THƠ XUÂN CỦA VUA THÀNH THÁI – Đỗ Chiêu Đức

Vua Thành Thái

 
Tập thơ “Canh Tý Thi Tập” của vua Thành Thái, hiện chỉ tìm thấy một bản sao chép tay không ghi tên người và thời gian chép, do nhà nghiên cứu Phan Thuận An sưu tầm và giới thiệu lần đầu trên Tạp chí Hán Nôm số 1(18) năm 1994. Dưới đây là bài thơ NGUYÊN ĐÁN, một trong 17 bài thơ “Kim thể thập thất thủ” (17 bài làm theo thể thơ Đường) trong “Canh Tý Thi Tập” nói trên:
 

 元旦                           NGUYÊN ĐÁN
元正佳節值晴曛，    Nguyên chinh giai tiết trực tình huân,
旭日暉煌景色新。    Húc nhật huy hoàng cảnh sắc tân.
滿殿調風冠帶集，    Mãn điện điều phong quan đái tập,
盈庭瑞氣羽旄陳。    Doanh đình thoại khí vũ mao trần.
年豐海靜期天況，    Niên phong hải tịnh kỳ thiên huống,
內治外寧仰帝恩。    Nội trị ngoại ninh ngưỡng đế ân.
首是溫和人物遂，    Thủ thị ôn hòa nhân vật toại,
含沾雨露萬方春。    Hàm triêm vũ lộ vạn phương xuân !
              

          成泰                                            Thành Thái

GÓP Ý VỀ BÀI THƠ “VÔ ĐỀ” CỦA VUA THÀNH THÁI – Kha Tiệm Ly

Nhà văn Kha Tiệm Ly

A. Sơ lược về một vị vua yêu nước:
 
Hoàng tử Bảo Lân lên ngôi lấy niên hiệu là Thành Thái, nhà vua sinh ngày 14 tháng 3 năm 1879 và mất ngày 20 tháng 3 năm 1954, tai vị được 18 năm (1889 đến 1907). Là vị vua thứ 10 của nhà Nguyễn.
Ngài lên ngôi lúc 10 tuổi, là vì vua cầu tiến, yêu nước, ngài là một trong ba vì vua nhà Nguyễn bị Pháp lưu đày (vua Hàm Nghi bị đày sang Algerie; ngài và vua Duy Tần bị đày sang đảo Réunion năm1916). Từ khi bị lưu đày, đời sống ngài rất chật vật (nhiều tháng không tiền đóng tiền nhà!).
Năm 1945 ngài được về Việt Nam, sống tại tại Cap Saint Jacques (Vũng Tàu ngày nay).
Ngài mất tại Saigon năm 1954, thọ 75 tuổi, và được an táng ở Huế.
Ngài làm thơ không nhiều, nhưng thường biểu lộ chí khí anh hùng, tỏ rõ lòng yêu nước, thương dân.
Vào năm 1902 khi ngài được mời dự lễ khánh thành cầu Doumer (Cầu Long Biên sau nầy). Tức cảnh dân tình cơ cực, chết chóc, ngài đã làm bài VÔ ĐỀ. Có người đặt tựa bài thơ nầy là THỊ BÁCH QUAN (huấn thị cho các quan), và vài tựa khác nữa; cũng như nhiều người nói bài thơ nầy không phải là của vua Thành Thái. Nhưng đây không phải là mục đích của bài viết nầy. Ở đây, chúng tôi chỉ góp ý về nội dung của bài thơ VÔ ĐỀ mà thôi.
Chúng tôi mạn phép đánh số câu cho tiện việc góp ý.
 

THƠ CỦA VUA THÀNH THÁI – Đỗ Chiêu Đức

Vua Thành Thái

Vua Thành Thái 成泰 (1879-1954) tên thật là Nguyễn Phước Bửu Lân, là vị vua thứ 10 của nhà Nguyễn, trị vì từ năm 1889 nhưng vì có khuynh hướng chống Pháp đô hộ nên bị truất phế năm 1907, đưa vào giam lỏng ở Vũng Tàu, đến năm 1916 thì bị đày qua đảo La Réunion (ở châu Phi) cùng một lần với vua Duy Tân. Mãi đến năm 1947, vua Thành Thái mới được về nước, nhưng chỉ được chính quyền thực dân cho phép sống tại Sài Gòn. Năm 1953, vua có ra thăm lại cố đô Huế, rồi mất vào năm sau.