NGƯỜI NAM KỲ - Lâm Văn Bé

Giữa năm 1834, vua Minh Mạng đã chính thức đặt danh xưng Bắc kỳ và Nam kỳ thay cho cách gọi cũ là Bắc thành và Gia Định thành đã giải thể trước đó mấy năm..
 

Người dân miền Thuận Quảng, sau gần 400 năm tiếp cận với nền văn hóa bản địa Phù Nam – Chân Lạp, với người Minh Hương, người Pháp, tác động bởi một môi trường thiên nhiên khắc nghiệt thuở ban đầu nhưng trù phú về sau đã tạo cho họ những nét đặc thù mà từ ngôn ngữ đến tâm tình lẫn tâm tính có nhiều khác biệt với tổ tiên của họ ở đàng ngoài.
 

VUA MINH MẠNG VÀ CHIẾN DỊCH CẤM CHỊ EM "MẶC VÁY" - Sử Tếu

Vào thời kỳ chia cắt giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài, giữa miền Nam và miền Bắc, trang phục nước ta vì vậy cũng có sự khác biệt giữa hai miền.
 
Theo Lê triều chiếu lệnh thiện chính, vào năm 1665 ở xứ Đàng Ngoài, vì lý do “nghiêm chỉnh phong tục”, triều đình chúa Trịnh Tạc có ra một sắc lệnh cấm phụ nữ miền Bắc mặc quần:

“Áo quần đã có phép thường, áo đàn ông thì có thắt lưng và quần có ống chân (Quần), áo đàn bà thì không có thắt lưng và quần không có ống (Váy)… Từ nay về sau, áo quần đàn bà không được có thắt lưng và cấm mặc quần có ống, để nghiêm chỉnh phong tục… Nếu bắt quả tang (ăn mặc trái lệnh) sẽ phạt phạm nhân năm quan tiền sung vào công khố…”
 
Dần dần từ đó, phụ nữ miền Bắc chỉ mặc độc áo thắt vạt và mặc váy.

NĂM TỴ KỂ CHUYỆN VỀ RẮN – Giáo sư Nguyễn Châu

Giáo sư Nguyễn Châu

RẮN là con vật thứ 5 trong vòng Tử Vi Đông phương. Đây là một trong những con vật độc hại
 
Trên địa cầu và cũng được xem như là con vật thông minh nhưng tinh quái và xảo quyệt. Do đó
Người tinh quái và xảo quyệt được gọi là người có lòng rắn; tâm xà [snake-heart].
 

Tử Vi Á Ðông có một tuổi tượng hình bằng con rắn, gọi là năm Tỵ.
Có năm TUỔI RẮN, đó là:
- Rắn mạng Kim sinh vào các năm 1941 và 2001 - TÂN TỴ
- Rắn mạng Thủy sinh vào các năm 1953 và 2013 - QUÝ TỴ
- Rắn mạng Mộc sinh vào các năm 1905 và 1965 - ẤT TỴ
- Rắn mạng Hỏa sinh vào các năm 1917 và 1977 - ĐINH TỴ
- Rắn mạng Thổ sinh vào các năm 1929 và 1989 - KỶ TỴ
 
Năm nay 2025, Âm lịch là năm ẤT TỴ, hành HỎA [Phúc Đăng Hỏa - Lửa Đèn). Năm Ất Tỵ...

                                                                         Giáo sư Nguyễn Châu

ĐƯA ÔNG TÁO VỀ TRỜI - Phiếm Luận của Đỗ Chiêu Đức

       
Theo câu nói của Lịch Thực Kỳ 酈食其 trong Sử Ký của Tư Mã Thiên là: "Vương giả dĩ dân vi thiên, nhi dân dĩ thực vi thiên 王者以民為天，而民以食為天". Có nghĩa: "Kẻ vương già lấy dân làm trời, còn dân thì lấy cái ăn làm trời". Ý là: "Vua thì phải lấy dân làm trên hết, vì không có dân thì làm vua với ai đây ? Còn dân thì lấy cái ăn làm nhu cầu trên hết, vì không có cái ăn thì làm sao mà sinh sống cho được!" Vế sau của câu nói nầy thường bị nói trại thành "Dân dĩ thực vi TIÊN 民以食為先". Có nghĩa: "Dân lấy cái ăn làm TRƯỚC NHẤT".

TẾT ÔNG TÁO: TRUYỀN THUYẾT VÀ NGHI LỄ - Nguyễn Xuân Diện

TRUYỀN THUYẾT VỀ TÁO QUÂN
 
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Táo quân có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc nhưng được Việt hóa thành huyền tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc Ông Táo.

NĂM MÃO NÓI CHUYỆN MÈO – Nguyễn Châu

Giáo sư Nguyễn Châu (tác giả bài viết)

MÃO là “chi” thứ tư trong thập nhị Ðịa Chi (tức 12 nhánh hoặc dòng thuộc đất). QUÝ là “can” thứ mười trong thập Thiên Can (tức là 10 khu vực thuộc trời).

Năm nay là Quý Mão - Dương lịch: 2023                                  
 
Năm Mão thuộc ÂM - Hành Mộc - Sắc Xanh -Quẽ Chấn - Hướng Chính Đông
 

Về VẬN KHÍ: Quý thuộc Âm - Thủy - Hỏa vận bất cập - Mộc quá vượng --> Thổ suy yếu --> Kim bất túc, Thủy thừa thế vươn lên tạo ra Hàn khí. Nơi con người vì hỏa bất cập nên âm tà thịnh khiến cho tâm khí tổn thương sinh ra các chứng đau tại gân lưng, vai, mắt mờ, ngực bụng nặng nề, đau quanh sườn và thắt lưng. Các bệnh thời khí như ỉa chảy, bụng đầy, biếng ăn, cơ co rút, cử động khó khăn... (Phương Trị liệu: Bổ Âm Trục Hàn).
 
Về THIÊN NHIÊN: Hỏa bất cập--> cây cối, vạn vật chỉ tươi tốt ở phần thân dưới, phần trên thì yếu ớt/dương suy. Thủy mạnh, Hỏa phục thù --> Khí u uất, mưa to, bão và lũ lớn...
 
Về THẾ GIỚI LOÀI NGƯỜI: Dịch họa - nhân họa/ chiến tranh/ thiếu lương thực/ Kinh tế khủng hoảng.
 
Tuổi QUÝ MÃO: mạng Kim (Kim Bạch Kim). Kim được tôi luyện thành vật dụng quý giá.
Người tuổi Quý Mão, mạng KIM, tuổi MỘC tương khắc, bản thân có khó khăn về sức khỏe. Người thông minh, khôn khéo, có linh tánh (biết trước những việc sắp xảy ra khi linh cảm, nghi ngại). Tâm trí thường nhiều lo toan tính toán nên bất an. Trung niên phát đạt, thành công, tuổi già sung túc. Duyên tình nhiều trắc trở nhưng cuối cùng gia đình yên ấm.  Quý Mão nữ mạng tốt hơn nam mạng.
 

TẾT TRONG KÝ ỨC VĂN THI SĨ “VŨ BẰNG, LAN MAN TẾT BẮC, TẾT NAM” - Trần Đình Ba

Hoa mai vàng rực là một đặc trưng riêng của Tết miền Nam, như hoa đào đặc trưng cho Tết Bắc

 
Nói tới Vũ Bằng (1913-1984), là nhớ tới Bốn mươi năm nói láo, Thương nhớ mười hai… Thuở thanh niên sống nơi đất Hà thành, và quãng đời sau, là đất Sài thành. Chính vì thế, trong ký ức về Tết của Vũ Bằng, có cả Tết Bắc, Tết Nam.
 
Trong dòng ký ức miên man nhớ về Tết cả hai miền Bắc - Nam được ghi lại nơi tác phẩm Thương nhớ mười hai, Vũ Bằng cũng vì thế, có những ghi chép đứt đoạn, rời rạc những ấn tượng riêng có còn đọng lại về Tết hai miền.
 

NGÀY MỒNG MƯỜI THÁNG GIÊNG ÂM LỊCH NGƯỜI MIỀN NAM CÚNG ÔNG ĐỊA (CÚNG ĐẤT) HAY CÚNG THẦN TÀI ??? - Nguyễn Gia Việt

Người Miền Nam cúng mùng 10 là cúng đất đai và tri ơn người mở đất chứ không phải vía thần tài.
Hôm nay mùng 10 Tết, cái mùng cuối cùng của Tết.
Thấy mọi người nghe lời truyền thông cứ nói mùng 10 dân Nam Kỳ cúng Thần Tài, dân ào ào mua vàng lấy hên, tiệm vàng không còn vàng để bán, nghe riết thành quen.
Với người Nam Kỳ Lục Tỉnh ngày mùng 10 rất quan trọng, nó không phải vì Thần Tài.
Lịch sử Nam Kỳ quá trẻ, quá gần, không có nhiều quá khứ, nhưng quá khứ huy hoàng.
Bản chất dân Nam Kỳ đôn hậu mộc mạc.
Hồi xưa dân Nam Kỳ thích ở ruộng vườn nên để thương trường cho người Tàu thao túng.

NHỮNG PHONG TỤC ĐÓN TẾT NGUYÊN ĐÁN CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở NƯỚC TA

Các cô gái Pà Thẻn trong trang phục truyền thống

Những phong tục độc đáo để chào đón Tết Nguyên Đán của các dân tộc thiểu số ở nước ta mang những ý nghĩa sâu xa, góp phần làm phong phú thêm nét đẹp văn hóa dân tộc. Chúng tôi sưu tầm môt số phong tục độc đáo tới độc giả.
 

DỰNG NÊU, ĂN CHÈ NGÀY 30 TẾT - Lê Đại Anh Kiệt

Ngọn nêu với các vật cúng và lá phướng dài 5 m có biểu tượng thái cực, lưỡng nghi, bát quái và hàng chữ Mừng Xuân Nhâm Dần.

Cây nêu là hình ảnh đặc trưng của ngày Tết cổ truyền Việt Nam. Cây nêu dựng lên là dấu hiệu chính thức ngày Tết bắt đầu, hạ nêu là nghi thức kết thúc lễ Tết. Cây nêu Bắc Nam đều có, nhưng cây nêu Nam Kỳ có nét duyên riêng, ẩn chứa bản sắc văn hóa địa phương.
 

Cây nêu dựng lên là báo hiệu ngày Tết chính thức bắt đầu. (Hình minh họa: Dân Huỳnh/Người Việt)

 
Do những điều kiện đặc thù về tự nhiên, xã hội và ý thức tạo lập bản sắc văn hóa cho vùng đất mới, các chúa Nguyễn và các vua triều Nguyễn lần lượt xây dựng những nếp sinh hoạt riêng cho xứ Đàng Trong: Từ các nghi lễ cho đời người quan hôn tang tế, đến nghi lễ thờ cúng tổ tiên, tảo mộ và dựng cây nêu ngày Tết.

TẾT LÀ GÌ - Bs Nguyễn Hy Vọng

Tết là tên riêng (nom propre) gọi ngày lễ mừng đầu năm mới của rất nhiều dân tộc và sắc dân ở khắp miền Đông Nam Á, còn tiết chỉ là tên thường (nom commun) của Tàu gọi những thời tiết thay đổi trong một năm.
Chỉ có người Việt gọi là Tết, trong khi cả ngàn triệu người Tàu gọi ngày đó là duỳn tản (nguyên đán) hay là xin nển (tân niên). Tại sao họ không gọi là Tết? Vì Tết không phải là tiếng của họ.
 

BÀI TỚI – Đỗ Duy Ngọc

Tác giả bài viết Đỗ Duy Ngọc

Những ngày Tết nhớ Mạ lại nhớ món bài Tới. Trò này thấy chỉ có ở miền Trung, nhất là xứ Huế. Ngày xưa, Tết nào nhà tôi cũng trải chiếu mấy Mạ con chơi với nhau, vui lắm.
 

Bộ bài Tới thường có 30 cặp quân bài và được chia làm 3 pho, gồm pho văn, pho vạn, pho sách và 3 cặp yêu. Pho văn gồm các quân bài gối, trường hai, trường ba, voi, rún, sáu tiền, liễu, tám tiền, xe. Pho vạn gồm các quân bài trò, tám cẳng, ba đấu, xơ, quăn, nhọn, bồng, thầy.