Hồi
tiền chiến lắm văn nghệ sĩ thích khoe say. (Có người không uống được rượu cũng
khoe say.) Vũ Hoàng Chương “nhịp gõ hàm ca”, Nguyễn Vỹ say và lẫn lộn người với
chó, Lưu Trọng Lư say với ca nhi, Tản Đà say với tri âm v,v... Nhưng hồi ấy tửu
đồ toàn thị là nam tử, tôi chưa bắt gặp được người đẹp nào say sưa trong thi ca
cổ điển và tiền chiến.
Sau
1954, Hoàng Hương Trang là một người đẹp, và là một người say dữ dội. Nói say dữ
không phải nói ngoa, vì quả chưa thấy ai trong đám nam tử kể trên say mà hung tợn
như Hoàng nữ sĩ. Nửa đêm trằn trọc, bà đào đất lấy ra hũ rượu nếp than, mang uống
một mình, uống ngay trong đêm tối, không đèn không lửa, bà uống rượu say và chửi
bới inh ỏi, chửi đời chửi người, rồi say vùi trượt ngã.
Hôm
nay còn có ông Phạm Thiên Thư chẳng hạn. Gặp khó khăn trong tình yêu, ông rỉ rả,
ông thẩn thờ, ông khe khẽ thốt ra những lời than nhẹ phới. Như thế nam phái vốn
dịu dàng an phận hơn nữ phái chăng?! Ôi rắc rối
Hoàng
Hương Trang có cả một tập thơ về chuyện say sưa: “Túy ca”. Khi thì “soi gương uống
rượu”, khi thì “uống rượu trong mưa”, khi thì nhớ cố nhân mà uống rượu, khi thì
mất ngủ mà uống rượu v..., uống đến say khướt.
Những
trận say như thế nói chung là vì tình cả. Trước bà, dù tình duyên trắc trở đau
khổ đến đầu người ta cũng chỉ than thở, có thể than thở rất mực não nuột như Tượng
Phố, như Đông Hồ v.v..., nhưng bất khuất táo tợn thì không.
Tuy
vậy muốn đem nguyên cái tâm lý thời đại, đem nét đặc điểm “hôm nay” ra mà cắt
nghĩa thái độ của bà, e cũng không ổn đâu. Nhưng lao đầu làm chi vào những cái
hóc búa ấy? cố gắng cắt nghĩa làm chi cho khốn khổ? Hãy lặng yên ghi nhận thêm
một khía cạnh tâm hồn, lặng yên như người ta vẫn lặng yên trước một cảnh tượng
thương tâm.
10/1986
Võ Phiến
(Nguồn:
Văn Học Miền Nam, Thơ / Nxb Văn Nghệ 1999)
*
Áng
thơ kiệt tác “Soi Gương Uống Rượu” của nữ sĩ Hoàng Hương Trang, trong tập thơ “Túy
Ca”. Thi phẩm này hẳn là bài mà cô Trang đắc ý nhất trong tập thơ “Túy Ca”, nên
đã chọn ngâm bài thơ này khi lần đầu tham dự hội thơ Quỳnh Dao với sự góp mặt của
thi sĩ Vũ Hoàng Chương, Bùi Khánh Đản, Đan Quế, Trùng Quang, v.v. . Vương Thanh
cũng có dịch bài thơ này qua tiếng Anh trong tập thơ song ngữ “A Vietnamese
Garden of Lyrics & Verse, Volume 1”.
Bài
này tuy ngâm hơi nhanh, nhưng có lẽ vì cảm khái, nhưng do chính tác giả ngâm,
không còn ai có tư cách ngâm hay hơn nữa.
Và
sau đó thì cô Trang trong bữa tiệc này được những nhà thơ mời ngâm giùm tới tấp!
(Tưởng
nhớ tiếng hát, giọng ngâm, và thơ của nữ sĩ Hoàng Hương Trang)
Vương Thanh
