TAM NGUYÊN YÊN ĐỔ
tổng đốc ba tỉnh Sơn Hưng Tuyên
gặp lúc đất nước điêu linh
tiến thoái lưỡng nan
đành từ quan
về làng
tình thế khẩn trương
ai cũng lo thân
không ai chê
và cũng không khen ?
-
cái học từ chương
thuộc làu sách sử kinh điển
thủa xửa thủa xưa
đậu đạt làm quan
rớt làm vườn
kiến thức trình độ có chừng đó
dễ làm
khó bỏ
-
Khương Tử Nha
câu cá nơi sông Vị
chờ thời
Hàn Tín
câu cá chợ Hoài Âm
chờ chức
Nguyễn Khuyến lỡ cỡ
câu cá ở ao nhà
chờ chết
-
có mợ chợ cũng đông
không mợ cũng chả ai trông mợ về
hết nhà này làm vua
qua nhà khác làm vua
thiên hạ là của chung
thay nhau mà làm vua
thay nhau mà làm quan
có kẻ thanh liêm
có kẻ tham tàn
đến rồi đi
mạnh vì gạo
bạo vì tiền
nhưng không có ai ngồi chờ chết
biết tiến và biết rút
thằng bán tơ Lê Hoan dở dói ra
làm cho liên lụy đến lão Vương
Nguyễn Khuyến ta
nửa khách nửa là tù giam lỏng
vịnh Kiều dặn mãi cõi Bắc Hà
thơ thoét đúng là đồ ba vạ
lẩn thẩn bước chân gậy chống già
bốn mắt sao mà nhòa ngấn lệ
Kim, Kiều, Trọng, Sở Khanh với Tú Bà
Tam Nguyên Yên Đổ nay đã đổ
bìm bìm leo tuốt luốt dàn hoa
Vân Đình Dương Khuê giờ đâu tá
ở đây sao lại cứ nhớ nhà ?
THU ĐIẾU
(Nguyễn
Khuyến 1835-1910)
ao thu lạnh
lẽo nước trong veo
ôi cái mạng
người bé tẻo teo
làm quan tổng
đốc kiêm ba tỉnh
về hưu ôm
mãi một cái nghèo
bạn cũ
Dương Khuê nằm nuôi bệnh
còn ta khấp
khểnh bước thấp cao
ngồi trơ
thân cụ trên thuyền lá
cá chả ăn
câu núp dưới bèo
lá rơi lác
đác trên mặt nước
thu về mây
núi vẻ buồn hiu
*
cũng chả giầu
mà cũng chả sang
chả gầy chả
béo chỉ làng nhàng
triều đình
rặt những phường Ưng Khuyển
trên dòng
đò dọc lại đò ngang
tham chánh
vương vào buổi nhiễu nhương
ê a đứng giữa
đám phông tuồng
râu ria hia
mão sao mà chán ?
mặt đen vẽ
trắng cũng i uông
vua chèo
thêm một lũ quan chèo
một sân gà
vịt lẫn chuồng heo
một lũ bồ
câu tìm kiếm thóc
bên cọc cầu
ao một vạt bèo
vàng thau lẫn
lộn thời thương hải
mắt nhòa ngấn
lệ đứng nhòm theo ?
THU ĐIẾU
ĐÓM
thu ẩm thu
thực
thu điếu
thu đóm
đất nước loạn
ly
người chết
nơi thành
người chuồn
người đi
quan cũng
như tốt
cởi áo cùng
quần
chỉ còn
thân không
trà trộn với
dân
thăng mất
-
đất còn vua
còn
giang sơn
còn tổ quốc còn
tiến sĩ được
liệt vào bậc nhất
nước mất
nhà tan
bị ngoại quốc
xâm lăng
vô học cũng
ngang tiến sĩ
bày nơi
hàng mã
toàn là giấy
toàn là giả
-
cụ Đồ Chiểu
cụ Tam
Nguyên
hai người
sinh ra đủ cả hai mắt
không dùng
làm gì ? đành để mù
TIẾN SĨ GIẤY
ao thu lạnh lẽo nước veo trong
Nguyễn Khuyến
Vân Đình kể như xong
tiến sĩ giờ
là tiến sĩ giấy
thân phận
ngang hàng cá lòng tong
thời thế
Tây Ta lộn tùng phèo
rừng xanh
trơ lại tiếng thông reo
con suối
ngoằn nghèo nơi ghềnh núi
nhô ra dăm
tảng đá tai mèo
Dương Khuê
bạn hỡi về Yên Đổ
giường treo
hạ xuống chốn thâm tình
mỗi người
dùng tạm ly nước lạnh
ngó mắt làm
lơ buổi chiến tranh
-
đương tròn
hoá vuông
đương quan
hóa dân quèn
đương sang
chuyển qua hèn
đang uống
rượu trà
chuyển qua
uống nước sông
xưa quan
giờ bần cố
nông
NGHÈ VÀ
(1835-1910)
nguyên quán
làng Yên Đổ (tục gọi làng Và)
huyện Bình
Lục tỉnh Hà Nam
gia đình
khoa bảng đậu tam trường
nhậm chức tổng
đốc Sơn Hưng Tuyên
(Sơn Tây -
Hưng Yên - Tuyên Quang)
nước nhà
lúc bấy giờ
nửa Tây nửa
ta nửa trắng nửa đen
xuất cũng
năm bảy đường
xử cũng dăm
ba nẻo
nhậm mắt
kèm nhèm xin từ quan
ngôi kèm trẻ
nơi phủ tổng đốc Hoàng
một thứ tù
nhân giam lỏng
ngày ngày dạy
dăm ba chữ
"chi hồ
giả dã"
y Vương Ông
giữa đường đưa đầu vào rọ
thằng bán tơ kia dở dói ra ?
