MÙA HẠN – Thơ Tô Thùy Yên

Bài thơ “Mùa Hạn” của Tô Thùy Yên, viết năm 1979 ở Nghệ Tĩnh. Bài thơ thất ngôn trường thiên gồm 47 khổ,188 câu, là một sử thi bao quát một giai đoạn hậu chiến tuy ngắn nhưng đau thương, tàn khốc và oan khiên nhất lịch sử dân tộc.

 

MÙA HẠN

 

Ở đây, địa ngục chín tầng sâu

Cả giống nòi câm lặng gục đầu

Cắn chết hàm răng, ứa máu mắt

Chung xiềng nhưng chẳng dám nhìn nhau

 

Bước tới, chân không đè đá sắc

Vai trần chín rạn gánh oan khiên

Nước khe, cơm độn, thân tàn rạc

Sống chẳng khôn, cầu được thác thiêng

 

Xứ khổ, thêm chi mùa thảm khốc

Than ôi, trời đã bỏ rơi dân!

Nắng kim khí chảy, đá rạn nứt

Gió táp, rừng khô rụm, cát tràn

 

Sông hồ nẻ đáy, giếng vô vọng

Muông thú điên lầm lũi bỏ đàn

Dân làng lũ lượt kéo lên rú

Lùng sục đào khoai củ đã khan

 

Côn trùng kiệt sức lìa hang ổ

Lên chết thiêu trên mặt đất hừng

Ác điểu ngày đêm gào xáo xác

Cơ hồ cả thế giới lâm chung

 

Cây đa râu tóc già thiên cổ

Trụi lá, trơ cành, xương nám đen

Khiến lũ ma hoang hằng ẩn náu

Bỏ đi nhường chỗ cho chim kên

 

Cái chết tru rân giờ nguyệt tận...

Máu bung từ mỗi lỗ chân lông

Mọi người nghe chính mình kêu rú...

Liệu sáng mai còn ai nữa không?

 

Đám chủ mới, y trang xúng xính

Súng nghênh ngang, tiếng hét phàm phu

Xua trăm họ sá chi thân mạng

Lăn địa cầu ra khỏi lối xưa

 

Như tên phù thủy già điên loạn

Lịch sử lên cơn dữ bất thường

Treo ngược con đen trên lửa đỏ

Quật mồ thánh đế phi tang xương

 

Có gã hề cuồng ra giữa chợ

Hát ngao những đoạn sấm truyền xưa

Bao giờ trời nổi cơn nồm lớn

Minh chúa giong thuyền ra cố đô

 

Người mẹ trẻ buồn đôi mắt trũng

Thân gầy nhóm, tóc cháy, da cằn...

Địu con, một dúm thịt nhăn nhúm

Ra ruộng khê tìm mót cái ăn

 

Làng mạc giờ đây đã trống trơn...

Con dê, con chó cũng không còn

Người đi bỏ xác nơi bờ bụi

Miếu sạt, thần hoàng rũ héo hon

 

Ta khóc lẻ loi, cười một mình

Thu hình ẩn náu dưới tâm linh

Mắt chong kinh hãi đêm hư sử

Thân lõa lồ đau cháy khổ hình

 

Gõ lấy đầu mình như gõ cửa

Liên hồi kêu cứu giữa đêm khuya

Đầu ta như chiếc đầu lâu cổ

Tiếng rỗng không khô khốc não nề

 

Ta thương vô kể mầm cây lụi

Con suối trinh nguyên chết cạn lòng

Thương bậc hiền nhân về động đá

Quyên sinh. Từ đó, hạc bay không...

 

Còn ở đâu miền xanh bóng cây

Để ta đến đó ngồi trưa nay

Dường như hơi mát trong vòm lá

Có chất men làm ta thoảng say

 

Còn ở đâu làn nước giếng khơi

Để ta đến uống một hơi dài

Thỏa cơn khát nhớ như điên dại...

Nước giếng quê nhà mát ngọt thay!

 

Ở đâu còn ngọn suối thần tiên

Đã chảy đi từ tuổi dịu hiền

Dàn khúc trường ca xanh bất tận

Còn nghe vang vọng cuối trời quên

 

Ở đâu còn bóng chim huyền diệu

Hót gọi tiền thân ta tái sinh

Hót gọi vô vàn mơ ước cũ

Bay lên trời lớn, đọ mông mênh

 

Ở đâu còn cụm mây hư ảo

Bay tự ngàn năm trắng cổ thi

Tưởng tượng ta gom vào hiện kiếp

Trọn luân hồi ấy, một lần đi

 

Ở đâu còn trận gió thênh thang

Thổi mới trần gian mùa rộn ràng

Tiếng biển lời rừng nao nức giục

Ta về cho kịp độ xuân sang

 

Mùa hè, em bới tóc lên cao

Môi ửng son và má chớm đào

Ngày nghỉ về vườn thăm họ ngoại

Lòng như con sáo trong ca dao

 

Trời cẩm thạch ngời, bông mía trắng

Ngoài đồng dậy tiếng trẻ thơ reo

Con chuồn chuồn đó thong dong quá

Mùa hết, còn bay dõi dõi theo...

 

Em mặc bà ba ra bến nước

Đưa tay khỏa nhẹ nhớ thương nào

Đến nay, lòng ấy còn xao gợn...

Mùa trái cây nào hái tặng nhau

 

Đỏ mắt đăm đăm, ngày lại ngày...

Bao giờ mây sẽ chuyển về đây?

Bao giờ trời sẽ mưa như xối

Hạnh phúc chan hòa lên cỏ cây?

 

Bao giờ, cho đến bao giờ nữa

Em gánh vui về họp chợ đông

Lòng ngát như hoa còn kịp buổi

Áo chưa người giữ để xin buông?

 

Mưa ôm choàng đất khóc thương mong

Mưa báo tin vui chạy sáng đồng

Mưa đuổi bắt gào reo hớn hở

Mưa mừng trẩy hội nước trăm sông

 

Ông lão mù lòa ra trước hiên

Nghe mưa cũng ngước mắt nhìn lên

Má nhăn bỗng sáng hai hàng lệ...

Ông hiểu ra rồi lẽ biến thiên

 

Ta nghe cánh cửa lâu đời sập

Những xích xiềng han rỉ đứt tung

Sấm động một trời u uất vỡ

Muôn nghìn năm thế giới còn rung

 

Tất cả rồi đây sẽ đổi thay

Đổi thay từ quặng mỏ, mầm cây

Đổi thay cả mặt người tăm tối

Những bớt chàm xưa được xóa trôi

 

Ta nhặt từng trang sách rách toang

Đứa ngu đã xé vứt ra đường

Ta gom từng hạt cây luân lạc

Mong mỏi gầy lên một địa đàng

 

Đi nào, chú bé của ta ơi

Đem tấm lòng trang trải với đời

Yêu cả con sâu cùng cái kiến

Thả hồn vào cỏ lá bung phơi

 

Bao giờ ta trở về dương thế

Sống đáng vinh danh lại kiếp người

Để thấy đường đi muôn lối rộng

Dập dìu những chéo áo reo vui?

 

Quê ta đâu cũng là sông nước

Phơi phới triều lên bát ngát bờ

Cuốn tiếng đàn khuya trên bến bắc

Trải tình về lại lạch nguồn xưa

 

Biển khơi mở cửa như đêm tối

Cung hiến bao nhiêu mộng dị thường

Cho thấy cuộc đời sinh động mãi

Lòng người rộng ngợp mấy không gian

 

Đêm ta để cửa chong đèn đợi

Người khách xa nào sẽ đến đây?

Ta đợi vì nghe ngoài ngõ trúc

Có con chim khách kêu chiều nay

 

Đêm bạc hà thơm nghe cổ tích

Muôn sao trẻ nhỏ đùa rì rào

Trong vườn, cây cỏ dường linh hiển

Đã hiện thành người đi dưới sao

 

Dỗ cho ta giấc ngủ bình yên

Đêm tựa bàn tay rất đỗi hiền

Kéo tấm chăn thêu màu sặc sỡ

Đắp lên ta tuổi cũ hồn nhiên

 

Nhà ta biết có còn nguyên vẹn?

Tái hợp nào không nhuốm ngậm ngùi?

Người chết cũng xin tề tựu đủ

Tình dù u hiển chẳng đang nguôi

 

Nhóm lên bếp lửa đêm trừ tịch

Hát với nhau vài điệu hát vui

Nâng chén uống mừng ta sống sót...

Chợt nghe nồng lệ tự đâu rơi

 

Hy vọng lên từ đất dịu hòa

Con chim bay kiếm lại trời xa

Em về vườn cũ thăm cây trái

Gặp tuổi lưng chừng khóc giữa hoa

 

Lòng ta nay vẫn lòng ta trước

Vẫn chảy về con nước thuở nào

Sợi tóc mai kia dù có rụng

Ba sinh còn để nhớ cho nhau

 

Đất trời không có chi còn mất

Ta bước ra thân đón tuổi già

Trước mắt, ta còn trăm thứ việc:

Sửa nhà, chăm sóc lại vườn hoa...

 

Những ai hôm trước từng gây tội

Hãy lắng tâm tha lấy lỗi mình

Tự tại, thời gian chôn chính nó

Đời lên lại mãi tựa bình minh

 

Sẽ lo chẳng những cho người sống

Lo cả cho người khuất mặt kia

Quen lạ bạn thù chung giấc ngủ

Chung lời thương tiếc khóc trên bia

 

Con ta giờ đã làm cha mẹ

Lớp lớp truyền lưu máu một dòng

Không cạn nguồn tình thiên bẩm ấy

Đời đời nhân loại sống như sông

 

Nghe này ba tiếng gõ sân khấu

Màn mở, người tham dự đứng lên...

Thế giới, hãy còn thơ trẻ nhé

Bắt đầu câu chuyện lớn thần tiên

 

                           Nghệ Tĩnh, 1979

                              Tô Thùy Yên

*
Nguồn:
https://www.thica.net/2018/09/15/mua-han/