NGUYỄN BẮC SƠN: NHƯ MỘT NHÀ THƠ ĐÔNG PHƯƠNG - Lương Minh Vũ

(Nhân Tập Sách “Nguyễn Bắc Sơn - Tác Phẩm & Dư Luận”. NXB Hội Nhà Văn Vừa Xuất Bản)
 

DỌC ĐƯỜNG VĂN NGHỆ
 
Trong quá trình viết lách, mình sợ và ngại nhất mảng viết nhận định, lý luận phê bình, khảo cứu, tiểu luận...
Thực tế mình thường "né", hay thoái thác khi được "đặt bài"
Ở lĩnh vực này, mình nghĩ cũng khó như (hay hơn) sáng tác.
Ở lĩnh vực này, người viết cùng với sự uyên bác, uyên thâm trong kiến thức, kiến văn, còn có sự quyết liệt, sòng phẳng và hòa ái, thâm trầm.
 
Mình đã từng ngây ngất, sung sướng, bàng hoàng khi đọc các tiểu luận, nhận định của Võ Phiến, Chơn Hạnh Trần Xuân Kiêm, nhất là Phạm Công Thiện và Chơn Pháp Nguyễn Hữu Hiệu...
 

TÌNH BẠN, TÌNH THƠ TRONG CƠN SAY - Đoàn Minh Lợi

                

                           Tác giả bài viết Đoàn Minh Lợi

   TÌNH BẠN – TÌNH THƠ TRONG CƠN SAY

                                                                Đoàn Minh Lợi

                    (Viết tặng anh Lương Minh Vũ)

Tôi gặp Lương Minh Vũ trong đám giỗ đứa cháu ruột. Gặp anh tôi buột miệng phẩm bình bài thơ “Đêm say cùng La Thụy” của anh. Nào ngờ anh thích lời bình của tôi. Anh đề nghị tôi viết thành bài bình thơ. Anh còn dặn phải viết như đã nói trong bữa nhậu đám giỗ. Có nghĩa là giữ nguyên lời khen và lời chê.

ĐÊM SAY CÙNG LA THỤY

Rót mông lung xuống bôi đầy

Đường lô nhô bóng, phố gầy guộc đêm.

Trăng bơi đáy chén trăng mềm

Thơ ai gẫy vận bên thềm khuya rơi.

Rót hỗn mang xuống mộng đời.

Lăn qua cho hết cuộc chơi khóc cười.

Rót quạnh hiu xuống cõi người

Sông xưa cuốn hết xanh tươi dấu nguồn.

Rót niềm vui xuống nỗi buồn

Dù mai cuối sóng đầu truông cũng về.

Rót ta chảy xuống tràn trề.

Trăng say, còn bạn cận kề dìu nhau.

                  Lagi tháng 6 năm 1996

                       Lương Minh Vũ

CẢM ĐỀ SƠN NỮ - Video clip ngâm thơ La Thụy

   

CẢM ĐỀ SƠN NỮ

(Truyện ngắn của Lương Minh Vũ)

Ngày tháng lặng buồn tênh vòng cơm áo

Ta chồn chân mỏi gối với đời mòn

Thu mình lại ẩn thân vào ốc đảo

Chút khẽ khàng liệm kín khối tình son.

Tóc đà bạc sao lòng còn hoài vọng

Một đời ta luôn dõi mắt tìm trông

Em hồn hậu trong ta thành vang bóng

Mắt môi xưa đọng ngấn ngát hương lòng.

Rồi lãng đãng gần xa, huyền dáng mộng

Nét thơ trinh vằng vặc ánh trăng ngần

Em thoáng hiện cho thơ đời ngân vọng

Ta ngậm ngùi nhìn lại - Đã tàn xuân.

                                           La Thụy

                             

        

“VỌNG KHÚC CHIỀU”, THƠ LƯƠNG MINH VŨ: TIẾNG HÁT TRÔI VỀ QUÁ KHỨ BƠ VƠ - Châu Thạch

                         
                          Nhà bình thơ Châu Thạch


         “VỌNG KHÚC CHIỀU”, THƠ LƯƠNG MINH VŨ: 
                 TIẾNG HÁT TRÔI VỀ QUÁ KHỨ BƠ VƠ
                                                                    Châu Thạch

Đêm nay tôi không làm được gì ngoài việc đọc bài thơ “Vọng Khúc Chiều” của Lương Minh Vũ rồi nghe đi nghe lại bản nhạc “Hát Bên Bờ Suối” của nhạc sĩ Nguyễn Xuân Mai phổ nhạc từ bài thơ nầy qua giọng hát của ca sĩ Huỳnh Lợi. Cả ba người nầy tôi không hề biết nhưng sao tôi thấy mình quá gần với họ. Thấy quá gần với họ vì cả ba (thơ, nhạc và tiếng ca) khiến hồn tôi dậy lên biết bao cảm xúc. Bài thơ đã hay, bài hát xáo từng câu rồi ghép lại, phối thành âm thanh tuyệt vời, và giọng ca thì vang vọng như tiếng gió trong rừng vi vu bao lời kể lể. Tôi không rành âm nhạc, chỉ biết nghe, không biết phân tích nên xin chỉ nói về thơ, cảm ơn thơ đã đưa tôi vào hưởng thụ những hương hoa của nhạc.
Đầu đề bài thơ là “Vọng Khúc Chiều” đã được nhạc sĩ phổ vào bản nhạc có tên là “Hát bên Bờ Suối”. Tôi thích đầu đề nầy hơn vì chỉ nghe cái cụm từ nầy ta đã thấy ngay tính cách lãng mạn và nên thơ của nó.
Khổ thơ đầu đẹp làm sao khi cho ta hình ảnh một người ngồi hát bên bờ suối:

           Ta ngồi hát bên bờ suối
           Rừng đổ chiều cây lá ngủ mang mang
           Ngày buông cánh, chim về non bạt gió
           Bài ca buồn từng phiên khúc gian nan

ĐÊM SAY CÙNG LA THỤY - Thơ Lương Minh Vũ

                      
                        Tác giả Lương Minh Vũ


       
                             Thơ: Lương Minh Vũ.   
                             Giọng ngâm: Thoại Vi.
                         
                                               
      ĐÊM SAY VỚI LA THUỴ

       Rót mông lung xuống bôi đầy
       Đường lô nhô bóng, phố gầy guộc đêm
       Trăng bơi đáy chén trăng mềm
       Thơ ai gẫy vận bên thềm khuya rơi
       Rót hỗn mang xuống mộng đời
       Lăn qua cho hết cuộc chơi khóc cười
       Rót quạnh hiu xuống cõi người
       Sông xưa cuốn hết xanh tươi dấu nguồn
       Rót niềm vui xuống nỗi buồn
       Dù mai cuối sóng đầu truông cũng về
       Rót ta chảy xuống tràn trề
       Trăng say, còn bạn cận kề dìu nhau.

                                   Lương Minh Vũ

MAI BỎ RỪNG MÀ ĐI - Lương Minh Vũ, Trần Nhàn, Quốc Duy

              

                              Nhạc & lời: Lương Minh Vũ
                              Hoà âm: Trần Nhàn
                              Trình bày: Ca sĩ Quốc Duy
                              Video clip: Phú Đoàn

ĐÊM SAY CÙNG LA THUỴ - Thơ Lương Minh Vũ

         
          Nhà thơ Lương Minh Vũ


     

               Thơ : Lương Minh Vũ
               Nhạc: Bùi Tuấn Anh
               Trình bày: ca sĩ Châu Thuỳ Dương
               Hoà âm: Trần Nhàn
               Video clip: Phú Đoàn


   ĐÊM SAY CÙNG LA THUỴ

   Rót mông lung xuống bôi đầy
   Đường lô nhô bóng, phố gầy guộc đêm
   Trăng bơi đáy chén trăng mềm
   Thơ ai gẫy vận bên thềm khuya rơi
   Rót hỗn mang xuống mộng đời
   Lăn qua cho hết cuộc chơi khóc cười
   Rót quạnh hiu xuống cõi người
   Sông xưa cuốn hết xanh tươi dấu nguồn
   Rót niềm vui xuống nỗi buồn
   Dù mai cuối sóng đầu truông cũng về
   Rót ta chảy xuống tràn trề
   Trăng say, còn bạn cận kề dìu nhau.

                                  Lương Minh Vũ

LÃNG ĐÃNG KHÓI SƯƠNG HOÀI NIỆM VỚI LƯƠNG MINH VŨ - La Thuỵ

Nguồn:  

http://www.vandanviet.com/2019/12/la-thuy-luong-minh-vu-lang-ang-khoi.html

          

Lương Minh Vũ hiện đang sinh hoạt trong Hội Văn Học Nghệ Thuật Bình Thuận. Anh có một số truyện ngắn đăng trên các tạp chí Văn Nghệ,Văn Nghệ Quân Đội,Văn nghệ Thuận Hải,Văn Nghệ Bình Thuận, tập san Văn (phụ trương của Kiến Thức Ngày Nay)... Xin giới thiệu vài truyện ngắn của LMV, chủ yếu là truyện ngắn "SƠN NỮ" qua cảm nhận của La Thuỵ

     LƯƠNG MINH VŨ 
     VỚI LÃNG ĐÃNG KHÓI SƯƠNG HOÀI NIỆM

     Tôi đã đọc “Sơn Nữ”, “Nằm Nghiêng Nhớ Núi”, Làng Của Những Người Mơ Mộng”… các truyện ngắn trên của Lương Minh Vũ đã gieo trong tôi một ấn tượng chung - Một không khí hoài niệm bàng bạc bao trùm. Những tình tiết, những sự kiện, những kỷ niệm xưa cũ như đan kết thành màn khói sương mờ ảo hư hư thực thực, với những nét chấm phá đậm nhạt của một bức tranh thủy mặc, trôi về trong tâm cảnh của nhân vật chính trong truyện. 

LƯƠNG MINH VŨ - NGƯỜI HOẠ SĨ CHUYÊN KÝ HOẠ CHÂN DUNG CHO LÍNH ĐẢO

Trên chuyến tàu HQ 571 ra thăm cán bộ, chiến sĩ tại huyện đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa) vào dịp cuối năm của đoàn nhà báo, văn nghệ sĩ, hầu như tất cả mọi người đều bị những con sóng lớn cao cả chục mét đánh “sập”, nằm bẹp một chỗ, “mật xanh mật vàng” vung vãi khắp nơi. Duy chỉ có một… ông lão vẫn điềm nhiên như không có chuyện gì, ông đang ngồi say sưa vẽ ký họa chân dung cho một chiến sĩ trẻ lần đầu tiên ra đảo làm nhiệm vụ.

Nhà văn - họa sĩ Lương Minh Vũ trên đảo Trường Sa Đông.

Nguồn:  http://laodong.com.vn/phong-su/nguoi-hoa-si-chuyen-ky-hoa-chan-dung-cho-linh-dao-220055.bld


LƯƠNG MINH VŨ
 - NGƯỜI HOẠ SĨ CHUYÊN KÝ HOẠ CHÂN DUNG CHO LÍNH ĐẢO 

Họa sĩ trong quân ngũ

Những ngày cuối năm đó, trên biển Trường Sa những con sóng lớn luôn như muốn “vồ” lấy con thuyền, và gió luôn giật cấp 7 - cấp 8 khiến con thuyền chao đảo dữ dội. Điều này dường như không làm ông Lương Minh Vũ nản lòng. Nhà văn Lương Minh Vũ (SN 1957, quê Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận), đang sinh sống tại TX.Lagi, tỉnh Bình Thuận. Đến nay đã xuất bản hai tác phẩm gồm 1 tập truyện ngắn và 1 tập thơ. Ông là một trong hai người lớn tuổi nhất chuyến đi, nhưng cũng là người có nhiều khát khao và mong muốn trong chuyến đi Trường Sa lần này. 

VỌNG KHÚC CHIỀU - Lương Minh Vũ

         

              

                     Lương Minh Vũ



               VỌNG KHÚC CHIỀU



               Ta ngồi hát bên bờ suối

               Rừng đổ chiều cây lá ngủ mang mang

               Ngày buông cánh, chim về non bạt gió

               Bài ca buồn từng phiên khúc gian nan


               Ta ngồi hát bên bờ suối

               Ngày sẽ qua, ngày sẽ đến... bao giờ?

               Nhớ cố quận nước bỏ nguồn đi mãi

               Trôi lời ca theo sầu khúc bơ vơ



               Ta ngồi hát bên bờ suối

               Dáng ai về, cơn quặn thắt từ bi

               Áo xưa mộng nhuộm rừng chiều đỏ nhớ

               Cho lời ca thành tình khúc sinh ly



               Ta ngồi hát bên bờ suối

               Lời thương rừng mãi khóc lá, trơ cây

               Người thương người một đời đau phí phạm

               Xui bài ca bao điệp khúc hao gầy



               Ta ngồi hát bên bờ suối

               Lời vỗ về theo nước mỏi mòn trôi

               Lời đong đưa trao mây về phương tận

               Ôi! Lời ca những vọng khúc quy hồi.



                                            Lương Minh Vũ

         

           

VỚI LƯƠNG MINH VŨ - La Thuỵ

   

     

                    VỚI LƯƠNG MINH VŨ

                     Ừ  thì xếp sách lên ngàn

                     Áo xanh sắc lính đổi trang mộng đời

                     Sài Thành ơi! Vạn Hạnh ơi !

                     Lìa Phương Hạ xứ, sống “thời núi non”

                     Đổi dời biển sóng dâu cồn

                     Hồn nhiên “Sơn nữ” mộng còn nguyên xuân

                     Hoa tay lưu dấu mệnh phần

                     Họa thi đan quyện chập chờn sắc không

                     Bèo mây hụt bước phiêu bồng

                     “Nằm nghiêng nhớ núi” sóng lòng vọng âm

                     Tóc râu bạc ánh tà huân

                     Dõi tìm “tri kỷ” trở trăn cõi người

                     Vẳng nghe cây lá thở dài

                     Làn dư hương cũ thoáng bay khẽ khàng

                     Mịt mờ bụi thế mang mang

                     Đăm chiêu hoài vọng đến “làng mộng mơ”

                     Ngẩn ngơ kiếp nhện tơ vò

                     “Người xa lạ” ấy bất ngờ quen thân

                     Thiện tâm hạt đã dậy mầm

                     Sao còn ảo hóa phù vân nỗi mình

                     Phố phường chao gót điêu linh

                     “Đêm say cùng bạn” thấy mình trong ta

                     Tắm trong gió cát ta bà

                     Trùng khơi khói sóng mãi tha hương hành

                                                                      LA THỤY

         *Những chữ trong ngoặc kép là tác phẩm của Lương Minh Vũ đã đăng trên các tạp chí VĂN NGHỆ, VĂN NGHỆ QUÂN ĐỘI, VĂN NGHỆ THUẬN HẢI, VĂN NGHỆ BÌNH THUẬN, VĂN (phụ trương của KIẾN THỨC NGÀY NAY) , riêng “Đêm Say Cùng Bạn” là bài thơ LMV viết tặng La Thụy.

LƯƠNG MINH VŨ RA TRƯỜNG SA KÝ HOẠ LÍNH ĐẢO - Tuấn Nguyễn

     Nguồn: 
     http://www.tienphong.vn/nguoi-linh/ra-truong-sa-ky-hoa-linh-dao-666557.tpo 

                      
             
                    
                             Lương Minh Vũ (bìa phải) đang ký họa
        Chiến sĩ hải quân bên người bạn - chim cu gáy giữa biển khơi.(bìa trái)
                                                                            Ảnh: Tuấn Nguyễn 


    LƯƠNG MINH VŨ RA TRƯỜNG SA KÝ HOẠ LÍNH ĐẢO

                                                                                         * Tuấn Nguyễn


Được đi thăm Trường Sa đối với nhiều người là vinh dự lớn trong cuộc đời họ. Với ông Lương Minh Vũ (57 tuổi, hội viên Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Bình Thuận) lần đầu tiên ấy lại càng bồi hồi, xúc động. Ông đã ký họa gần trăm bức chân dung để tặng các chiến sĩ đang ngày đêm bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

LƯƠNG MINH VŨ VỚI LÃNG ĐÃNG KHÓI SƯƠNG HOÀI NIỆM

                

            LƯƠNG MINH VŨ 
            VỚI LÃNG ĐÃNG KHÓI SƯƠNG HOÀI NIỆM

Tôi đã đọc “Sơn Nữ”, “Nằm Nghiêng Nhớ Núi”, Làng Của Những Người Mơ Mộng”… các truyện ngắn trên của Lương Minh Vũ đã gieo trong tôi một ấn tượng chung - Một không khí hoài niệm bàng bạc bao trùm. Những tình tiết, những sự kiện, những kỷ niệm xưa cũ như đan kết thành màn khói sương mờ ảo hư hư thực thực, với những nét chấm phá đậm nhạt của một bức tranh thủy mặc, trôi về trong tâm cảnh của nhân vật chính trong truyện.

CẢM ĐỀ SƠN NỮ - Thơ La Thụy

CẢM ĐỀ SƠN NỮ

(Truyện ngắn của LMV)

Ngày tháng lặng, buồn tênh vòng cơm áo

Ta chồn chân mỏi gối với đời mòn

Thu mình lại ẩn thân vào ốc đảo

Chút khẽ khàng liệm kín khối tình son

Tóc đà bạc sao lòng còn hoài vọng

Một đời ta luôn dõi mắt tìm trông

Em hồn hậu trong ta thành vang bóng

Mắt môi xưa đọng ngấn ngát hương lòng

Rồi lãng đãng gần xa huyền dáng mộng

Nét thơ trinh vằng vặc ánh trăng ngần

Em thoáng hiện cho thơ đời ngân vọng

Ta ngậm ngùi nhìn lại đã tàn xuân

                                 La Thụy

TRI KỶ - Lương Minh Vũ

 TRI KỶ     
              (Tặng L.T.)

"TRI KỶ" là truyện ngắn hay của Lương Minh Vũ (hội viên Hội VHNT Bình Thuận) đã đăng trên báo Văn Nghệ của Hội Nhà Văn VN năm 1997. Sau đó được in trong tập truyện "NẰM NGHIÊNG NHỚ NÚI", NXB Hội Nhà Văn 2006. Xin mời đọc

*
Quách Phong tên tự Tầm Cầu, dòng danh gia vọng tộc. Dòng họ này như có thiên hướng đặc biệt về lãnh vực văn chương, học thuật và nghệ thuật. Đời nào cũng sản sinh những bậc thức giả khoa bảng lại lỗi lạc về các môn cầm kỳ thi họa .
Người ta đồn : Dòng họ Quách có một điểm di truyền. Ấy là một nốt ruồi son, hình trái tim, đỏ như máu, mọc dưới rốn, ngay đan điền. Đó chính là nguyên nhân của tài năng. Người nào có nốt ruồi càng lớn, tài năng càng nhiều. Không biết hư thực ra sao, nhưng đến Quách Phong thì rõ là có thực. Nó không còn là nốt ruồi nhỏ mà cộm lên thành một cục tròn vo, to tướng, rắn đanh. Giới văn nghệ gọi đó là “ nốt son thi ca” còn dân gian thì gọi là “ cục thơ ”.
Quả thực, Quách Phong là một thiên tài thi ca, biết làm thơ trước khi biết viết. Càng lớn dường như cục tinh ba lạ lùng kia cũng lớn theo và liên tục phát tiết. Thơ chàng tuôn chảy như suối, mọi lúc mọi nơi, mọi thể loại hình thức. Xuất khẩu một bài tứ tuyệt, phóng bút một bài thất ngôn. Xong tuần rượu cũng xong luôn một bài hành trường thiên. Khắp kinh thành người ta tôn vinh nể trọng Quách Phong, từ vua quan đến thứ dân, từ giới văn nghệ đến bọn công khanh. Không phải vì chàng là quan lại triều đình - đã đỗ tiến sĩ, đương chức Lễ bộ thượng thư kiêm Hàn lâm học sĩ – mà vì chàng có tài móc thơ từ trong trái tim mình ra cũng dễ như người ta móc tiền trong túi.
Bấy giờ là cuối đời Nam Tống. Giặc giã loạn lạc, thiên hạ nhiễu nhương. Bao giá trị cũng theo tình hình đất nước mà suy vi. Thi ca cũng cùng số phận, mặc dù thời nào cũng có thi sĩ, thậm chí thời sau nhiều hơn thời trước. Người ta còn ăn còn mặc thì còn làm thơ. Song, cái hào quang rực rỡ, chói lọi nhất của tư tưởng thi ca thời Đường Tống thì đã qua từ lâu. Những Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị đến Thôi Hiệu, Lý Thương Ẩn, Vương Xương Linh cùng hàng trăm tên tuổi lẫy lừng khác đã thành người thiên cổ. Rồi đến Tống, những Tô Thức, Âu Dương Tu, Vương An Thạch ... cũng lần lượt về làm bạn với giun dế. Nhưng những gì họ sáng tạo ra thì sống mãi với thời gian để thành bất tử.
Quách Phong đọc, cảm và khâm phục họ. Thâm tâm chàng nghĩ, mình là người cùng hội cùng thuyền. Nghe như máu huyết, tinh anh của họ đang lưu thông trong mạch máu mình. Nhưng chàng vẫn luôn cảm thấy một nỗi buồn trống vắng. Cái buồn của bậc tài hoa không ai chia sẻ. Một thi nhân chính hiệu không có một bạn thơ tri kỷ. Nỗi buồn của Tử Kỳ thiếu Bá Nha. Rất nhiều lần, chàng mơ được sinh ra cùng thời với bọn Lý, Đỗ... Hoặc bọn họ sinh muộn hơn để gặp chàng. Ôi! Thú vị biết bao, hạnh phúc biết bao. Gặp địch thủ xứng đáng, chàng sẽ như long hổ gặp phong vân. Có dịp đàm thi luận bút, ca ngâm xướng họa, thù tạc ân tình. Cục thơ trong chàng sẽ liên tục phát triển, biết đâu sẽ thành viên ngọc hiếm hoi trong kho tàng thi ca nhân loại. Biết đâu đối diện với thơ chàng, Lý Bạch cũng buông bút như đã từng buông bút trước một “Hoàng hạc lâu” của Thôi Hiệu.
Còn bây giờ, thi sĩ quanh chàng đều rỗng tuếch và giả tạo “ chẳng qua là trò vần vũ với chữ nghĩa, ngôn từ ”, chàng nghĩ, với một sự khinh bạc, thờ ơ. Lãnh đạm với những kẻ bái phục, suy tôn mình. Bởi vì “chúng chỉ biết khen nhưng không hiểu cái quái gì những điều ta viết bằng tâm huyết ”.
Trong tâm trạng đó, Quách Phong vẫn tiếp tục làm thơ, đều đều không mệt mỏi, như thể đó là mục đích duy nhất, là lẽ sống đời chàng.
Và cũng như những thi sĩ cô đơn khác, chàng cũng thích nhấm nháp những câu chữ mình làm ra một cách khoái trá, như con gấu nhấp nháp vị ngọt mật ong, với một lý do: Chính ta là kẻ hiểu cái hay của ta hơn ai hết.
Bỗng một ngày kia, xảy ra một biến cố quan trọng với Quách Phong.
Một thi nhân tài ba vừa xuất hiện.
Một người tên Âu Dương Túc, mà thiên hạ đồn đại là cháu chắt, hậu duệ của Âu Dương Tu, một trong bát đại gia Đường Tống “ lại một gã Trương Tam, Lý Tứ nào nữa đây? ”. Quách Phong nghĩ với sự thờ ơ cố hữu. Cho đến khi tiếng tăm gã thi sĩ có bà con cỡ súng thần công bắn không tới với Âu Dương Tu ngày một vang dội, rồi cuối cùng người ta đặt cho gã danh hiệu “Âu Dương thi tôn ” thì họ Quách không còn thờ ơ được nữa. Chàng bắt đầu quan tâm và lần đầu tiên để mắt đến thơ của một người cùng thời, được truyền tụng trong giới bằng hữu thi ca.
Và chàng rúng động tâm hồn.
Bằng trực cảm thi nhân, Quách Phong biết đó là những tuyệt tác. Tiếp tục tìm đọc càng sửng sốt. Quả thật, cõi thơ của gã có cái gì lâu nay chàng miệt mài vươn tới mà dường như chưa thỏa mãn. Nó đầy ắp tính vũ trụ và nhân sinh. Mọi sự quen thuộc qua thơ của họ Âu Dương dường như mới mẻ và tinh khôi như thể mới nhìn thấy lần đầu. Có sự già dặn u trầm của người thống khổ. Sự tinh tế, hoằng viễn của bậc minh triết. Có cái phóng túng, cuồng lãng của Lý Bạch, cái tài hoa bác học của Đỗ Phủ, có sự dung dị của Bạch Lạc Thiên, lại cũng có nỗi niềm mang mang sâu lắng của Lý Thương Ẩn v.v ... và v.v... không sao kể xiết.
Lòng Quách Phong nhức nhối. So với thơ hắn, thơ ta ra sao? Hắn là thi tôn, còn ta, Quách Tầm Cầu là thi gì? Sao ta chưa đạt danh hiệu ấy? Cùng với trái tim nhức nhối, cục thơ trong chàng cũng ngọ nguậy dữ tợn hơn. Đòi tuôn ra để minh chứng, khẳng định, để chiếm lĩnh ngôi thứ. Chàng sống trong tâm trạng phức tạp: khâm phục và tự ái, hoang mang và háo hức. Ôi! Phải chi thời ấy có tờ báo văn nghệ nào tổ chức thi thơ, có lẽ sẽ ngã ngũ. Nói vậy, chứ nếu có cuộc thi nào như thế, vị tất chàng đã tham gia. Ai là ngươi thứ ba tài giỏi hơn họ để chấm thi. Cho đến giờ, ngoài chàng, Túc chính là người thứ hai, cũng là kẻ xứng đáng cho chàng kết giao: Một tri kỷ.
Dò tìm tung tích Âu Dương Túc, không ai biết. Diện mạo, tuổi tác, thân thế chẳng ai tường. Có người bảo hắn là thiền sư, một du tăng hành cước giang hồ. Người khác bảo hắn là ẩn sĩ, đã từng làm quan ở một phủ. Lại có người nói, hắn thuộc phái Đạo gia, luyện đan ở Nga My Sơn. Tóm lại, là một kẻ dị thường. Thỉnh thoảng, lại có những bài thơ mới của hắn bay về kinh thành, đập chát chúa vào tai, vào mắt, vào trái tim bức bối của Quách Phong, còn hắn thì mịt mù mây khói.

Cục thơ càng ngọ nguậy, chàng bắt đầu nhìn lại mình. Đem tác phẩm mình ra xem xét, suy gẫm, hiệu đính. Nghiên cứu luôn những tác phẩm danh gia đời trước để so sánh, đo lường. Chàng chìm đắm vào việc đó. Muốn biết, đâu là bí quyết, chìa khóa của những vần thơ bất hủ kia? Chân lý của thơ là gì? Chàng loay hoay suốt ngày trong thư phòng : lục lọi, tìm kiếm, suy nghĩ, vò đầu bứt tai, viết, xóa, xé, phùng mang trợn mắt, đổ mồ hôi mồ kê. Vật lộn với đống sách vở hữu hình để tìm cái nguyên lý vô hình. Xao lãng, bê trễ việc quan triều đình và việc tư gia đình.
Cuối cùng, chàng vẫn chẳng hiểu thơ là cái quái quỷ gì dù đã thuộc lòng một núi thơ của thế gian, và tự mình cũng đã làm ra một núi thơ khác.
Dù sao, cũng chẳng bõ công. Thời gian làm nhà nghiên cứu lý luận, phê bình bất đắc dĩ. Phong cũng rút ra vài điều. Ấy là những nhà thơ lớn, thơ họ nồng nặc mùi đời, nhập thế hóa thân với đời. Chàng đọc thơ và hiểu về thời đại họ. Thơ họ như bánh xe gập ghềnh, nảy xốc theo con đường tồn sinh, hay nói tắt: thơ là cuộc tồn sinh. Bất giác chàng kinh hãi. Hình như đó là điều khác biệt với ta. Lâu nay, ta sống trong tháp ngà, thơ ta thiếu sinh khí cuộc sống, thiếu gió bụi đường đời.
Những điều ấy, tuy mới phát hiện lờ mờ, cũng đủ làm xáo động cuộc sống, rẽ hướng đời chàng. Chàng trả ấn từ quan, lên đường, bắt đầu cuộc sống du sơn ngoạn thủy, phiêu lãng giang hồ để “hít thở không khí đời, sâu sát với quần chúng nhân dân” một công hai việc, chàng sẽ tìm và diện kiến với Âu Dương thi tôn.


*
* *


Nhưng hỡi ơi! Âu Dương Túc đã thành người thiên cổ.
Quách Phong biết tin, khi ngao du đến núi Lô Sơn. Sau một thời gian giong ruổi, thơ có phần nhuận sắc hơn. Chàng thấy hạnh phúc, có điều vẫn chưa gặp Âu Dương Túc và lạ thay không còn nghe bài thơ mới nào của họ Âu Dương nữa. Bỗng Quách Phong biết được tin: vào tiết đoan ngọ hàng năm, Túc thường đến viếng Lô Sơn, thăm người bạn là một thiền sư đang ẩn tu ở đó. Đúng thời gian, Quách Phong đến Lô Sơn.
Đó là một danh thắng kỳ tuyệt, nổi tiếng nhiều đời, thu hút bao tao nhân mặc khách. Nơi đây, còn lưu lại những bút tích đề vịnh của những tay cự phách nhất: Lý Bạch đến Mạnh Hạo Nhiên, Hàn Dũ đến Tạ Linh Vận, Tô Đông Pha… và có cả Âu Dương Túc.
Chàng gặp vị thiền sư cho biết, Âu Dương Túc đã chết năm trước vì một cơn bạo bệnh. Chính vị sư đã an táng trong núi sâu. Quách Phong chới với, bàng hoàng. Chàng đi xem những bài thơ cuối cùng của Túc trên vách núi. Khác trước, lời lẽ dường như cuồng thống, một sự thiết tha yêu đời của kẻ sắp từ giã trần gian. Thế là từ nay không còn ai trên đời để họ Quách chia sẻ và thi thố. Bao miệt mài khổ luyện của chàng như quả đấm, đấm vào không khí. Cục thơ của chàng hình như cũng teo tóp đi chút ít.
Sau nỗi ngậm ngùi, tiếc thương là sự trống trải, chán nản. Chàng từ giã Lô Sơn, dĩ nhiên không quên để lại sáu bài thơ liên hoàn trên vách núi của thắng cảnh trứ danh này.


*
* *


Khi ghé bến Tầm Dương, cảnh vật có phần khác xưa. Vẫn khói sóng, mây trăng, trên bến dưới thuyền, vẫn thiên nhiên lạnh lùng trơ gan tuế nguyệt, mà con người như u buồn, xơ xác hơn giữa đời tao loạn, phù sinh. Quách Phong nghe như có tiếng tì bà réo rắt đâu đây, còn người xưa đã về tận nơi đâu ? Chàng ở lại Tầm Dương sau thời gian mỏi mệt dặm trường. Vả lại “vốn thực tế ” đủ để chàng sáng tác. Chàng chọn một cô thôn, dựng một thảo lư. Đó là Hắc Sa thôn, lác đác vài nóc nhà dân dã. Trong sinh hoạt đời thường, Phong cũng gặp gỡ, giao tiếp, rồi thời gian chàng kết giao bằng hữu với một số người ở đó : bọn Lý Cựu, Trương Tấn, Triệu Ngưu và Đỗ Thử, giai cấp thứ dân, mưu sinh bằng việc trồng trọt, lưới cá hoặc đốn củi, săn bắn. Họ thanh bần và đơn giản khác với cuộc sống quý tộc công hầu mà Quách Phong từng trải qua. Giữa bọn họ chàng học được nhiều điều. Chàng yêu mến hơn cả là Lý Cựu, một kẻ tiềm ẩn tư chất đặc biệt, hàng ngày Lý Cựu hành nghề mổ trâu bò hoặc đốn củi gánh ra chợ bán nuôi mẹ già. Tóm lại, bọn họ làm những công việc không lấy gì gần gũi với văn chương lại vô cùng ngưỡng mộ thi phú văn chương. Họ đặc biệt tôn kính, thần tượng Quách Phong, không phải vì chàng từng là quan lớn, là giai cấp tôn quý mà chính vì chàng là một thi sĩ kỳ tài, sản xuất ra những bài thơ tuyệt vời, giải bày hộ họ những ẩn ức, sinh lão bệnh tử, hỉ nộ ái ố, mà ở tầng lớp lê dân nghèo khổ họ không dám hoặc không khả năng làm được. Đó là công việc của bậc thánh hiền. Họ xem việc Quách Phong đến ẩn cư ở Hắc Sa thôn là một vinh dự lớn lao. Một con hạc mòng đỏ quý hiếm giữa bầy gà ri. Chàng thấy ấm lòng, vơi đi phần nào cô đơn, nỗi nhớ gia đình, vợ con, thê thiếp đang gởi gắm ở kinh thành. Nên dù những hạn chế của họ, tình cảm chàng ngày thêm đẹp đẽ. Hơn nữa còn có Lý Cựu, một kẻ không đến nỗi nào, gã tỏ ra mẫn cảm với thơ Quách Phong. Gã cục mịch ít nói, nhưng có lúc làm chàng bất ngờ khi đột nhiên phun ra những nhận xét, luận bình thơ với một sự thông minh rất bản năng.
Bỗng một hôm, Phong nhận ra Lý Cựu hình như không còn hào hứng khi nghe thơ mình. Ngạc nhiên, bèn hỏi:
- Sao thế Lý bằng hữu ? Bài này dở chăng ?
- Quả là dở thật.
Kinh ngạc hơn là mếch lòng, lần đầu tiên Quách Phong nghe lời chê bai của Lý Cựu.
- Lâu nay, bằng hữu vẫn bảo thơ ta rất hay cơ mà.
- Quách huynh thứ lỗi. Có lúc hay nhưng càng làm nhiều, càng về sau càng dở.
- Tại sao?
- Vì thiếu chân thật.
Quách Phong biến sắc, tai lùng bùng trước lời lẽ Lý Cựu, cũng là lần đầu tiên gã nói nhiều:
- Thiển ý đệ: Thơ cốt cái thật. Viết gì mình cảm thấy. Tâm can người giống nhau. Viết điều tâm can ta xúc động thì người khác xúc động. Thơ huynh cố trau chuốt, cầu kỳ, tìm tòi mới lạ vô tình xa sự thật, giống như chú ý da dẻ bên ngoài mà quên xương cốt bên trong. Huynh chưa thật cảm điều huynh viết. Tỷ như sự cô đơn, nỗi đau khổ, niềm yêu thương. Thơ huynh diễm ảo, tú lệ như tranh. Nhưng cuộc đời thì có đất đá, bụi bặm, bùn lầy...
- Những điều đó bằng hữu học từ đâu? Phong hỏi, lòng bàng hoàng.
- Đệ ngày xưa là một hàn sĩ thất cơ lỡ vận, có đọc chút ít sách thánh hiền. Nhưng thơ thì không sách nào nói cả, chỉ cảm bằng cái tâm thô lậu. Chẳng qua vì lòng tôn quý, ưu ái với sự nghiệp thi ca của huynh, mong huynh chớ phật lòng.
- Thì ra Lý bằng hữu học vấn nhiều hơn ta tưởng. Lý lẽ sâu xa, thông tuệ sự đời. Không chừng bằng hữu còn biết làm thơ. Cứ nói về thơ, Quách mỗ xin lĩnh hội.
- Không dám, nhiều lần huynh khuyên đệ thử tập làm thơ. Theo ngu ý đệ: thơ là nhu cầu, viết vì nhu cầu ấy thúc bách, nếu không sẽ không sống an nhiên được. Còn như không viết mà vẫn sống tự tại được, thì không cần phải viết, vì sẽ không bao giờ đạt đến cõi thượng thừa của thơ. Vậy hà tất phải tập làm gì cho khổ. Huynh quá quan trọng với thơ nên tâm không yên. Thơ do đời sinh ra, có đời mới có thơ, khởi đi từ Kinh Thi. Sao gọi là Kinh ? Vì nó không là của ai cả, nó của CUỘC ĐỜI, của CON NGƯỜI. Nói những điều đơn giản, chân thật của lòng người, ai cũng thấy, ai cũng biết, vậy mà vẫn làm lòng người xao xuyến. Tại sao? Đệ không biết. Đó là ẩn ngữ của thơ.
Quách Phong thật sự kinh ngạc. Lão này cũng khá. Chàng nghĩ, lòng không khỏi băn khoăn. Tất cả những điều đó chàng cũng mơ hồ cảm thấy, cũng là điều chưa sở đắc.
Cũng từ đó tình bạn hai người không còn tự nhiên. Phong đối với Cựu ra chiều hờ hững, lạnh nhạt. Lời của hắn như mũi dao thọc vào lòng tự tôn, ngã mạn, làm xì cục thơ đang phình lớn của chàng. Dù thế nào, sáng tác vẫn là việc vô vàn khó khăn. Lý Cựu, dù mẫn tiệp, cũng không là kẻ cầm bút, hắn không biết nỗi khổ sáng tạo. Nói bao giờ cũng dễ.
Quách Phong hoàn thành một tập thơ mới. Ở mãi cũng chán, chàng lại lên đường, rời bến Tầm Dương, thôn Hắc Sa, lại dấn bước vào sơn thanh, thủy tú. Dĩ nhiên không quên ghé kinh thành thăm nhà, đồng thời lấy ít kim ngân vốn còn nhiều ở kho bổng lộc gia đình, làm hộ phí hành trình.
Lúc chia tay, Lý Cựu u buồn nói:
- Quách huynh ra đi, không biết bao giờ gặp lại. Đời đầy bất trắc, người sống nay chết mai, đệ có tâm sự bộc bạch và xin huynh giúp cho một việc.
- Bằng hữu cũng bi quan sao? Cứ nói, ta sẵn lòng.
- Đệ xưa gốc Giang Lăng. Có người vợ mới cưới, ba sinh chưa bén. Vì có nhan sắc nên bị tiến cung, nhưng trốn thoát. Rồi thời cuộc chinh chiến không biết lưu lạc phương nào. Còn đệ là một nho sinh nghèo, thi rớt, bị xung lính, văn dốt võ dát, chỉ làm một chức võ quan nhỏ rồi bị thương trở về. Công danh lận đận, sinh kế bủa vây. Vì còn mẹ già phụng dưỡng, nên không có cơ hội tìm kiếm thê nhi. Nay huynh lên đường xuôi ngược mong huynh để tâm tìm giúp. Vạn nhất mà biết được tin hay gặp được tiện nội, nhờ huynh trao kỷ vật này, nàng khắc hiểu. Nhược bằng không gặp, xin huynh giữ lấy, xem như món quà tỏ lòng ngưỡng mộ với Quách huynh.
Nói xong, lấy ra một bức tranh vẽ chân dung một người con gái dung nhan mỹ miều và một chiếc quạt trầm hương. Lý Cựu viết vào bức tranh tên tuổi, lai lịch vơ, rồi viết vào chiếc quạt tình cảm nhắn gửi riêng tư, mà người trong cuộc mới hiểu.
Từ đó, Quách Phong xuôi ngược, mang theo bầu rượu túi thơ, cùng kỷ vật của Lý Cựu. Qua phố phường kẻ chợ hay thủy tận sơn cùng. Có dịp Quách Phong không quên dò tìm. Đã ba năm, việc Lý Cựu phó thác chẳng kết quả, chỉ túi thơ càng đầy và bầu rượu ngàn lần vơi đi. Tiếng tăm họ Quách, theo bước chân, càng trải xa, lan rộng.

Một buổi chiều, ngồi độc ẩm trong một quán trọ giữa tiết xuân. Có một người ở bàn bên đến thi lễ:
- Có phải đây là thi hào Quách Tầm Cầu tiên sinh chăng?
- Không dám, đích thị vãn sinh.
Người kia xưng tên Chu Thiên Bút. Thì ra là một họa gia nổi tiếng đương thời, đại biểu tầm cỡ phái Thủy- thái- họa, lại giỏi Thư pháp. Cũng cầm tinh con ngựa, lang bạt kỳ hồ. Thi sĩ gặp họa sĩ, kẻ sáng tác gặp người sáng tạo, chẳng mấy chốc họ thành tương đắc. Tửu phùng tương đắc thiên bôi thiểu. Rượu và lời thi nhau tuôn ra. Biết Thiên Bút là người kinh lịch, từng trải, Phong đem việc Lý Cựu hỏi thử với hy vọng mong manh, cho họ Chu xem kỷ vật. Lạ thay, gã họa sĩ nhìn chăm chú vào những dòng chữ trong tranh và quạt, biến sắc, hỏi:
- Ai viết những chữ này ?
- Một người bạn của vãn sinh, có điều gì thế ?
- Đây là thủ bút của thi tôn Âu Dương Túc.
Quách Phong cả cười:
- Chu huynh lầm lẫn rồi, đấy là Lý Cựu, hành nghề đồ tể. Không biết làm thơ. Chẳng phải thi tôn thi tiếc nào cả. Những chữ này hắn viết lúc chia tay ở Tầm Dương.
Chu Thiên Bút vuốt râu, nói như đinh đóng cột :
- Tiểu sinh một đời nghiên cứu thư pháp, thuộc biết tự dạng của khách văn chương nổi danh kim cổ. Chữ viết của Âu Dương thi tôn càng không hề lầm lẫn.
Rồi rút trong bọc ra một bức tranh sơn thủy tuyệt đẹp, bên cạnh có bốn câu thơ, ký tên Âu Dương Túc , nói :
- Tiểu sinh tình cờ được một lần hạnh ngộ với Thi tôn giống như với Quách tiên sinh hôm nay. Tiểu sinh vẽ và Túc đề thơ kỷ niệm.
Quách Phong nhìn kỹ, quả nhiên hoàn toàn giống dạng chữ trong tranh và quạt lâu nay chàng vẫn mang theo. Chàng kinh hoàng chợt nhớ bài thơ của Túc ở Lô Sơn, cũng tuồng nét chữ. Chàng lắp bắp, bán tín bán nghi :
- Nhưng Âu Dương Túc đã chết lâu rồi, sao lại là Lý Cựu ?
- Điều đó tiểu sinh cũng không hiểu, nhưng nếu Lý Cựu là Âu Dương Túc thì đến nay, e Lý Cựu cũng không còn trên đời này nữa.
- Tại sao vậy ? Quách Phong thất sắc.
- Lần gặp đó, tiểu sinh biết Túc mắc chứng bệnh trầm kha, không thể sống hơn 5 năm. Chính Túc cũng biết điều đó. Có lẽ khi cái chết đã gần kề bèn cải danh gác bút ở ẩn chăng ?
Quách Phong chấn động tâm can, tinh thần bấn loạn. Ngồi bất động mà lòng như dậy sóng. Chợt nhớ những lời như trăn trối của Lý Cựu trước lúc chia tay. Chàng đã bị một đòn nặng nề để khám phá ra mình. Trong cơn suy tưởng, chàng thấm thía lẽ vô thường của kiếp sống. Tất cả là phù vân, có gì phải quan trọng, bận tâm, kể cả cái mà lâu nay chàng cho là quan trọng nhất : Cõi thơ. Giờ đây trong ý nghĩ chàng, Lý Cựu có phải là Âu Dương thi tôn không, cũng không còn quan trọng nữa. Chàng chỉ còn hình ảnh một gã đồ tể bần hàn, lận đận, mang trên vai bao khổ lụy hình hài. Có lúc, đã chia sẻ cùng chàng những ngày tháng đẹp ở Hắc Sa thôn.
Quách Phong quay trở về chốn cũ, dù không biết còn gặp Lý Cựu hay không. Vẫn nghe loáng thoáng lời Chu Thiên Bút trước lúc chia tay như mũi kim đâm vào tim nhỏ máu :
Cõ lẽ Âu Dương Túc vì biết trước cái chết nên đã trở thành Thi Tôn. Khi con người ý thức đời mình ngắn ngủi, sức sống càng mãnh liệt. Thơ cũng vậy chăng ?
                                                                          
                                                                              Lương Minh Vũ

* "Nằm nghiêng nhớ núi" Tập truyện, NXB Hội Nhà Văn 2006