“Năm đồng.”
“Năm đồng?” Tên dân phòng bật tiếng cười.
Quay sang phía ả đàn bà, hắn ra lệnh:
“Trả lại tiền cho người ta!”
--------
Ả ngập ngừng định lên tiếng, nhưng đành im lặng trả lại tiền.
Gã đàn ông lên xe, đạp đi. Đợi tên dân phòng đi khuất, hắn vòng lại, đến gần ả.
“Này, tôi trả lại năm đồng.”
Ả quay lại. Cái nhìn đậu trên mặt gã vài giây, rồi nói:
“Thôi, giữ lấy xài đi.”
Cũng như những người lính viết văn Phạm Tín An
Ninh, hay Song Vũ… Cao Xuân Huy đến với văn chương bởi ám ảnh, với sự
thôi thúc của đồng đội (cả những người còn sống, hay đã hy sinh). Tuy
viết rất ít, nhưng có thể nói, mỗi trang văn của Cao Xuân Huy không
chỉ làm sáng tỏ cho một giai đoạn đắng cay của Quân sử, mà còn như
lời giãi bày, tình tự của ông, đồng đội ông gửi đến người đọc. Nếu
nói: Văn là người, thì chắc chắn, tư tưởng, cách sống nhập vào hồn
vía, văn phong của ông không thể lẫn lộn với bất kỳ văn nhân, thi sĩ
nào. Chính vì vậy, dù đã đi hết cuộc đời, song Cao Xuân Huy vẫn không
thể thoát ra khỏi cuộc chiến này.
Leipzig ngày 28-4-2019
Đỗ Trường
“Tôi mới được thả. Lâu ngày… Thèm quá…”
Tên dân phòng nhỏ giọng:
“Anh tui cũng bị mấy năm như cha, mà đâu có tầm bậy tầm bạ như dzầy. Phải kiếm chỗ kín kín một chút chớ.”
“Tôi cũng muốn vậy, nhưng tiền đâu mà mướn phòng.”
“Nó lấy cha nhiêu?”
“Năm đồng.”
“Năm đồng?” Tên dân phòng bật tiếng cười.
Quay sang phía ả đàn bà, hắn ra lệnh:
“Trả lại tiền cho người ta!”
--------
Ả ngập ngừng định lên tiếng, nhưng đành im lặng trả lại tiền.
Gã đàn ông lên xe, đạp đi. Đợi tên dân phòng đi khuất, hắn vòng lại, đến gần ả.
“Này, tôi trả lại năm đồng.”
Ả quay lại. Cái nhìn đậu trên mặt gã vài giây, rồi nói:
“Thôi, giữ lấy xài đi.”
Đỗ Trường
Nguồn:
https://thantrinhomhue.com/2019/05/06/cao-xuan-huy-nguoi-van-khong-the-thoat-ra-khoi-cuoc-chien/
https://thantrinhomhue.com/2019/05/06/cao-xuan-huy-nguoi-van-khong-the-thoat-ra-khoi-cuoc-chien/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét