Nhà
văn Nguyễn Bàng
- Em ra Bắc có việc gì thế? Cụ giáo Nhâm đầm ấm hỏi.
- Dạ thưa thầy - Vũ Hưng lễ phép trả lời, vẫn chăm chú nhìn cụ giáo, lòng vui mừng vì thấy bóng dáng tuổi già mới in trên mái tóc bạc phơ còn mọi dáng vẻ thầy vẫn như xưa: mảnh khảnh, tinh anh và phúc hậu - Con được ra Thủ đô họp mặt các nhà doanh nghiệp trẻ tài năng. Họp xong, mọi người lên Sapa nghỉ mát, con con xuôi xuống biển về lại thành phố tuổi thơ của con với mong muốn chính là đươc gặp lại thầy. Con thật xúc động vì đã ngần ấy năm mà thoạt nhìn, thầy đã nhân ngay ra con, cái thằng “Hưng Đinh thuyền” đã làm thầy nhọc lòng dạy dỗ.
*
Cuối hè năm ấy, cô hiệu trưởng đưa cho thầy Nhâm một bản danh sách học sinh mới trúng tuyển vào lớp 10 của trường kèm theo một nụ cười rất tươi “Chỉ hết năm hoc tới là thầy nghỉ hưu. Lẽ ra phải để thầy thôi làm chủ nhiêm lớp để hưởng chút thanh nhàn. Nhưng theo báo cáo của địa phương hoc sinh ở khu vực Cầu Sắt rất phức tạp, vì vậy lại xin thầy ra tay cầm quân ở khu vực ấy năm đầu cấp hộ chúng em”. Thầy Nhâm vui vẻ nhận ngay. Cô hiệu trưởng phấn khởi nói thêm “Nhưng em không bắt thầy ăn cả khúc đầu cùng xương cùng xẩu mà đã cắt cho thầy ba hoc sinh thuộc diện khá, giỏi ở khu vực khác, trong đó có một em được tuyển thẳng đấy ạ!”
Hôm nhận lớp, kiểm đủ tên 62 học sinh, thầy Nhâm cho
chúng ngồi tại chỗ dưới gốc cây bàng ở sân trường rồi lên Văn phòng làm như phải
hôi họp gì trong đó để xem lũ gà mới thấy vắng chúa nhà sẽ làm những trò gì, Quả
nhiên chúng ồn lên ngay như họp chợ. Bọn con gái túm tụm vào nhau nói cười ồn
ã. Lũ con trai nhấp nhổm trêu chọc nhau chí choé. Bỗng có tiếng kêu ré lên:“Ối đứa nào ném đấy!” Một đứa con gái ở
hàng đầu vừa xoa má trái vừa quay nhìn lại phía sau. Từ hàng cuối, một thằng
con trai mặt mũi nom sáng sủa ngang nhiên đứng thẳng người, cười toe toét: “Xin lỗi nhé!” rồi chạy thoắt lên chỗ
con bé vừa bị ném, xà xuống bên cạnh, chớt nhả hỏi: “Có đau không, để mình xoa đền?”. Miệng nói tay làm, nó vuốt nhanh
lên má con bé.
- Đồ đểu! – con bé phản ứng ngồi giật lại rồi chồm lên vả cho thằng kia một cái tát.
Thầy Nhâm vội vã ra khỏi phòng, Cả lớp như một đoàn
tàu dồn toa rất nhanh, trật tự ngay trở lại. Bỗng trong đám con trai nghe có tiếng
thì thào “Chết cha thằng Hưng Đinh thuyền
rồi!” khiến thầy Nhâm sững người lại vì Hưng Đinh thuyền hay Vũ Hưng, theo
danh sách chính là Hạt giống đỏ mà nhà trường đã ưu tiên cho lớp thầy. Nhưng thầy
tảng lờ như không nghe thấy gì rồi cho lớp vào phòng học để xếp chỗ ngồi.
Hết buổi, thầy gặp riêng lớp trưởng được tạm cử, nhà ở
cùng phố với Vũ Hưng, hỏi vì sao Vũ Hưng lại có tên là Hưng Đinh thuyền? Nó
thưa, tuy ở cùng phố, nhưng nó phải học ở trường theo địa bàn, còn Vũ Hưng xin
được vào trường chuyên của Thành phố nên không rõ lắm. Nhưng nghe mấy đứa chơi
với Vũ Hưng kể thì Vũ Hưng bị một đứa ngồi cùng bàn thù ghét. Thằng này tên là
Chiến còn gọi là Chiến Búa vì nó thường thủ trong cặp một chiếc búa nhỏ dùng để
đánh nhau. Một lần Chiến Búa gây sự với Vũ Hưng rồi rút chiếc búa ra doạ đánh
khiến Vũ Hưng bỏ chạy. Bị rượt đuổi đến bờ sông thì tình cờ Vũ Hưng trông thấy
một chiếc đinh thuyền của những người thợ chữa thuyền bỏ quên trên bãi cát, vội
nhặt lên đánh lại làm Chiến Búa bị thương ở cổ tay, rơi văng cả búa. Cái tên “Hưng Đinh thuyền” có lẽ từ ấy mà ra.
Buổi tối, thầy Nhâm đang cặm cụi xếp danh sách học
sinh thì có tiếng gõ cửa. Khách là một phụ nữ trẻ, gọn gàng duyên dáng trong bộ
quần áo cán bộ sang trọng, tự giới thiệu là mẹ của Vũ Hưng, cán bộ phòng kế toán
Công ty Vận tải biển. Thầy Nhâm niềm nở tiếp vị phụ huynh học sinh đầu tiên của
lớp và không hề đả động gì đến việc đùa nghịch tinh quái của đứa con nên bà mẹ
chuyện trò với thầy rất tự nhiên và luôn tỏ ra hãnh diện về nó: “Bố cháu là sĩ quan quân đội đóng ngoài đảo
xa nhưng cháu ngoan lắm ạ, bốn năm liền học cấp hai, cháu đều là học sinh giỏi!”. Rồi đặt lên bàn thầy một chiếc túi nylon màu
đỏ căng phồng, nét mặt tươi cười: “Gọi là
chút quà kính thầy nhân buổi cháu được nhận thầy nhận lớp mới!”
Thầy Nhâm đã nhã nhặn chối từ.
Ba hôm sau trường kiểm tra chất lượng hai môn Văn và
Toán lớp 10 để phân loại học sinh. Kết quả, lớp thầy Nhâm kém nhất khối không
làm thầy ngạc nhiên nhưng điểm riêng của Vũ Hưng Văn 5, Toán 4! Lẽ nào một học
sinh được tuyển thẳng lại thế.? Thầy vội mượn học bạ của Vũ Hưng và như bị lóa
mắt bởỉ các con số ghi điểm tổng kết cuối năm lớp 9: Tất cả các môn đều từ 8,5
trở lên. Riêng môn Toán 9,1. Đúng là giỏi toàn diện! Gần 40 năm dạy học cho thầy
thấy có cái gì đó rất nghiêm trọng ở đứa học trò này!...
Suốt một tuần, cả trường nhộn nhịp chuẩn bị lễ khai giảng
năm học mới, cuốn hút thầy Nhâm vào các công việc khiến thầy quên bẵng đi những
uẩn khúc về Vũ Hưng. Mà nó cũng tham gia tốt mọi sinh hoạt tập thể lớp về mọi mặt.
Lớp thầy luôn được biểu dương dưới cờ về mọi mặt thi đua nên thầy thấy thanh thỏa
trong lòng. Nhưng thật bất ngờ, khi cô hiệu trưởng vừa dứt hồi trống đón chào
năm học mới thì có tin Vũ Hưng bị công an bắt về tội đánh nhau có vũ khí. Tang
vật là một chiếc đinh thuyền nhọn hoắt. Đối thủ của nó là Chiến Búa đã chạy
thoát. Thầy Nhâm phải đích thân lên Công an phường bảo lãnh cho Vũ Hưng được thả
ra. Vụ việc ồn lên trong Hội đồng giáo viên. Nhiều người lo lắng cho cái danh
hiệu “Trường tiên tiến cấp Thành”,
đòi đình chỉ học tập Vũ Hưng và đưa ra Hội đồng kỷ luật. Cô hiệu trưởng hỏi ý
kiến thầy Nhâm. Thầy thành thật nhận mình có lỗi khi không sát sao với Vũ Hưng
và xin thêm một thời gian nữa để giáo dục nó.
Thầy cho Vũ Hưng đến nhà, nhẹ lời hỏi vì sao nó đánh
nhau. Nó mạnh dạn thưa ngay, nó bị Chiến Búa đón đường đánh trước. Nhưng khi thầy
hỏi vì sao Chiến Búa thù ghét nó thì nó thẫn người ra mới ấp úng trả lời vì nó
không cho Chiến Búa chép bài kiểm tra cuối năm học
Chiến Búa chắc là học rất kém nhưng qua kiểm tra chất
lượng mới đây thì Vũ Hưng đâu phải là học sinh giỏi. Để cho rõ ngọn ngành, thầy
Nhâm lần tìm đến nhà Chiến Búa. Thấy thầy hỏi, Chiến Búa tức tối nói luôn: “Cháu ghét thằng Hưng Đinh thuyền lắm. Mẹ nó
quen cô giáo chủ nhiệm lại mời riêng một số thầy cô đến dạy thêm nó nên bài kiểm
tra nào nó cũng được biết trước, lúc làm bài che che giấu giấu không cho cháu
chép một chữ!”
Tuy lời Chiến Búa là lời con trẻ nhưng cũng làm sáng tỏ
đôi điều thầy phán đoán. Thầy đến ngay nhà Vũ Hưng gặp mẹ nó và được đón tiếp
trang trọng trong căn phòng khách bầy toàn những tiện nghi hiện đại. Khi biết
bài kiểm tra của con bị dưới điểm trung bình, bà mẹ không tỏ ra lo lắng mà lại
đon đả đặt ngay vấn đề sẽ mời thầy chủ nhiệm và một số thầy cô nữa đến dạy thêm
cho nó rồi hồ hởi kể về sự đối xử chu đáo của mình với các thầy cô. Đến khi hay
việc Vũ Hưng bị Công an bắt, mặt mẹ nó vụt tái đi, nhưng đôi môi vẫn run rẩy đổ
lỗi cho Chiến Búa là đứa bạo nghịch và lêu lổng đã gây ra mọi chuyện oan cho con mình, rồi nhìn thầy bằng đôi mắt van
lơn, xin thầy lo giúp cho ổn thỏa, gia đình xin đội ơn và hậu tạ. Thầy Nhâm tế
nhị trao đổi một số biện pháp giáo dục gia đình rồi ra về.
Tối hôm ấy, thầy quên hết sự mệt nhọc ban ngày, nghĩ
cách làm thế nào để phối hợp tốt giữa nhà trường và gia đình Vũ Hưng trong việc
giáo dục nó. Nhưng cốt cách mẹ nó như thế, thật là khó. Còn bố nó, ở ngoài hải
đảo, ông ta biết những gì về con mình trong thành phố? Lại dễ gì gặp được ông
ta? Là một quân nhân, biết đâu ông ta sẽ có những ý kiến tốt để dạy dỗ con
mình? Băn khoăn nghĩ thế, thầy quyết định viết một bức thư gửi ra hải đảo và chỉ
hy vọng sẽ được bố nó có thư phúc đáp. Nào ngờ, thư gửi đi chưa đầy tuần lễ đã
thấy ông Vũ Hải, bố Vũ Hưng hiện diện ở nhà thầy. Sau cái bắt tay chào hỏi xã
giao, ông Vũ Hải oang oang bộc tuệch nói ngay: “Cảm ơn thầy đã gửi thư cho tôi. Nếu không có thư của thầy, tôi sẽ
không bao giờ biết được con tôi đang tụt dần xuống con dốc của sự hư hỏng. Mặc
dù đang mùa luyện quân, tôi cũng xin phép đơn vị về gặp ngay thầy. Thưa thầy
bao năm nay, tôi đã sống trong hạnh phúc vì nghĩ mình có có đứa con trai chăm
ngoan, học giỏi. Cuối năm học nào mẹ nó cũng gửi ra cho tôi giấy khen của nó.
Tôi kiêu hãnh khoe với đồng đội, báo cáo lên đơn vị để lĩnh phần thưởng gửi về
cho nó. Nào ngờ, chiều nay, mẹ nó đã khóc vì xấu hổ và ân hận khi nói ra sự thật.
Thì ra ở các cơ quan công sở bây giờ, người ta không dùng sự giàu sang để khoe
mẽ nhau nữa mà chuyển sang cách khác: Khoe con! Ai cũng muốn khoe con tôi học
trường chuyên, lớp chọn, con tôi là học sinh giỏi, Kỳ nghỉ hè nào công đoàn các
cơ quan cũng long trọng tổ chức lễ phát phần thưởng cho các con cán bộ, công
nhân viên chức đơn vị mình đã đạt danh hiệu “học sinh Tiên tiến”. Các bà mẹ
cũng thơm lây, được nhận giấy khen “Phụ nữ
đảm việc nhà, giỏi việc cơ quan”! Vợ tôi cũng bị lôi cuốn vào cái vòng xoáy
hư danh ấy. Đáng lẽ phải khổ công tốn sức dạy bảo con cái thì cô ấy lại tìm
cách đi ngắn nhất là lo lót cho nó, biến nó thành một thứ cây tầm gửi trong học
tập và tu dưỡng.
Cảm động trước tấm lòng ngay thẳng chân thật của một vị
phụ huynh học sinh, thầy Nhâm đã bàn bạc cặn kẽ với ông Vũ Hải cách kéo Vũ Hưng
lên khỏi con dốc nó đang bị tụt rồi đưa cho ông chiếc đinh thuyền bên Công an
đã giao lại cho thầy, bảo ông đưa về cho Vũ Hưng để nó tự xử lý.
- Ồ! Thế thày không sợ cháu nó lại dùng chiếc đinh này để đánh nhau nữa hay sao?
- Tôi tin nó không dám như thế! - Thầy Nhâm vui vẻ khẳng định....
Cuối hè năm ấy, cô hiệu trưởng đưa cho thầy Nhâm một bản danh sách học sinh mới trúng tuyển vào lớp 10 của trường kèm theo một nụ cười rất tươi “Chỉ hết năm hoc tới là thầy nghỉ hưu. Lẽ ra phải để thầy thôi làm chủ nhiêm lớp để hưởng chút thanh nhàn. Nhưng theo báo cáo của địa phương hoc sinh ở khu vực Cầu Sắt rất phức tạp, vì vậy lại xin thầy ra tay cầm quân ở khu vực ấy năm đầu cấp hộ chúng em”. Thầy Nhâm vui vẻ nhận ngay. Cô hiệu trưởng phấn khởi nói thêm “Nhưng em không bắt thầy ăn cả khúc đầu cùng xương cùng xẩu mà đã cắt cho thầy ba hoc sinh thuộc diện khá, giỏi ở khu vực khác, trong đó có một em được tuyển thẳng đấy ạ!”
- Đồ đểu! – con bé phản ứng ngồi giật lại rồi chồm lên vả cho thằng kia một cái tát.
Thầy Nhâm đã nhã nhặn chối từ.
- Ồ! Thế thày không sợ cháu nó lại dùng chiếc đinh này để đánh nhau nữa hay sao?
- Tôi tin nó không dám như thế! - Thầy Nhâm vui vẻ khẳng định....
- Bố mẹ em có mạnh khỏe không?
Giọng Vũ Hưng bỗng đượm buồn:
- Cám ơn thầy, Mẹ con vẫn khoẻ mạnh. Nhưng bố con... bố con đã mất năm ngoái rồi ạ!
- Sao lại thế? - Cụ giáo Nhâm thảng thốt hỏi - Bố em còn trẻ mà.
- Bố em bị ung thư phổi!
- Thầy thành thật chia buồn với gia đình em!
Thầy giáo Nhâm khẽ nói và cúi thấp mái đầu bạc phơ để tưởng niệm người đã mất. Căn phòng như có một luồng khí lạnh thổi vào khiến cả hai thầy trò cùng ngồi thu mình lại. Giây phút sau cụ mới ngẩng đầu lên:
- Thầy chỉ gặp bố em có một lần nhưng ấn tượng lần gặp ấy thật sâu sắc.
- Em cứ nói đi! – Cụ giáo sốt sắng nói
- Tuần sau là đến ngày giỗ đầu bố con. Con muốn mời thầy vào Nam thắp cho bố con một nén hương, cũng là dịp thầy cho con đưa thầy đi thăm đất nước một chuyến!
- Thầy cảm ơn em!
*
- Thầy con nhớ chiếc đinh thuyền đã đưa cho bố con không?
- Thầy nhớ!
- Dạ! Nó đây!
- Em vẫn còn giữ nó cơ à?
- Vâng ạ! Vũ Hưng thưa rồi lấy ra chiếc đinh thuyền đưa lên ngang mặt ngắm nghía - Nó là một vết nhơ trong thời niên thiếu của con nhưng nó cũng là một người ban thân thiết luôn nhắc nhở con phải tu thân. Trước hôm ra đảo, bố con đã thức trọn đêm bên con, kể lại cuộc gặp mặt với thầy và khuyên nhủ con mọi nhẽ rồi đưa chiếc đinh thuyền này cho con và bảo thầy gửi lại để con tự xử lý. Thú thật con cũng chưa biết làm gì với nó thì hôm sau có giờ sinh hoạt lớp, thầy kể cho lớp một câu chuyện ngoại khoá đến nay con vẫn nhớ như in:
Đinh dù đã nhổ được ra,
Vết kia còn đó dễ mà sạch ru?”
- Và cuối năm học đó, em đã quyết phấn đấu trở thành một học sinh giỏi thực thụ. – Cụ giáo Nhâm nói.
- Vâng! - Vũ Hưng lễ phép ngoảnh mặt lại nghe. - Đó là nhờ lòng bao dung và công ơn của thầy!!
- Không! - Cụ giáo Nhâm điềm đạm nói – Công ơn của bố em đấy!
Địa chỉ: 61B, ngõ 311, đường Đằng Hải, quận Hải An, thành phố Hải Phòng.
Email: bnguyen37@gmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét