NGÀY XUÂN VÀ NGÀY TẾT BẮT ĐẦU TỪ ĐÂU - Nguyễn Châu

Giáo sư Nguyễn Châu (tác giả bài viết)

 
Dường như hầu hết thơ văn, ca nhạc... trên khắp năm châu của thế giới đều dành rất nhiều đề tài cho mùa xuân. Văn nhân, thi sĩ Á đông, đặc biệt là Trung Hoa và Việt Nam, cứ mỗi độ xuân về thì hồn thơ lai láng...
 
Tất cả những gì tốt đẹp, thắm tươi, nồng nàn của cuộc đời đều được hiển hiện bằng mùa xuân: Lòng xuân phơi phới, tình xuân nồng nàn, lượng xuân (1) vân vân.
 
XUÂN LÀ GÌ?
 
Thế nhưng Xuân là gì? Xuân là mùa đầu tiên trong năm. Cũng là một trong bốn mùa, sao người ta lại ưu ái mùa Xuân như thế? Vì mùa Xuân đẹp chăng? Mùa Thu đâu có kém gì?
 
Phải chăng mùa Xuân thường đem lại hạnh phúc cho cuộc đời như người xưa đã ghi nhận:
 

“Thiên tăng tuế nguyệt, nhân tăng thọ

Xuân mãn càn khôn, phúc mãn đường!”

(Trời thêm năm, tháng, người thêm tuổi

Xuân đầy vũ trụ, phúc đầy nhà)

Trong thực tế, điều này còn tùy vào tâm tư, tâm trạng và hoàn cảnh của con người ở-đời, bởi vì đã có một số người không chờ đợi mùa Xuân...
 

“...Tôi có chờ đâu, có đợi đâu?

Mang chi Xuân lại gợi thêm sầu!”

             (Chế Lan Viên - Xuân)

“Mùa xuân khó chịu quá đi thôi!

Cảnh đẹp làm em thấy lẻ loi...”

              (Xuân Diệu - Ðơn Sơ)

Nhân lúc mọi người rộn rã chuẩn bị đón xuân, tôi muốn tìm hiểu mối tương quan giữa cái Tết truyền thống Á đông với mùa Xuân của vũ trụ để góp phần đáp ứng những băn khoăn, thắc mắc nơi nhiều người.
 

TẾT TRONG KÝ ỨC VĂN THI SĨ “VŨ BẰNG, LAN MAN TẾT BẮC, TẾT NAM” - Trần Đình Ba

Hoa mai vàng rực là một đặc trưng riêng của Tết miền Nam, như hoa đào đặc trưng cho Tết Bắc

 
Nói tới Vũ Bằng (1913-1984), là nhớ tới Bốn mươi năm nói láo, Thương nhớ mười hai… Thuở thanh niên sống nơi đất Hà thành, và quãng đời sau, là đất Sài thành. Chính vì thế, trong ký ức về Tết của Vũ Bằng, có cả Tết Bắc, Tết Nam.
 
Trong dòng ký ức miên man nhớ về Tết cả hai miền Bắc - Nam được ghi lại nơi tác phẩm Thương nhớ mười hai, Vũ Bằng cũng vì thế, có những ghi chép đứt đoạn, rời rạc những ấn tượng riêng có còn đọng lại về Tết hai miền.
 

TẾT LÀ GÌ - Bs Nguyễn Hy Vọng

Tết là tên riêng (nom propre) gọi ngày lễ mừng đầu năm mới của rất nhiều dân tộc và sắc dân ở khắp miền Đông Nam Á, còn tiết chỉ là tên thường (nom commun) của Tàu gọi những thời tiết thay đổi trong một năm.
Chỉ có người Việt gọi là Tết, trong khi cả ngàn triệu người Tàu gọi ngày đó là duỳn tản (nguyên đán) hay là xin nển (tân niên). Tại sao họ không gọi là Tết? Vì Tết không phải là tiếng của họ.