TRAO ĐỔI VỀ CÁC TỪ 'XÁCH MÉ", "MA MỊ" - Phiếm luận của Chu Vương Miện

         
               Nhà thơ Chu Vương Miện


                 TRAO ĐỔI VỀ CÁC TỪ 'XÁCH MÉ", "MA MỊ"
                                                                       Chu Vương Miện

Cùng các niên trưởng Nguyễn Bàng, Nguyễn Khôi, các thân hữu Châu Thạch, Phạm Đức  Nhì, nhà thơ Lê Mai, tiến sĩ ngữ học Nguyễn Ngọc Kiên... Toàn là những người quen cả.
Trong thời gian vừa qua,Chu Vương Miện phần thì tang gia bối rối, phần đau, máy vi tính thì bị " Sự ông Cố ", muốn lên tiếng minh họa nhưng không được. Nay tạm ổn nên có đôi dòng viết huề vốn là không khen ai, và cũng không chê ai, mà chỉ xin được giải nghĩa hai từ  :
1. Xách mé
2. Ma mị
Đầu đuôi cũng do hai từ này mà ra!
1. Xách mé :
- Là danh từ cũ cùng thời với từ cái trống Cổ, con vịt Cồ, Cổ và Cồ đều có nghĩa là Lớn, y như con Trâu Mộng vậy, ngoài ra còn chữ Kếch Xù nữa .
Ví dụ như chúng ta VÁC trên vai "ba lô, gùi, bó mía, bó rơm. Hai tay BƯNG nồi cơm, hai tay bưng chiếc mâm (dùng 2 tay). Nhưng XÁCH thì chỉ dùng 1 tay mà thôi (tay phải hay tay trái tay nào thuận) như xách va ly, cặp táp, xách đèn (đi câu ếch).
Nhưng dùng 1 tay để XÁCH đồ vật có chứa nước thì thường là nước chảy ra lênh láng, như xách cái nồi có nước, hay xách cái chảo có nước, ý nói là không hoàn chỉnh "không hoàn hảo"
2 Ma Mị :
Ma có nhiều nghĩa, nhưng giải cho nó đúng theo cái nghĩa của tác giả Lê Mai thì Ma có nghĩa là Con, chúng tôi ở miền Tây Nguyên bốn năm, có biết đôi chút về tiếng Rhade "Ede" và tiếng Chăm. Nguyên chữ ban đầu là A Mỉ Ma Thuột rồi chuyển đến là Buôn Thuột, rồi Buôn Ma Thuột, người Kinh Việt sửa lại thành là Ban Mê Thuột. Ban Mê Thuột là do người Việt sửa cho nó thống nhất, chứ thực ra không có ý nghĩa gì cả. A Mỉ Ma Thuột là quận nội thành, còn tên chính thức địa phương của tỉnh là DakLak, người Pháp cố sửa chữ Ê Đê có nguồn gốc giống người Pháp, là DacLac có nghĩa là cái nơi có Sông và Hồ
Bây giờ xin trở lại địa danh "A Mỉ, Ma Thuột" có nghĩa là " Bà Mẹ, Con Thuột". Bà mẹ thì rõ ràng là đàn bà, nhưng Ma Thuột chỉ có nghĩa là Người Con "không nam và không nữ " cũng như Người Tây Nguyên gọi :
- Ma Gà, Ma Chó có nghĩa là Con Gà, Con Chó không phân biệt gà lớn hay gà nhỏ, Gà Đực hay gà Mái, khi mang ra chợ bán,thì giá đồng hạng, gà trống nặng chừng 2-3 ký lô giá 1 đồng, gà mái nặng từ 1 đến 2 kí cũng 1 đồng và gà con bằng nắm tay cũng giá 1 đồng, và chỉ mua một con, trả tiền xong thì mua tiếp con thứ hai,
chứ mua một lúc hai con thì ngừơi Tây Nguyên không bán, lý do là trong số đếm họ chỉ có số duy nhất số Một (1) mà thôi.
MỊ : ngủ thì nằm mộng, nhưng thức thì hết mộng
          "Khi tỉnh rượu lúc tàn canh 
           Giật mình mình lại thương mình xót xa"
                                                              (Kiều)
Còn Mơ thì có thể không cần phải ngủ, thức cũng được, như trường hợp cô Bê Rét trong truyện của La Fontaine, cô này đầu đội bình sữa bò ra chợ bán chừng 5 lít, cô vừa đi vừa nghĩ bán xong cô sẽ mua một bầy gà con, rồi gà lớn cô bán đi... nhiều tháng cô để dành mua một con Bê, con Bê lớn thành con Bò cho nhiều sữa, tha hồ mà sung sướng, nghĩ tới đó thì cô vui mừng quá bèn nhảy lên, làm bình sữa đổ mất .
MỊ theo học giả Phạm Quỳnh khi phê bình thơ của cụ Tản Đà thì như sau : "Những người mắc bệnh MỊ thì cứ có cảm tưởng mình là Trích Tiên, hay Lý Thái Bạch bị trời đầy xuống trần gian, cứ rượu vào là trăm lần y như một, giống như có nhiều Diễn Viên (kép hát) thủ diễn xong vai tuồng trên sân khấu, trở về đời thường có nhiều người còn nhập vai có khi vài tháng sau mới hết, có người thì nhập vai luôn"
Vậy Ma Mị có nghĩa là một người được xếp vào loại không là Nam  và không là Nữ, thuộc vào loại Ma như Ma Gà... và MỊ là bị bệnh tưởng  na ná giống bệnh Mộng Du vậy!
Ma Mị có nghĩa là : " Nó bị bệnh MỊ "
Đây chỉ là ý kiến của "Cá Nhân" ? Vậy còn ý kiến của "Thịt Nhân" như thế nào ? Kẻ viết bài này xin lắng tai được nghe được chỉ bảo.

                                                                                Chu Vương Miện