chí nam nhi
thua chí đàn bà
ngồi làm chủ
tao đàn mà tan nát ruột
mộ bồ kinh
luân một thời bế tắc
thác không
xong mà sống khôn cùng
yêu nước
thương nhà ấm ức trong tim
thương Tố
Như viết đoạn trường
mà ruột đau
từng khúc
-
đậu tam
nguyên
nhai văn
nhá chữ xếp xòng
loạn
không cần
dông
-
Tam Nguyên
Yên Đổ
kỳ thi nào
cũng đứng đầu
nửa chừng
loạn lạc
cút
ngồi trên
thuyền câu ?
câu gì ?
câu để quên
LÃO CAI VÀ
TÙ
nhà giam là
cơ ngơi của lão Hoàng
lão vừa là
cai tù vừa là quan
kẻ tù duy
nhất là Nguyễn Khuyến
không ủng hộ
Tây lập trường lưng chừng
nếu đưa Tam
Nguyên ra tòa án binh
xử tới bến
cũng là vô tội
thôi thì
làm gia sư chủ tịch hội Tao Đàn
chuyên
ngành Kiều, lẩy bói Kiều thời loạn
thôi thì thằng
bán tơ dở dói ra
khi không
Vương Ông bị giam lỏng
đau hơn hoạn
đứa được
làm vua kẻ thua là giặc
bọn Tú Bà,
Mã Giám Sinh, Sở Khanh
Lê Hoan,
Hoàng Cao Khải
đúng là một
bầy khốn nạn
-
xác Đỗ Mục
nổi lềnh bềnh trôi
theo sau
rác rưởi và bèo củi
trên bến Tần
Hoài
bên sông
gái đĩ còn vang hát
tiếng trống
kèn còn ròn rã
giữa đất trời nghiêng ngả
giữa cuộc đổi
thay
vô mưu
bó tay ?
GIÓ TÂY BẠT
GIÓ ĐÔNG
khoai tây lấn
khoai lang
đến cụ Tam
Nguyên
trước cuộc
diện mới
cũng chạy
làng
-
sóng đời
toàn những ba đào
lên voi xuống
chó khác nào rong rêu
cân xong
thì cũng nhẹ hều
nặng ngang
với bấc một chiều xót xa
cũng bằng cụ
tú nhà ta ?
toàn Xương
không thịt không da không lòng ?
toàn là cá
chốt lòng tong
-
nhất, nhị,
tam nguyên
thời thịnh
làm một lúc
ba tổng đốc
Sơn Hưng
Tuyên
giặc tới
không mưu
không kế
từ quan
-
Cảnh nào mà
chẳng đeo sầu
sông nào mà
chẳng thuyền câu lượn lờ
đêm nào mà
chả nằm mơ
chén anh
chén chú cơm no rượu tràn
đêm nào mà
chả thở than
ngày nào mà
chả lậy quan con về
BẠN VÀNG
VÂN ĐÌNH
chả bấy lâu
bác tới chơi nhà
cà fê không
có, chả có trà
ao cá cũng
vừa vét tháng trước
cá con lái
cá thả hôm qua
gà qué dịch
lan tràn chết tốt
chỉ dàn bầu
bí mướp đương hoa
cao đường
cao mỡ kiêng đủ thứ
bác đến
chơi nhà chơi với ta
giường treo
ở giữa giờ buông xuống
tri âm cũng
chả ngại đường xa
toàn
"thất thập cổ lai hi cả"
bây giờ
Nghè mai mốt thành ma
Yên Đổ Vân
Đình cùng một huyện
nước lạnh tạm
thay một chén chè
phong thấp
nên thường xuyên chống gậy
người thường
hai cẳng mình lại ba
thế thời
thôi trả cho thời thế
gay go chi
đến mấy lão già ?
hôm trước
có thầy Chu Án Sát
biếu chơi
ngay hai chậu hoa trà
mắt mờ mờ
toét nom chả rõ
hữu sắc vô
hương chả nhận ra
bốn tay bằng
hữu cầm cho chặt
ngoài trời
thánh thót hạt sương sa
-
cái thế cái
thời
cái thành
cái bại
có người thảnh
thơi
có người đi
đái
đang thủa
nam bắc tranh hùng
thì cáo lão
về vườn
câu cá
ưa nhàn
ưa khỏe
CHU VƯƠNG
MIỆN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét