TÔI ĐỌC “CHỮ NGHĨA VĂN CHƯƠNG” CỦA LA THỤY- Nguyễn Văn Trị

Mình nhận được tác phẩm "Chữ Nghĩa Văn Chương" của nhà văn La Thụy (Đoàn Minh Phú) gửi tặng qua đường bưu điện, cùng lời nhờ chuyển tặng đến một vài thầy cô và bạn đồng môn.
Trước hết xin cám ơn tình cảm bạn dành cho mình và cũng có vài cảm nhận sau khi đọc (dù tuần lễ này khá bận rộn).
 
Về tác giả La Thụy
 
La Thụy là bút danh của Đoàn Minh Phú, cựu học sinh trường TH Nguyễn Hoàng Quảng Trị niên khoá 1968 -75, giáo viên về hưu tại La Gi, Bình Thuận (cũ).
Ngoài công việc giảng dạy, anh dành trọn đam mê cho văn chương, thể hiện qua vai trò thành viên Hội Văn học Nghệ thuật Bình Thuận và là đồng quản trị trang blog Văn Nghệ Quảng Trị (cùng anh Nguyễn Khắc Phước, cựu học sinh Nguyễn Hoàng khóa 64-71). Trang blog này là nơi giới thiệu những cây bút có gốc gác quê hương Quảng Trị và các tỉnh miền Trung, kho lưu trữ bài viết được chọn lọc từ năm 2008 đến nay.
 

HAI BÀI THƠ ĐẠO - Châu Thạch

   

                   Tác giả Châu Thạch

TRÊN ĐỈNH SIN SUỐI HỒ

 

Đỉnh núi cao hơn trên đỉnh mây

Bài tôn vinh Chúa thật là hay

Cả bản H'Mong đều nên thánh

Một góc Thiên Đàng ngay chốn đây

 

Tôi đã cùng em đến một ngày

Rừng thiên nước độc lại lành thay

Tưởng đâu như có nhiều thiên sứ

Đi lại trên trời như bướm bay

 

Mới biết niềm tin hạnh phúc thay

Đại ngàn bình tịnh ánh trăng đầy

Mặt trời qua núi như ru võng

Đêm ngủ cùng ta giấc mộng say!

 

LỐI VỀ ĐẤT MẸ - Đinh Hoa Lư

Thân tặng những người Quảng Trị từng ra đi và đã thành công nơi xứ người. (Đinh Hoa Lư)

Người Quảng Trị tha hương không phải đợi đến Mùa Hè Đỏ Lửa 1972, lúc khói lửa chiến tranh điêu tàn phủ chụp lên quê hương bản quán khiến hàng vạn người phải ly hương thất sở. Đó là dấu ấn u buồn đau khổ khó ai quên. Có những thế hệ trưởng bối đã "khăn gói" lên đường xa rời Quảng Trị từ trước. Những lớp trai nuôi mộng tương lai, xây dựng sự nghiệp từng ra đi với bao hoài bão trong đời.

BA TÔI VÀ NỖI NIỀM NHUNG NHỚ QUÊ TRUỒI – Đinh Hoa Lư

             

                      Một sớm mưa chiều tôi rời thành xưa
                      Sông nước tiêu diều nhỏ lệ buồn đưa...
                                               (Phạm Mạnh Cương)

Tưởng nhớ hương linh Thân Phụ
 
Cơn mưa giông vùa dứt để lại một lớp không khí trong lành, mát rượi lan tỏa khắp xóm. Ba tôi ngồi yên lặng trên cái giường ọp ẹp dưới mái tranh của căn phòng lồi đằng trước nhà. Hôm nay Người cứ mãi nhìn qua khung cửa sổ khoét vội qua lớp lá buông vàng úa, cũ nát. Trong không khí ẩm thấp sau cơn mưa dưới mái nhà tranh nhỏ bé, căn nhà tranh thấp lè-tè như rên rỉ, kẻo-kẹt, lắc mình theo từng cơn gió giật. Cứ mỗi trận giông trời lại kèm theo loại gió mạnh ở vùng biển Hàm Tân.
- Hết rồi
Ba tôi nhẹ nhỏm người. Cứ mỗi lần mưa to gió lớn là ngưởi phập phồng lo sợ cho số phận mái tranh, nơi trú ngụ duy nhất cho cả gia đình.
 

Hình 1984: Tết 1984 vợ chồng tác giả ĐHL lúc mới có con trai đầu lòng, đang đứng trước căn nhà lá và phòng lồi của thân sinh (bức hình được một Việt kiều từ Tây Đức về thăm chụp tặng cho)

 
 Cuối cùng mọi chuyện cũng yên.
. Xuyên qua khung cửa sổ khoét vội ba tôi lặng yên ngắm cây phượng con, Người kiếm đâu dưới La Gi nhân đi có công chuyện. Cây phượng con coi bộ cũng hạp thứ đất ở cái xóm cát Động Đền này một thứ đất đen pha cát nên cây phượng lớn thật nhanh. Mới năm ngoái giờ thế mà nó đã vươn lên ngót nghét gần hai mét rồi.

TÌM DẤU VƯỜN XƯA – Đinh Hoa Lư

Nhớ Cam Bình Thôn Tết Đinh Dậu 2017

 
TUỔI GIÀ lãng đãng trôi về như đám mây trời bềnh bồng vô định chúng ta chẳng biết đâu là điểm dừng? Mây trôi như cuộc đời người cho đến lúc nào đó thì đám mây không còn nữa nó sẽ hòa lẫn vào hư không.
 
Có thể giờ đây tôi lòng lại dặn lòng đừng đua chen, lo lắng nữa. Vốn thời gian còn lại- như bạn bè hay nói "chẳng còn hào phóng" cho chúng ta- lớp tuổi về già- nữa. Lòng từng dặn lòng, mình hãy dành những buổi sáng khi ánh dương vừa lên "chào một ngày mới" để ngồi ngắm hoa nở mây trôi, nghe chim hót líu lo trên cành mận nhánh đào cùng vài cánh bướm vàng trắng  chập chờn bay quanh như muốn thăm khóm cải, nhánh bầu cành mướp đang rộ sắc màu vàng, trắng...
 
Thế mà lạ ! tuy "bụng bảo dạ" thế nhưng tâm tôi lại mãi trôi về một khoảng trời xa xăm nào đó? Hình ảnh vườn xưa từng đơm hoa kết trái, thi nhau nở rộ cùng những ước vọng của một thời gian khi sức khỏe còn tràn, chứa chan mong ước. Giờ thì còn đâu lối cũ vườn xưa cho lớp tuổi về chiều nơi đất khách quê người? Thời gian không ai mong muốn trôi nhanh lại "ào ào" chạy đến 'trở tay chẳng kịp'?

NHỚ LÒ MỲ VẠN HOA PHƯỜNG ĐỆ NHẤT THÀNH PHỐ QUẢNG TRỊ XƯA – Đinh Hoa Lư

BẠN PHƯỜNG ĐỆ NHẤT THỊ XÃ QUẢNG TRỊ CHẮC CÒN NHỚ LÒ MỲ VẠN HOA CỦA BÁC NGUYỄN VĂN VỊ
 
Phần trích đoạn
 
 Thị Xã QT 1968
 
Trước mặt tiệm ăn Tàu Việt có tên Thanh Thanh là con hẻm vào Lò Mì Vạn Hoa, người chủ là bác Nguyễn Vị. Bác  mấy nhiệm kỳ được dân trong Phường luôn bầu làm trưởng phường Đệ Nhất này. Người viết nhớ nhiều về con hẻm do nhà dì Võ thị Liễu người viết trú ngụ trong hẻm nói trên. Dì tôi là vợ của dượng Nguyễn văn Ngọ hay là em dâu của bác Vị. Sau vụ Mậu Thân 1968, mẹ tôi cùng các em lên đây ở chung với nhà dì tôi cùng làm ăn buôn bán.
 

TÌNH ANH LÍNH CHIẾN – Đinh Hoa Lư

         

Xuyên lá cành trăng lên lều vải

Lòng đất ấm thương tình đôi mươi

Thương những người mạch sống đang khơi

Đang tìm một cuộc đời cho lòng vơi nét phong sương...

                (Tình Anh Lính Chiến/ Lam Phương 1959)

      

                

Nhớ sao những ngày nhỏ dại, khoảng vào đầu thập niên cứ nhớ mẹ tôi mỗi lần đi buôn bán đường xa về lại ậm ừ hát những câu trong bài hát thân yêu này.

KỶ NIỆM XA XƯA VÀ CHÙA SẮC TỨ TỊNH QUANG TỰ QUẢNG TRỊ CŨ – Đinh Hoa Lư

Kính nhớ hương hồn Ngoại tôi
 
Bài này tác giả đăng lại lên đây, để lưu dấu hình ảnh của một mái chùa Sắc Tứ Tịnh Quang khác với hôm nay. Ngày xưa hình ảnh Chùa Sắc Tứ Tịnh Quang Tự là một hình ảnh tiêu sơ xung quanh hoang vắng, vài ngôi làng thưa thớt xa xa. Nửa thế kỷ qua nhanh, Ái Tử bây giờ là thị trấn đang ào ạt xây dựng, ngôi chùa lịch sử nay phải lọt vào giữa chốn nhà cửa, công sở dinh thự náo nhiệt khác thường.
 

BÂNG KHUÂNG NHỚ NHỮNG CHUYẾN XE ĐÒ MIỀN NAM - Đinh Hoa Lư

SAO GỌI LÀ "XE ĐÒ" NHỈ?
 
Theo giải thích của nhà văn Sơn Nam, đồng bằng Nam bộ sông nước chằng chịt, ngày xưa phương tiện đi lại chủ yếu bằng đò ghe. Cho đến thập niên 1930, người Pháp thành lập một số hãng xe chở khách đi miền Tây. Thời ấy đường bộ chưa phát triển, xe đến bến khách phải chuyển tiếp bằng đò ghe nên người ta gọi là xe đò cho tiện. Thời gian đầu xe đò chạy bằng than củi tràm, bỏ vào cái thùng tròn đặt bên hông xe phía sau. Trước khi cho xe nổ máy thì quạt cho than tràm cháy, hơi ga ấy bị đốt, gây sức ép cho máy xe chạy. Thời gian sau này mới bắt đầu có xe chạy bằng xăng dầu, các hãng xăng dầu của Pháp, rồi Mỹ lần lượt vào Việt Nam và mở ra kỷ nguyên mới của xe cơ giới ở Việt Nam. Tuy nhiên sau năm 1975, xăng dầu rất khan hiếm do các công ty năng lượng Mỹ rút hết khỏi miền Nam, từ đó hình ảnh những chiếc xe đò nhỏ chạy bằng than đốt trong cái thùng phía sau xe được lặp lại từ năm 1975 đến tận cuối thập niên 1980
 
Trích nguồn
Hồi ức về xe đò xưa - Vì sao người miền Nam gọi là "xe đò", "lơ xe"? (nhacxua.vn)

***

NHỚ HỀ "SẠC-LÔ" CƯỜI LỘN RUỘT VÀ MỘT THỜI TUỔI NHỎ - Đinh Hoa Lư

Theo Wikipedia, Chaplin sinh năm 1889 tại Anh. Thời thơ ấu của Chaplin ở Luân Đôn là một thời thơ ấu nghèo khổ. Cha ông xa nhà để lại mẹ ông phải vật lộn về tiền bạc nuôi ông - Trước khi lên 9, ông từng hai lần phải ở vào trại tế bần. Khi ông lên 14 tuổi, mẹ ông lại phải vào trại tâm thần.
 

Chaplin bắt đầu kịch nghệ từ nhỏ. Ông từng lưu diễn tại các phòng hòa nhạc và sau đó làm diễn viên sân khấu và diễn viên hài. Năm 19 tuổi, ông ký hợp đồng với công ty Fred Karno, công ty đó đã đưa ông đến Mỹ. Ông được tuyển cho kỹ nghệ điện ảnh Mỹ từ 1914. Hãng Mỹ Keystone Studios là hãng đầu tiên thu nhận sự nghiệp của ông.

Tramp là nhân vật đầu tiên cho nhân vật màn ảnh của ông. Với The Tramp (1915) ông đạo diễn cho các bộ phim riêng cho mình. Càng lúc càng thu hút nhiều khán giả và càng thành công tài chính khi ông chuyển đến cho các tập đoàn điện ảnh như Mutual và First National. Vào năm 1918 Chaplin là nhân vật điện ảnh được trả lương cao nhất cùng nổi tiếng trên thế giới nhờ vào việc giúp cho thế nhân được CƯỜI...

TIẾC NUỐI LĂNG CÔ – Đinh Hoa Lư

Xóm Lăng Cô ngày xưa có một kỷ niệm về một cuộc tình sắt son của ba mẹ tôi hơn nửa thế kỷ trước.

 
Ngày xưa đó đôi tình nhân yêu nhau tha thiết, thắm thiết hẹn hò; vẫn viền cát muôn đời hình bán nguyệt, vẫn những liếp phi lao xanh vi vút gió và những túp lều tranh ẩn hiện. Trong tiếng sóng biển rì rào, bên chân đèo Hải vân cao vòi vọi, xóm vắng Lăng cô này nơi chứng kiến cuộc tình ba mẹ tôi "thề non hẹn biển".

Ngày xưa có lần ba tôi kể lại với tôi, mẹ tôi có mang tôi trong thời gian đó. Ba mẹ tôi quen nhau ngoài Quảng Trị, khoảng đầu thập niên 1950 rồi hai người lại dắt nhau vào tận xóm này. Chẳng lạ chi, do ba tôi có người thân quen ở xóm đó. Quê nội tôi là Truồi. Truồi vào Lăng Cô thì chẳng bao xa.

TIỀN ĐỒN NHỚ NƠI PHỐ THỊ - Đinh Hoa Lư

  

          

Ngày đó tôi còn đời lính độc thân, chưa có được diễm phúc quen được người con gái Nha Trang, miền Thùy Dương Cát Trắng.
 
Hàng liễu rũ trong quân trường Đống Đế, một màu xanh thướt tha làm sao? Ôi! chẳng khác chi làn tóc mây mỹ nữ. Mình cứ tưởng tượng một vóc dáng ẻo lả, rồi hình dung đó sẽ theo mình vào "mơ" sau một ngày la -lết tập luyện, mệt nhoài.

Đời lính bộ binh nào dám mơ cao, đâu dám ngang hàng bao chàng trai hào hùng biển cả hay không quân "lướt gió tung mây" cao vút mấy tầng? Từ quân trường Đống Đế những ngày phép ngập ngừng chẳng dám về Nha Trang, một phố thị của miền Thùy Dương chỉ lang thang quanh Cầu Xóm Bóng.

 

Tác giả Đinh Hoa Lư ngày ấy

MIỀN TRUNG HỎA TUYẾN ĐỊA ĐẦU
 
Những người lính bộ binh giã từ quân trường. Đời lính sẽ làm quen với bùn lầy nước đọng, những sườn núi gập ghềnh hay thác réo, vượn hú chim kêu...

NHẠC BOLERO NGƯỜI BẠN TRI KỶ CHO TÂM TƯ NGƯỜI VIỆT - Đinh Hoa Lư

Chớ bảo ta yêu nhạc bolero do tâm hồn ta quá “sến”, mà đây là tiếng lòng chân thật của ta vui buồn sẻ chia, chứ không kiêu kỳ cách biệt.

Tiếng lòng hay tâm tình hòa điệu với tình cảm quê hương, trăn trở qua bao thăng trầm khổ đau lịch sử hay nỗi than thở của dân mình.

                       

Buồn vào hồn không tên,

Thức giấc nửa đêm nhớ chuyện xưa vào đời

Đường phố vắng đêm nao quen một người

Mà yêu thương trót trao nhau trọn lời...

Để rồi làm sao quên?

Biết tên người quen, biết nẻo đi đường về

Và biết có đêm nao ta hẹn hò

Để tâm tư những đêm ngủ không yên...

PHÁC THẢO ĐÊM, EM VÀ TÔI - Thơ Hoàng Chẫm, nhạc và trình bày Tố Mai

Nhà thơ Hoàng Chẩm

                

PHÁC THẢO ĐÊM EM VÀ TÔI

 

Vẽ đêm hao khuyết phận người

Nghe từng lọn tóc vọng lời tri âm

Qua tôi một phiến tình câm

Rơi vào khoảng lặng cho trầm kha nhau

 

Vẽ em một nét úa nhàu

Ta về góp nhặt lại màu phôi pha

Nghiêng lòng một thoáng vời xa

Từ trong tiền kiếp như qua mộng thường

 

Vẽ tôi bóng dáng mù sương

Mơ về viễn xứ giữa đường nhân gian

Chong đèn ngược với thời gian

Lưng chừng nỗi nhớ là hàn huyên thương.

         

                                              Hoàng Chẫm

KẺ Ở MIỀN XA – Hồi ký của Đinh Hoa Lư, giọng đọc Nguyễn Tài

       

Tác giả Đinh Hoa Lư

                  

MỘT THỜI XE THAN – Đinh Hoa Lư

Nhớ về ngày đó, cứ độ tết đến xuân đó là lúc mọi người lo chạy "đáo đôn" mục đích làm sao có mấy ngày ăn tết đầy đủ. Cảnh xa nhà như giới giới công nhân lo chuyện về quê, sinh viên có dịp nghỉ học...ai cũng lo chuyện về nhà ăn tết, bù lại bao ngày làm việc quần quật hay miệt mài học tập ở chốn thành đô.
   
Hai chữ VỀ QUÊ gắn liền nỗi âu lo với cái vé xe đò. Hôm nay phương tiện đi lại quá ư đầy đủ, hiện đại, lớp trẻ sinh sau khó lòng tưởng tượng ra nỗi khổ ngày trước. Thời nay, thừa cung hơn cầu, nhất là cái chuyện đi lại đó đây thật quá dễ dàng. Bà con khỏi cần đưa tay nhấc cái máy điện thoại như mấy năm trước, mà chỉ cần 'bấm chọt' vào cái Iphone, chút chi thì có chiếc xe đời mới tới ngay trước nhà đón mình. Nếu phải tới bến xe thì chẳng cần chen chúc mua vé như xưa, lại còn ngồi thoải mái trên hàng ghế nệm êm ru... chưa kể đến máy bay, một hình ảnh bà con mình ngày xưa làm sao nghĩ tới? Nhưng thời này, máy bay bay quốc nội, quốc ngoại đầy đủ toàn là "phản lực" mới ngon!

ĐI ĂN NEM LỤI SÃI – Đinh Hoa Lư

Bạn bè Nguyễn Hoàng về thăm Nem Sãi sau 40 năm

 
Thuở 'ăn hàng' của chúng tôi xem ra cũng 'xưa' lắm nhất so với nhịp độ phát triển của đất nước hiện nay. Tuy thế khi tâm hồn mình còn gắn bó với yêu thương và tiếc nhớ với những gì mộc mạc bình thường hay nói khác đi những nét đời bình dị của một thời đã qua thì chúng ta hay thích kể lại.
 
Chúng ta nhắc lại cũng có khi lại muốn cho con cháu sau này hình dung ra hay cho chúng ta cùng nhau nhớ về tuổi nhỏ. Nhớ làm sao hình ảnh ngày đó, một thời vui chơi; nào là hương đồng cỏ nội khi lang thang bắn chim câu cá cạnh bờ tre mép nước. Cũng không quên được phố chợ một thời bao ngõ đi về ấm áp tình thân...

EM QUA DỊU DÀNG – Thơ Phan Quỳ

   

Em đi qua tôi một chiều năm cũ

Áo mơ vàng như chiếc lá thu rơi

Tôi chờ đợi một mùa xuân nắng mới

Màu hồng tươi trong rạng rỡ đất trời.

 

Em đi qua tôi một ngày giông bão

Cơn gió lay nhiều những nụ tình phơi

Ngày chìm sâu cho đêm mở lời mời

Chào hiu quạnh về trong từng nhịp thở.

 

Em đi qua tôi cho một lần dang dỡ

Tuổi xuân thì trôi dạt mấy xa xôi

Tôi đếm bước chân buồn lên phố nhỏ

Tay đón màu sương khói lên tóc, môi.

 

Em đi qua tôi sông nước chảy mù khơi

Trên tàng lá trên ngàn hoa vời vợi

Bên thềm vắng cung đàn tôi để lạnh

Dây phím chùng câu hát mãi buông lơi.

 

Em đi qua tôi ánh trăng soi rười rượi

Hắt hiu buồn lên mấy rặng lau thưa

Đâu sông Tương, đâu Tầm Dương bến đợi

Tôi lặng nhìn, thơ thẩn một trời mơ...

 

                                                    Phan Quỳ

RỪNG ĐÓT NĂM XƯA – Đinh Hoa Lư

                            Nhớ Bình Điền Huế (Đinh Hoa Lư)

Gió đón mưa về thêm đau thương trần thế

Người bước nặng nề, tìm chưa thấy tình quê

Ai đã thề và ai đã thề

Có hồn thiêng đất mẹ đang còn nghe ...

         (Gió Núi Mưa Rừng / NS Huỳnh Anh)

   

Hôm nay khi đã sang xứ người, hàng ngày "lang thang" đọc báo trên mạng chợt tôi bắt gặp những mẫu chuyện nói cây đót miền núi tại quê nhà. Chuyện là hiện nay đót được "nâng cấp, xưng tụng" lên cái tên rất là giá trị đó là LỘC RỪNG. Bài viết trên báo chí cũng là hình ảnh hay số phận hẩm hiu người dân nghèo khổ miền núi trong thời kinh tế đổi mới trong lúc người dân thành thị lại ấm no đầy đủ hơn nhiều.

VỀ NƠI GIÓ CÁT - Nguyễn Đức Tùng

                                  (Gởi anh Nguyễn Văn Dũng)
 

Thằng bé bước ra từ sau gốc cây vông đồng. Kiêm giật mình. Nhiều năm trước, ở chỗ này, trên đỉnh dốc gần cầu bắc qua sông Thạch Hãn, Kiêm nhìn thấy một con chim lớn bay về đậu trên ngọn cây. Cây vông đồng duy nhất trong thị xã bụi mù, tỉnh lỵ buồn hiu, địa đầu giới tuyến.
Anh không bao giờ nghĩ cái cây cao lớn ấy vẫn còn.
Nó vẫn còn.
Chào anh. Đừng sợ.
Tôi có sợ đâu?
Thế anh làm gì đây?
Tôi về thăm lại thị xã.
Trước anh ở đây à?
Tôi sinh ra ở đây. Lớn lên ở đây. Đi học ở đây.
Kiêm định nói thêm: nhưng tôi sẽ không chết ở đây đâu. Anh kịp dừng lại.
Chẳng có kẻ nào muốn chết ở đây cả, thằng bé nhận xét.
Kiêm giật mình. Nó đọc được ý nghĩ của người khác, anh tự hỏi.
Chà, anh ở đâu về?
Thằng bé gợi chuyện. Nó trạc tuổi mình vào năm ấy, Kiêm nghĩ, khoảng mười bốn.

Kiêm trả lời. Thằng bé tỏ ra lơ đãng. Im lặng một lúc, hỏi:
Từ đó về đây bao xa?
Xa. Không đi bộ được. Tôi bay qua biển Đông về Sài Gòn. Đáp xe hỏa ra Huế, từ Huế đi tàu chợ. Xuống nhà ga kia.
Anh vừa mới xuống chuyến tàu cuối?
Kiêm kể dự định. Thực ra anh chẳng có dự định nào cả. Anh không biết tại sao mình về đây.
Em tên gì? Anh hỏi.
Tháng Tư.

Không, tôi hỏi tên họ của chú mi kìa?
Tháng Tư.
Cái chi?