NGUYỄN ĐỨC SƠN: CHẬP CHỜN TRONG CÕI HƯ VÔ - Đỗ Trường

Khi đọc, và nghiên cứu văn học sử Việt Nam có hai người đặc biệt làm cho tôi ám ảnh. Đó là nhà văn Nguyên Hồng, và thi sĩ  Nguyễn Ðức Sơn (Sơn Núi) ở hai đầu của đất nước. Sự ám ảnh ấy, không hẳn bởi văn thơ, mà vì tư tưởng, cũng như cuộc sống của họ. Tuy ở hai thế hệ, cách nhau bằng một cuộc nội chiến hai mươi năm, song cuộc sống Nguyên Hồng và Nguyễn Ðức Sơn có sự trùng hợp ngẫu nhiên, mang đến nhiều điều thú vị, chất chứa nỗi buồn day dứt cho người đọc.
 
Nếu sự chối bỏ Hà Nội đến với núi rừng Bắc Giang sau 1954 của Nguyên Hồng làm sửng sốt giới văn nghệ sĩ, người đọc ở miền Bắc, thì sau 1975 Nguyễn Ðức Sơn chán chường vứt bỏ Saigon, trèo lên đỉnh Cao nguyên Bảo Lộc còn làm cho mọi giới, trên toàn đất Việt phải giật mình hơn nữa: “về đây với tiếng trăng ngàn/ phiêu diêu hồn nhập giấc vàng đó em/ trăm năm bóng lửng qua thềm/ nhớ nhung gì buổi chiều êm biến rồi”. Vâng, tôi nghĩ: Buổi chiều êm biến rồi, không phải tâm trạng, nỗi đau riêng của Nguyễn Ðức Sơn lúc đó.
 

GIỮA MÙA NẮNG VÀNG - Thơ Nguyễn Đức Sơn

  

        Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn

 

GIỮA MÙA NẮNG VÀNG

 

giữa mùa nắng vàng hiu hắt

về đây đôi mắt dịu hiền

về đây cả bàn tay đẹp

đi tìm thăm xứ người em

 

ngõ hẹp lối vào gác trọ

chiều trưa nhạt nắng bên thềm

bỗng dưng sao lòng se thắt

vương vương đếm mấy nỗi niềm

 

gặp nhau sao mà không nói

tuổi hiền mà cũng lao đao

ơ kia làm sao chị khóc

tình em vẫn như dạo nào

 

chị bảo rằng đây mưa nắng

bốn mùa em có buồn không

em cười làm sao cay đắng

chị ơi lệ ở trong lòng

 

chị hỏi rằng đây mưa nắng

bốn mùa em không buồn sao

đêm đêm sao nhiều sương trắng

em như nằm thấy kiếp nào

 

chị hỏi rằng đây hoang vắng

biết rồi em có sầu vơi

đêm đêm ai người tâm sự

tha hồ mà đếm sao rơi

 

mai mốt chị về phố cũ

chị ơi thương chị làm sao

vì em có mình chị đó

làm sao lòng không nghẹn ngào

 

mai mốt chị về phố cũ

biết lòng ngày mai ra sao

em ngại đất trời dâu bể

lòng ta rồi cũng bể dâu

 

       Nguyễn Đức Sơn

ẢO MỘNG – Thơ Nguyễn Đức Sơn, nhạc Nguyễn Hoàng Đô, ca sĩ Quỳnh Dao trình bày

  
              Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn

ẢO MỘNG
 
Sáng trăng chim trắng bay vàng
Tôi theo trăng bước lên ngàn ăn sương
Bàng hoàng say giữa rừng hương
Quên mình đang ở giữa đường u minh
Nắng lên ngày hiện nguyên hình
Chim bay qua núi, sương rơi dưới ngàn
Giật mình biết sụp thiên đàng
Nhìn qua song, ánh trăng vàng vỡ tan
Về đây say với trăng ngàn
Phiêu du hồn ngập bên bờ tử sinh
Trăm năm bóng ngã qua thềm
Xác thân này biết luân hồi nơi đâu
Mai kia tắt lửa mặt trời
Chuyện linh hồn với luân hồi có không ?
 
Thái hư qua mấy chu kỳ
Ra đi phút cuối có gì trong tay
Ngồi thầm đếm những tàn phai
Ai bày dâu bể cho dài thương đau
Nắng lên ngày hiện nguyên hình
Chim bay qua núi, sương rơi dưới ngàn
Giật mình biết sụp thiên đàng
Nhìn qua song ánh trăng vàng vỡ tan
Về đây say với trăng ngàn
Phiêu du hồn ngập bên bờ tử sinh
Trăm năm bóng ngã qua thềm
Xác thân này biết luân hồi nơi đâu
Mai kia tắt lửa mặt trời
Chuyện linh hồn với luân hồi có không ?
 
                                  Nguyễn Đức Sơn
 

      

 

Thơ: Nguyễn Đức Sơn

Nhạc: Nguyễn Hoàng Đô

Ca sĩ: Quỳnh Dao

NHÀ THƠ KIỆT XUẤT NGUYỄN ĐỨC SƠN – Tâm Nhiên

Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn và tác giả Tâm Nhiên

(Từ phải sang trái)

Không biết từ đâu ta đến đây

Mang mang trời thẳm đất xanh dày

Lớn lên mang nghiệp làm thi sỹ

Sống điêu linh rồi chết đọa đày

 

Mấy câu thơ thời tuổi trẻ, lúc mới 23 tuổi ấy đã theo suốt cuộc đời Nguyễn Đức Sơn, một thi sỹ kiệt xuất trên bầu trời văn nghệ Việt Nam hiện đại.
 
Rờn lạnh, hoang vu một tâm hồn cô độc, cô liêu khốc liệt, luôn luôn ngún cháy bên trong chiều sâu linh thức, một ngọn lửa tịch mịch vô hình, thường trực đứng giữa đôi bờ sống chết, giữa đỉnh cao và hố thẳm của tồn sinh bức bách, ngay từ những ngày còn chạy lông bông, đùa rỡn cùng sóng vàng, cát trắng vu vơ dọc mấy hàng cây dương liễu xanh ngút ven bãi biển Ninh Chữ xa mù.
 

CHUYỆN VUI VĂN HỌC SÀI GÒN: CƠM CHÁY CỦA NGUYỄN THỤY LONG VÀ NGUYỄN ĐỨC SƠN – Lê Văn Nghĩa

Hay:
Chuyện vui "Nguyễn Đức Sơn đãi cơm Nguyễn Thụy Long".
 

Quán Anh Vũ ở đường Bùi Viện – Sài Gòn

 

“Bữa cơm nầy không phải tớ đãi cậu do tiền bạc mà do rút kinh nghiệm phương pháp chống đói. Con heo mất một miếng cơm cháy cũng chẳng thể đói hơn được. Nó đói thì nó la, chủ nó phải lo cám cho nó, Người dưng nước lã không bỗng dưng phải lo cho nhau. Con heo gầy bán mất giá, chủ nó phải vỗ béo để bán cho được nhiều tiền hơn. Mi, tao béo gầy thì đời cũng mặc mẹ, chết mặc xác…”

*

Khi Nguyễn Thụy Long sống lang thang, không nhà không cửa phải ngủ ở vỉa hè thì gặp được Nguyễn Đức Sơn – “thằng người Quảng điên điên khùng khùng thường hay đang thơ trên Sáng Tạo, Văn Nghệ, Quan Điểm” – thuộc loại chuyên gia ngủ ở khách sạn “ngàn sao”. Sơn lạc quan nói với Long đang trong cơn ốm đói  “… Mình rong chơi, rong chơi mà no đủ kìa, tiền tiêu có thể là không có, nhưng no đấy, ngày hai bữa đựơc không?”.
 
Tất nhiên là Nguyễn Thụy Long thấy không được mà là… quá được. Và đây là hành trình ngày hai bữa cơm mà Nguyễn Đức Sơn chăm lo cho Nguyễn Thụy Long.

NHÀ THƠ KIỆT XUẤT NGUYỄN ĐỨC SƠN – Tâm Nhiên

Nguồn:
http://www.trietvan.com/thanhuu/nhathonguyenducson.htm

 

                           Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn và Tâm Nhiên (tác giả bài viết)

Không biết từ đâu ta đến đây

Mang mang trời thẳm đất xanh dày

Lớn lên mang nghiệp làm thi sĩ

Sống điêu linh rồi chết đọa đày

 

NGUYỄN ĐỨC SƠN, CHÂN DUNG VÀ HUYỀN THOẠI - Nguyễn Mạnh Trinh

Nguồn:
http://thuanmychanh.blogspot.com/2012/06/nguyen-uc-son-chan-dung-va-huyen-thoai.html

Nguyễn Đức Sơn - Tranh Đinh Cường

Nguyễn Ðức Sơn là một khuôn mặt thi sĩ lớn của văn chương Việt Nam. Một phong cách văn chương riêng, một mình một chiếu, thơ và văn bộc lộ một tâm thái suy tư khác thường đi ngược lại dòng sống thay vì xuôi chảy.
 
Ông là người làm thơ mà cuộc sống văn chương và đời thường đã tạo thành nhiều huyền thoại. Những chuyện kể về, những giai thoại nói đến, một chân dung tác giả khác thường được tạo dựng và người đọc, không phải chỉ ở những lớp sau mà ngay ở lớp cùng thời, đã có những nhận định sai lạc về chân dung thực con người thực. Ðó là không kể, như ở trong nước, vì lý do lợi nhuận đã có những cuốn sách khai thác quá độ đời tư để đến thành những khoảng cách thật xa với thực tế.
 
Bao nhiêu quyển sách, bao nhiêu bài báo đã nói về Bùi Giáng, về Trịnh Công Sơn, về Nguyễn Ðức Sơn…. Và đã có bao nhiêu ngộ nhận xảy ra vì những chi tiết trái ngược nhau từ bài viết này với cuốn sách khác của một chân dung tác giả. Ðộc giả, có lẽ phải có sự cẩn thận khi tiếp cận với những vấn đề đó.
 

SỰ TRỞ LẠI CỦA SAO TRÊN RỪNG NGUYỄN ĐỨC SƠN – Thích Không Hạnh

Nguồn:
https://thuvienhuequang.vn/blogs/bai-viet/su-tro-lai-cua-sao-tren-rung-nguyen-duc-son

Tập thơ “Chút lời mênh mông”, tập thơ cuối cùng của thi sĩ Nguyễn Đức Sơn, vừa ấn hành đầu năm 2020

 
Tập thơ “Chút lời mênh mông” này là công sức góp nhặt trân quý của nhà thư pháp Hồ Công Khanh và những người con của nhà thơ Nguyễn Đức Sơn, đặc biệt là anh Nguyễn Đức Yên, tập hợp những bài thơ chưa từng được in trong các tập thơ của tác giả. Đây là lần trở lại chính thức đầu tiên của Nguyễn Đức Sơn sau gần 50 năm tuyệt tích. Lần hội ngộ này, không phải là luồng sáng nhuần nhụy mà là những ngôi sao, những mảng màu chắp vá do tính chất tập hợp dàn trải ở nhiều nơi và nhiều khung thời gian sáng tác. Nhưng ánh dư quang phát ra từ một thiên thể ánh sáng cũng đủ làm hài lòng những người tò mò và cũng thể hiện được phẩm chất của tinh thể ánh sáng, nơi mà nó phát xuất.
 

THIỀN SƯ TUỆ SỸ VIẾT VỀ THI SĨ NGUYỄN ĐỨC SƠN

 

                                Thiền sư Tuệ Sĩ và thi sĩ Nguyễn Đức Sơn

1.

Sinh ra để làm thơ,

đó là Định mệnh?

Hay lịch sử?

Hay cái gì nữa?

 
Có bao nhiêu câu hỏi tương tợ như vậy, nghĩa và vô nghĩa, để chắp cánh cho ta đi tìm một bóng dáng huyền thoại của một nhà thơ chỉ một mà thôi?
Không; không có câu hỏi nào cả. Neti, neti, Tatt vam asi.
Không có gì cả.
Chỉ có tiếng hú, và huyền thoại của tiếng hú, trong cơn lốc quằn quại của con vượn biết mình đang tan vào lượn sóng, chồm lên hung hãn đòi hỏi phẩm chất làm người. Sóng gào thét với gió ngàn bạt đỉnh, nhận chìm tiếng hú xuống dòng xoáy của hư vô. Từ đó, loài người xuất hiện, lầm lũi bước đi trong bóng đêm u tịch, nghe sau mình tiếng vọng đuổi theo; tiếng vọng của những quá khứ đã chết, những tháng ngày bay vèo theo xác lá khô. Đâu đó, nghe ngân dài: Ôi tình Yêu! Ôi Vĩnh Cửu? Tiếng ngân ấy, rung lên giai điệu nhẹ nhàng, thướt tha, và cũng tha thiết. Tiếng thơ của ai? Hay của con người, chỉ một con người, đứng ôm mặt trời nóng bỏng trên đỉnh Trường Sơn. Thế rồi, thiên địa bất nhân, coi vạn vật như chó rơm, cho sinh thêm một con người nữa, để có thể hỏi: Thơ là gì, là tình yêu hay tội lỗi?
 

SAO TRÊN RỪNG NGUYỄN ĐỨC SƠN - Nguyễn Phục nguyễn quang Huy

          
                            Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn

              SAO TRÊN RỪNG NGUYỄN ĐỨC SƠN

                                                       Nguyễn Phục nguyễn quang Huy

Hôm nay chúng ta cùng nói về một nhà thơ, ngông nghênh của miền Nam trước năm 1975.

Bút hiệu đã lạ rồi, thơ còn lạ hơn; có thể vì lạ quá nên ít ai biết về ông. Chỉ có những người mê đọc sách của 50 năm về trước, mới nhớ đến Nguyễn Đức Sơn.

NGUYỄN ĐỨC SƠN, NGỌN LỬA TỊCH MỊCH - Đinh Cường

    ĐINH CƯỜNG

Tên thật là Đinh Văn Cường, sinh năm 1939 tại Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Tốt nghiệp Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế và Sư Phạm Hội Hoạ Quốc Gia Cao Đẳng Mỹ Thuật Sài Gòn.

Uỷ viên Kiểm soát Hội Hoạ Sĩ Trẻ Việt Nam.

Giảng dạy bộ môn Hội họa ở các trường Nữ Trung Học Đồng Khánh Huế và Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế.

Định cư ở Mỹ từ 1989, hiện sống ở thị trấn Burke, bang Virginia.

Đinh Cường đã có hơn 20 cuộc triển lãm tại Việt Nam  và ngoài nước như Pháp, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Brésil, Tunisie, Ấn Độ, Singapore.

Sách đã xuất bản:

Cào lá ngoài sân đêm, thơ, Thư Ấn Quán Hoa Kỳ 2014

Tôi về đứng ngẩn ngơ, thơ, Quán Văn Sài Gòn 2014

Đi Vào Cõi Tạo Hình I, tiểu luận hội hoạ, Văn Mới California 2015

     

                          Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn

        NGUYỄN ĐỨC SƠN - NGỌN LỬA TỊCH MỊCH

Thiệp ơi, đọc tháng Tư, “nhớ về Saigon” của bạn trên blog Nguyễn Xuân Hoàng và bạn hữu… bạn nhắc ở cuối bài, tháng tư vọng lên câu chửi thề nổi tiếng của thi sĩ Sơn Núi làm tôi nhớ Nguyễn Đức Sơn hỗn danh Sơn Núi quá, lật những trang trong quyển vở đã ố vàng, tìm lại những câu thơ mà Sơn đã ghi trong đó, năm 1987, có câu chửi thề nổi tiếng (Ian Bùi đã dịch ra tiếng Anh rất hay) ghi lại cho đúng như thế này:

Đụ mẹ

Cây bông

Hắn không

Lao động

Ai trồng

Chật chỗ

Mày nhổ

Xem sao

Máu trào

Thiên cổ

       

Và bài kế tiếp:

Bông hồng

Mới nở

Mắc cở

Đời hay

Hương sắc

Ai bày

Sáng nay

Ta chết

        

Từng câu hai chữ, chữ đầu viết hoa… Sơn Núi rất kỹ và khó tánh, sai một chút là chàng ta chửi thề. Đọc hai bài trên, nhớ lại tập Du sỹ Ca, tác phẩm thứ mười một của Nguyễn Đức Sơn, An Tiêm xuất bản năm 1973, có đoạn gần cuối, trang 35:

Địa cầu

Địa cầu

Rồi đây

Lụi hụi

Tới ngày

Quá vui

Mày tan

Thành bụi

Tro than

Mê man

Mở đùi

Ta khụi

Kẻo rủi

Một mai

Ai tới

Ai lui

Ai chùi

Vắng lặng

        

                       Nguyễn Đức Sơn và Phượng với con trai 1987

mới thấy thi sĩ là kẻ tiên tri… nói như Rimbaud, địa cầu như càng ngày càng nóng lên với bao nhiêu trận động đất vừa qua… Cuối tập, tác giả viết: Bài vè này tưởng đã được hoàn tất giữa một đêm rạng sáng ở nhà, trong một cái lò bánh mì đốt củi cũ mục bỏ hoang, đột hứng, tác giả đã phóng đại triển khai thêm một nửa số câu, nằm viết trong nhà đá lởm chởm, nhầy nhụa, chật cứng, bít bùng, chỗ giam của Quân Cảnh Tư Pháp Bảo Lộc, khuya 25 tháng 8 năm 1972 lúc đã được hốt từ lao tỉnh qua.

Như vậy, câu chửi thề mà Thiệp nhớ, với Sơn là dạng một bài vè ghi lại trong một hoàn cảnh đáng nguyền rủa, ngộp thở… lao động là vinh quang.

CHÙM THƠ NGUYỄN ĐỨC SƠN NĂM 1992

Nguyễn Đức Sơn sinh năm 1937 tại làng Dư Khánh, Ninh Chữ tỉnh Bình Thuận. Khởi đầu sự nghiệp văn nghệ bằng bút danh Sao Trên Rừng ở các tạp chí Sáng Tạo, Văn Nghệ… tại miền Nam từ các năm 1959-1960, ông không chỉ nổi tiếng với tập thơ đầu tay “Những bài tình đầu” gồm 3 phân khúc: Bọt nước, Hoa cô độc (1965), Lời ru (1966) như một thi sĩ kỳ dị, mà còn được chú ý với các tập truyện ngắn đặc sắc như Cát bụi mệt mỏi (1968), Cái chuồng khỉ (1969), Xóm chuồng ngựa (1971)…

Năm 1972, Nguyễn Đức Sơn lọt vào top 5 khi tuần báo Khởi Hành (do nhà văn Viên Linh làm Thư ký tòa soạn) tổ chức chọn tìm tác giả yêu thích nhất. Ông cũng được đánh giá là một trong 3 “kỳ nhân văn nghệ” (bên cạnh Bùi Giáng và Phạm Công Thiện)  và là một trong “tứ trụ thi ca” của miền Nam (bên cạnh Bùi Giáng, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thùy Yên). Hiện ông sống tại Phương Bối, Bảo Lộc, Lâm Đồng, và nổi tiếng là lão thi sĩ vạn thông (vì ông trồng một vạn cây thông) với biệt danh “Sơn núi”.

     

                    Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn

        TÂM SỰ VỚI MỘT ĐẢNG VIÊN GỐC CHÙA

Nay về thành phố tình cờ

Cố nhân gặp lại sững sờ bể dâu

Anh vô chùa được bao lâu

Thì theo cách mạng nhiệm mầu dắt ra

Hai lần bái biệt cửa nhà

Thoát ly mấy kiểu chắc là khác nhau

Tay sờ mái tóc trắng phau

Có khi nào ngấm cái đau dữ dằn

Vợ con thừa thãi cái ăn

Cám ơn một chút trán nhăn riêng mình

                                                 12/1992