2/ Đãi ngộ tốt những người làm việc cho mình.
3/ Đã hứa là giữ lời.
4/ Coi gia đình là quan trọng nhất.
5/ Thiết lập tình bằng hữu bằng sự tôn trọng, công việc và lòng tin.
6/ Không hành động theo cảm tính.
7/ Vũ lực là lựa chọn sau cùng.
- ………………………
Trong phim, đạo diễn đã khéo léo phô diễn những tính tốt, tính anh hùng mã thượng của Ông Trùm. Mặt trái của Mafia xuất hiện ít hơn.
Cái được ngụ ý: Nỗi niềm của tác giả.
Vậy khi Thế Lữ đưa con Hổ vào bài thơ là đưa một linh vật có bản chất tốt nên không bao giờ có “cái tính muốn làm bạo chúa đã là máu thịt, đã là bản chất của loài hổ.” như lời kết tội Hổ trong bài viết của nhà thơ Phạm Đức Nhì.
Châu Thạch đã lươn lẹo và “ma giáo” đánh tráo hình tượng của bài thơ Nhớ Rừng.
Đây là lối tranh cãi không chính trực. Những lập luận của anh – do hình tượng bài thơ bị đánh tráo - đã đi lạc. Nếu tiếp tục đối thoại với anh sẽ chỉ là “ông nói gà, bà nói vịt”.
Chính vì thế trong bài viết này tôi chỉ trình bày quan điểm của mình và để độc giả toàn quyền nhận định, phê phán.
Nếu về “đơn vị mới”,
gặp một con nai đang nhai những chiếc lá non ở bìa rừng, con hổ sẽ làm gì? Nó sẽ
vồ ngay rồi cắn cổ, hút máu và sau đó “ăn
tươi nuốt sống” con vật bất hạnh ấy – dù biết rằng đó chính là thần dân của
nó.
Còn Chúa Sơn Lâm Thời Đại gặp thần dân của mình thì
sao? Độc giả chỉ cần lấy đoạn trên rồi thêm vào nhóm chữ “hiểu theo nghĩa bóng” thì sẽ biết.
Như vậy, hiểu theo cách này là đã xúc phạm đến mức
lăng mạ chính phủ ở Miền Bắc sau thời kỳ Pháp thuộc. Chính vì lý do ấy Nhà thơ
Vũ Quần Phương đã cảnh báo:
“Coi
con hổ trong cũi là thân phận của dân tộc ta e có chỗ khó giải thích khi nói tới
tính thống nhất của hình tượng”.
Có điều khi đọc Nhớ
Rừng độc giả vẫn thường hiểu như vậy. Ngay cả những bài luận văn của học
sinh cũng đồng loạt bình tán như thế.
Hiểu như vậy, bình tán như thế mà dòng suy tưởng bị cắt
ngang, không thể hướng về “điểm đến đúng đắn”
của nó thì quả là nỗi khổ to lớn cho tâm trí của họ.
Bài thơ Nhớ Rừng
có 2 cái bẫy thì đây là cái bẫy nguy hiểm nhất. Nhà thơ Vũ Quần Phương đã khéo
léo tránh khi bình bài thơ này. Tôi giờ chỉ còn thích văn chương nên cũng lặng
lẽ rẽ qua hướng khác.
Hiểu theo cách thứ hai là “thả hồn vào dòng thơ để đồng
cảm với tâm trạng khao khát tự do, để ‘ké’ cái hào khí ngất trời của con hổ
nhưng lại lờ tít cái tính độc tài, tàn bạo, dã man của nó khi được trở về núi rừng
làm Chúa Sơn Lâm - dù rằng cái tính độc tài, tàn bạo, dã man đó đã là máu thịt,
là bản chất của loài hổ, không thể tách rời thân xác của nó.
Hiểu theo cách này là đã phạm một lỗi quan trọng trong
kỹ thuật thơ: Coi thường tính thống nhất của hình tượng - chỉ bàn mặt tốt của
hình tượng, còn mặt xấu thì tránh né.
Những người đọc, học Nhớ Rừng và hiểu theo cách thứ hai – nghĩa là, xin lập lại, “Thả hồn vào dòng thơ để đồng cảm với tâm trạng
khao khát tự do, để “ké” cái hào khí ngất trời của con hổ nhưng lại lờ tít cái
tính độc tài, tàn bạo, dã man của nó khi được trở về núi rừng làm Chúa Sơn Lâm”
đã bị nhiễm vi khuẩn NR (Nhớ Rừng). Khi được trao quyền
cai quản một cánh rừng, làm Chúa Sơn Lâm Thời Đại, thì đúng lúc đó căn bệnh SIDA Nhớ Rừng phát tác, bản tính độc
tài, tàn bạo, dã man của con hổ hiện ra và “thần
dân” trong cánh rừng phải gánh chịu chết chóc, đau thương.
Câu Thơ Ngược Dòng
Cái bẫy còn lại chỉ gói gọn trong câu thơ
“Nơi ta không còn được thấy bao giờ”
Lúc này tôi cũng không muốn đào sâu, khơi rộng thêm nữa
mà chỉ đưa ra một lời bình vắn tắt:
“Đây
là câu thơ dở nhất, tệ nhất của bài thơ. Nó không những là mô gò cản đường mà
còn chảy ngược với dòng chảy của tứ thơ, làm giảm đáng kể giá trị của bài thơ”.
Kết
Luận
Phim Bố Già
có nội dung có thể nói là “trái chiều”
với chính sách của chính phủ Mỹ nhưng nhờ quyền Tự Do Ngôn Luận bảo kê nên vẫn
được lưu hành kể cả sau khi số liệu về Băng Đảng Và Tội Phạm được tiết lộ.
Chính phủ đã phải gợi ý, khuyến khích và hỗ trợ để mấy cuốn phim như Goodfellas, The Making of the Mob… được
thực hiện để chữa cháy.
Phải công nhận Nhớ
Rừng của Thế Lữ là một bài thơ hay. Nhưng nội dung của nó cũng có điểm “tế nhị” mà nếu bình tán không khéo sẽ dễ
đụng chạm. Mức độ dân chủ tự do ở Việt Nam dù đã “mở cửa”, “cởi trói” liên tục vẫn chưa thể so sánh với Mỹ. Vì thế lời
cảnh báo của nhà thơ Vũ Quần Phương: “Coi
con hổ trong cũi là thân phận của dân tộc ta e có chỗ khó giải thích khi nói tới
tính thống nhất của hình tượng”.
Tôi xin được kính cẩn tôn vinh là lời khuyên hay nhất,
quý giá nhất cho những người bình bài thơ Nhớ
Rừng ở Việt Nam.
Phạm Đức Nhì
*
CHÚ THÍCH:
1/ Bình Thơ Từ 100 Bài Thơ Hay Thế Kỷ XX tập hai,
trang 55
NXB Giáo Dục, năm 2008
2/ https://en.wikipedia.org/wiki/Goodfellas
3/ https://en.wikipedia.org/wiki/The_Making_of_the_Mob
“Nơi ta không còn được thấy bao giờ”
CHÚ THÍCH:
NXB Giáo Dục, năm 2008
2/ https://en.wikipedia.org/wiki/Goodfellas
3/ https://en.wikipedia.org/wiki/The_Making_of_the_Mob
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét