LAGI, DẤU TÍCH THỜI MỞ ĐẤT - Phan Chính

     
          Người dân TX.La Gi vui mừng đón nhận 
          bằng chứng nhận di tích quốc gia đối với 
          đình và vạn Phước Lộc (sáng ngày 19/01/2013)

          LAGI, DẤU TÍCH THỜI MỞ ĐẤT

          Nét độc đáo của di tích Vạn Phước Lộc (thị xã La Gi) vừa là dinh vạn thiết chế tín ngưỡng dân gian thường thấy ở vùng biển nhưng lại cũng có đình thờ Tiền hiền- Hậu tổ theo tập tục thờ Thành hoàng bổn cảnh của người dân vùng nông thôn. Cho nên từ mối quan hệ thờ phụng đó, quyết định về xếp hạng di tích quốc gia của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vào năm 2012, công nhận di tích với tên gọi là “Đình và Vạn Phước Lộc”. Trong khuôn viên di tích có điện thờ thần Nam Hải. Trước khám thờ có tẩm thờ hàng trăm bộ ngọc cốt cá Ông được lưu giữ từ nhiều đời, trong đó có bộ xương lớn cá Ông (còn gọi là Ông Đại) có cách đây trên 200 năm.

           Cạnh bên, là điện thờ Thành hoàng bổn cảnh, nơi thờ thần của làng dù không có sắc phong của nhà vua, không có ruộng làng, không cúng lệ tịch điền… nhưng trong tín ngưỡng dân làng đó là những nhân thần vô danh có công lập làng Phước Lộc và sau đó là các vị “khai canh, khai khẩn” còn gọi là Tiền hiền, Hậu hiền”.
           Đình-vạn Phước Lộc, sau này được phục dựng theo lối kiến trúc tứ trụ, trang trí họa tiết hình tượng lưỡng phụng tranh châu, câu đối, hoành phi chữ Hán Nôm, ghi nhớ công lao bậc Tiền hiền- Hậu tổ đã mở đất lập làng.
           Phước Lộc là địa danh lâu đời ở vùng đất La Gi. Từ khoảng năm 1867 đã có lưu dân từ các tỉnh miền Trung và sau đó là dân từ Nam bộ đến đây định cư, trở thành điểm cư dân tập trung đầu tiên của địa phương. Trong quá trình hình thành xóm làng, đời sống kinh tế ổn định, người dân vừa sống bằng nghề biển vừa sống bằng nghề nông đã thấy nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng không thể thiếu được và phải xây dựng dinh vạn và đình làng để làm nơi thờ phượng. Lúc trước dinh vạn thờ cá Ông gần địa điểm hiện nay, còn đình thờ Thành hoàng ở dải ruộng phía trong xa, cạnh Gò Thanh Minh. Trong chiến tranh cơ sở dinh vạn và đình làng bị tàn phá, nên khi tạo dựng lại được người dân hợp nhất xây chung một nơi như bây giờ cho thuận tiện trong sinh hoạt, cúng lễ, hội hè. Vì đặc điểm trong đời sống kinh tế của gia đình, người lao động cũng vừa làm nghề biển và cũng là người trực tiếp làm nông. Cơ sở đình-vạn Phước Lộc hiện tại, chỉ là phiên bản theo cách kiểu bài trí ngày xưa nhưng hoàn toàn xây mới có tính kế thừa và lệ thuộc khả năng đóng góp tự nguyện của người dân. Nhưng đây có thể coi là dấu vết của thời kỳ đầu tiên lập làng mở đất ở La Gi.

                                                                       PHAN CHÍNH