Hình
ảnh Quỳnh Trân.
Bạc xỉu 白少 hay
bạc sỉu là từ của tiếng Quảng Đông, thứ ngôn ngữ người Hoa dùng phổ biến tại
khu buôn bán ở Sài Gòn - Chợ Lớn thời bấy giờ. BẠC XỈU được gọi đầy đủ là
"BẠC TẨY XỈU PHÉ"
BẠC/BẠCH(白)
là màu trắng.
TẨY/ĐỂ (底)
là cái ly.
XỈU/ /THIỂU (小,少) là một chút.
PHÉ (啡,
phi viết tắt của 咖啡
gia phi) là cà phê, ý nói món đồ uống từ sữa nóng, pha thêm chút cà phê.
Là món đồ uống có nguồn gốc từ người Hoa sống ở vùng
Sài Gòn-Chợ Lớn những năm thập niên 1950-1960 và là món thức uống phổ biến ở
khu vực này và các vùng xung quanh. Bạc xỉu khá giống với cà phê sữa nhưng chỉ
khác ở chỗ, cà phê sữa thì phần cà phê nhiều hơn phần sữa, còn bạc xỉu lại ngược
lại là phần sữa nhiều hơn phần cà phê, vì vậy bạc xỉu còn được gọi là cà phê trắng.
Có thể nói Bạc Xỉu là món nước uống pha trộn của ba nền
văn hóa Hoa-Việt-Pháp. Trong thời kỳ Pháp thuộc ở Việt Nam 1858-1954, cộng đồng
người Hoa ở Sài Gòn có lẽ đi sớm hơn người Việt trong kinh doanh hàng quán,
trong đó có cà phê. Vào thời gian đầu, cà phê đen cùng với cà phê sữa vẫn rất
khó uống đối với phụ nữ và trẻ con vì họ không quen vị đắng của cà phê, nhưng
mùi và vị của cà phê rất cuốn hút. Sau này công thức pha cà phê sữa ở Sài Gòn
được người Hoa biến đổi theo cách giảm tỷ lệ cà phê, tăng sữa trong ly thức uống
để những người khó uống cà phê nhất vẫn thấy thích thú.
Nhiều người Sài Gòn còn quả quyết, bạc xỉu ra đời để
dành cho đám trẻ theo ba, hay phụ nữ theo chân bạn bè (là đàn ông) tới quán cà
phê. Trẻ em hay phụ nữ không quen với vị đắng gắt của cà phê đen, nhưng cũng
không thể hững hờ với mùi hương quyến rũ, bạc xỉu kết nối họ lại. Bạc xỉu có thể
vừa uống nóng và vừa uống lạnh tuy nhiên nếu uống nóng thì mùi hương sẽ tuyệt vời
và ngon hơn. Bạc xỉu cũng rất thích hợp khi thưởng thức chung với bánh tiêu và
giò cháo quẩy.
Postscard bài thơ SAIGON tác giả Y VÂN của Sài Gòn Vi
Vu trong triển lãm đầu tiên "Sài Gòn Vi Vu - Vi Vu đến những điều xưa nhất"
năm 2016.
IG:SAIGONVIVU.
Hình
ảnh Quỳnh Trân.