Tác
giả Hoàng Hải Vân
Nếu như lão nông tôi một hôm nổi hứng lên nói với dzợ,
rằng “vấn nạn kẹt xe ở Sài Gòn này không
biết bao giờ mới được giải quyết”, thì chắc nàng sẽ bảo “ông bị khùng hả ?”.
Thế mà trên nhiều phương tiện truyền thông khoảng vài chục năm gần đây một số
trí thức và nhà báo hay sính dùng những cụm từ “Vấn nạn tham nhũng”, “Vấn nạn gian lận thi cử”, “6 vấn nạn tồn tại khiến
giao thông TP.HCM tắc nghẽn”, “Những vấn nạn đáng báo động”…
Hai chữ “Vấn nạn” (問難)
dù có trong tiếng Hán, nhưng tra trong bất cứ cuốn từ điển chữ Hán hay Hán-Việt
nào, nó đều có nghĩa là “Hỏi khó” hoặc “Chất vấn hóc búa”.
Ví dụ trong Luận Ngữ :
“Tử Cống vấn nạn ư Khổng Tử” 子貢問難於孔子
(Nghĩa là : Tử Cống hỏi khó Khổng Tử).
Hai chữ này được dùng trong một sổ điển chương cổ của
Trung Quốc nhưng rất hiếm thấy, còn trong tiếng Trung hiện đại thì hầu như
không sử dụng (trừ phi dẫn điển tích).
Các vị trí thức cho mình Hán(g) rộng nên tùy tiện mang
“Vấn đề” (Problem) và “Tệ nạn” ghép thành “Vấn nạn”, tưởng đó là phát triển ngôn ngữ, nhưng nó chẳng có một ý
nghĩa gì. Cái này quê tôi gọi là “dốt mà
thích nói chữ”.
Đương nhiên ngôn ngữ luôn luôn phát triển phong phú
theo đời sống, như tiếng lóng chợ búa hoặc đường phố trước đây hay trên mạng xã
hội ngày nay. Chúng được các cộng đồng sử dụng để biểu thị những cảm xúc ai
trong cộng đồng đó cũng hiểu. Đó là thứ tiếng Việt sinh động không có trong từ
điển, ít có trong văn chương, nhưng các nhà ngôn ngữ học và các nhà văn phải “chạy theo” nếu không muốn lạc hậu với đời
sống. Victor Hugo từng có một chương về tiếng lóng trong “Những người khốn khổ”, còn Gamzatov thì viết rất hay về những lời
chửi rủa trong cuốn “Dagestan của tôi”.
Nhưng hai chữ “Vấn
nạn” theo nghĩa của các vị thì là Hán nhưng không những không hề có trong
Hán ngữ, không hề được dạy trong nhà trường mà còn không được sử dụng trong gia
đình, không ai nói trong đời sống nếu không muốn bị coi là khùng. Tôi mà nói
hai chữ đó thì ông nội tôi nếu còn sống sẽ cho một bạt tai ngay hihi.
Hoàng Hải Vân
*
P/s: Tút sau sẽ bàn tiếp hai chữ “An yên” mới được ai đó “sáng tạo” vài năm gần đây.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét