HỒ DZẾNH VÀ CHÂN TRỜI CŨ – Vũ Thư Hiên

Hồ Dzếnh - ảnh tư liệu.

 
Nhà văn Thanh Châu có một giang sơn riêng – một gác xép bằng gỗ ghép giống hệt gác xép của hoạ sