Tác giả Nguyên Lạc
VỀ
CHỮ DỤC
Dục là từ gốc Hán có ý nghĩa là muốn: sự ham muốn,
mong muốn, lòng ham muốn được thỏa mãn.
1. Theo Phật giáo, dục được chia làm 2 loại: Thiện dục
và ác dục.
- Thiện dục : thường được xem như lòng ham muốn đem
lại lợi ích cho mọi người, trong đó có mình. Suy nghĩ và hành động có tính vị
tha.
- Ác dục : thường được xem như lòng ham muốn chỉ đem
lại lợi ích cho riêng mình, không phải quan tâm đến lợi ích của người khác. Suy
nghĩ và hành động có tính vị kỷ.[1]
DỤC là đầu mối của SÂN SI, gây ra khổ đau nên đức PHẬT
khuyên nên DIỆT DỤC. Theo tôi, nhiều người nghĩ chưa chính xác lời khuyên nầy:
- Diệt là diệt "ác dục", còn diệt "thiện dục" thì làm sao
tinh tấn được. Như lòng ước muốn giác ngộ để cứu giúp con người mà diệt thì ôi
thôi!
Đó là vài nghĩa của dục trong Phật giáo.
2. Trong đời thường
giống vậy, cũng có 2 loại: Thiện dục và ác dục (tà dục)
- Ác dục: tư dục chỉ nghĩ tới quyền lợi của riêng
mình, của riêng gia đình, phe nhóm mình; mặc cho người đời, mặc cho đất nước
quê hương tan nát, thê lương. Loại dục này làm cuộc sống con người khổ đau
thêm, ngăn cản sự tiến bộ của nhân loại
- Thiện dục: lòng mong muốn cho mình và người, cho
xã hội, quê hương, nhân loại tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn, tiến bộ hơn. Nếu diệt
lòng dục này sẽ ngăn cản bước tiến của nhân loại
Diệt cái ác dục, tà dục trong cuộc sống là điều đáng
trân trọng và sẽ làm cho xã hội, con người
đẹp đẻ thêm, hạnh phú thêm
1. Hàn Phi (Han Fei)
Con lươn hình dáng giống "y chang" như con
rắn; nhưng khi thấy con rắn thì đàn bà ré lên, chết khiếp; còn gặp con lươn thi
mân mê, "rà soát" cười tủm tỉm khoái chí! Tại sao?
Vi con rắn có thể mổ cho một phát "đi đời nhà
ma", còn lươn ta thịt, ta "nhậu" đã đời, không khoái sao được?
Từ nhận xét này, ông Hàn Phi (Han Fei, 281 TCN - 233
TCN)[2]- Pháp gia người "nước lạ", mới "ngôn" đại khái rằng:
Người đời đều "hành xử" mọi việc theo DỤC, theo cái lợi của riêng
mình. Cho người lợi thì người sẽ theo mình, hết lợi thì họ rời đi thôi.
Về chữ DỤC, tôi xin dẫn thêm trích đoạn này:
Trong Chiến Quốc Sách, ở mục Tần sách, tiểu mục 13:
"Thiên hạ chi sĩ hợp tung" có đoạn:
[... Các kẻ sĩ trong thiên hạ theo chính sách hợp
tung họp nhau ở Triệu muốn đánh Tần, Tể tướng Tần là Phạm Tuy nói với vua Tần:
- Đại Vương đừng lo, thần xin giải tán họ. Kẻ sĩ
trong thiên hạ không có gì oán Tần, họ hợp nhau muốn đánh Tần vì mong được phú
quý đấy thôi (DỤC - Nguyên Lạc). Đại Vương có thấy bầy chó của Đại Vương không?
Nằm thì cùng nằm, dậy thì cùng dậy, đi thì cùng đi, ngừng thì cùng ngừng, không
cắn nhau. Nhưng nếu ném xuống cho chúng một khúc xương, thì chúng vùng dậy và
nhe răng cắn xé nhau. Tại sao vậy? Vì tranh ăn...] (Chiến Quốc Sách - Giản Chi
và Nguyễn Hiến Lê)
Trong DỤC hàm chứa 4 chữ: TÌNH, TIỀN, DANH và QUYỀN
LỰC
2. Dale Carnegie, nhà giáo dục
"Học tập" theo Hàn Phi, ông Dale Carnegie
(nhà giáo dục nổi tiếng - wellknown- Mỹ, người lập ra hệ thống trường Carnegie)
mới viết ra cuốn sách "How to win friends and influence people", dạy
người "Bí quyết để thành công" (Cụ Nguyễn Hiến Lê dịch là Đắc Nhân
Tâm).
Xin được nói sơ lược về ông Carnegie này:
Dale Carnegie chỉ mới có tốt nghiệp trung học, không
học tiếp,không tốt nghiệp đại học (giống như Bill Gates) nhưng viết sách dạy
cho các nhà nguyên thủ, các thương nhân, bác sĩ , kỹ sư... Sách của ông xuất bản
hàng chục triệu quyển và được chuyển ngữ hàng chục thứ tiếng trên thế giới. Ở Mỹ,
các hãng lớn bắt buộc các nhân viên phải học qua trường Carnegie nếu muốn tiến
xa.
Ngay điều này, chúng ta phân biệt rõ ràng giữa BẰNG
CẤP và TRI THỨC: - Bằng cấp cao chưa chưa hẳn là có TRI THỨC, hiểu theo nghĩa:
Sáng tạo , tìm cái hay đẹp dâng đời và hành xử nhân bản, chính trực...
Tương tợ Hàn Phi, Dale Carnegie khuyên rằng: - Muốn
dẫn dụ người, ta phải chú ý đến sự mong muốn, ước ao, cái lợi của họ (DỤC).
Con người muốn (DỤC) những gì ?
[...Ít lắm, nhưng khi chúng ta đã muốn thì chúng ta
nằng nặc đòi cho kỳ được. Những cái chúng ta muốn là:
1- Sức khỏe và sanh mạng
2- Ăn
3- Ngủ
4- Tiền của
5- Để tiếng lại đời sau
6- Thỏa nhục dục (sexual gratification)
7- Con cái chúng ta được mọi sự đầy đủ
8- Được người khác coi ta là quan trọng (A feeling
of importance)
Freud [3], nhà bác học, phân tâm học Đức trứ danh
nói rằng: - Hai thị dục căn bản của nhân
loại là tình dục và thị dục huyễn ngã (the desire to be great, to be
important)[4]
Triết gia John Dewey nói: - Thị hiếu mạnh nhất của
nhân loại là thị dục huyễn ngã. Xin các bạn nhớ kỹ câu: "Thị dục huyễn
ngã". Nghĩa nó vô cùng và bạn sẽ thường gặp nó trong cuốn sách này.
Bảy thị dục khác đều dễ thỏa mãn, duy có thị dục đó
ít khi được thỏa lắm, tuy nó cũng khẩn cấp như ăn và ngủ.
Abraham Lincoln nói: "Ai cũng muốn được người
ta khen mình". Chúng ta đều khát những lời khen chân thành mà than ôi! ít
khi người ta cho ta cái đó.
Những kẻ nào đã học được cái bí quyết làm thỏa mãn
lòng đói khát lời khen đó, nó tuy kín đáo mà giày vò người ta, đâm rễ trong
lòng người ta, thì kẻ ấy "nắm được mọi người trong tay mình" và được
mọi người tôn trọng, sùng bái, nghe lời, "khi chết đi, kẻ đào huyệt chôn
người đó cũng phải khóc người đó nữa"....] (Đắc Nhân Tâm - Nguyễn Hiến
Lê).
LỜI
KẾT
Để kết bài này, xin được ghi ra hai câu thơ của tôi
tặng các bạn:
Nhân
sinh.giấc mộng đủ dài
Tỉnh
đi người hỡi. song ngoài vầng trăng
Nguyên Lạc
Nguồn:
Hàn Phi tử, Chiến Quốc Sách (Nguyễn Hiến Lê)
How to win friends and influence people -Đắc Nhân Tâm (Dale Carnegie),
Wikipedia...
Chú
thích:
[1]
Tìm hiểu về dục
http://chuaphuclam.vn/index.php?/phat-hoc/tim-hieu-ve-duc.html
(2)
Hàn Phi (Han Fei, 281 TCN - 233 TCN) là học giả nổi tiếng Trung Quốc cuối thời
Chiến Quốc theo trường phái Pháp gia
(Han
Fei, also known as Han Fei Zi, was a Chinese philosopher of the Warring States
period "Chinese Legalist" school - Wikipedia)
[3]
Sigmund Freud. Freud (là người Áo) đã có rất nhiều ảnh hưởng đến môn tâm lý học
(psychology), mặc dù những ảnh hưởng này thiên về sinh vật hóa hơn, đóng góp
cho ngành khoa học tâm lý. Thuyết của Freud cho rằng cấu trúc hành vi người được
thúc đẩy bởi các thành tố cơ bản là ý thức-tiềm thức-vô thức, dựa trên cơ chế
"thỏa mãn và dồn nén".
Phân
tâm học (viết tắt của Phân tích tâm lý học, tiếng Anh: Psychoanalysis) là tập hợp
những lý thuyết và phương pháp tâm lý học có mục đích tìm hiểu những mối quan hệ
vô thức của con người qua tiến trình liên tưởng. Nó được khởi thảo bởi Sigmund
Freud, một bác sĩ người Áo. Phân tâm học chuyên sâu nghiên cứu về con người.
Phân tâm học chia bản năng con người ra làm ba phần: cái ấy (E: id;F:Le Ca;
G:das Es), cái tôi (E: Ego;F:Le Moi; G:das Ich) và cái siêu tôi (E:Super ego;F:
Le Surmoi; G:das Über-Ich). Trong đó nói rõ con người luôn bị chi phối bởi bản
năng tính dục và mọi hoạt động của con người đều nhằm thỏa mãn hoặc ức chế nhu
cầu đó" [Wikipedia]
[4]
Huyễn là rực rỡ vẻ vang. "Thị dục huyễn ngã" (the disire to be
important) là lòng muốn được người khác cho mình là vẻ vang, quan trọng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét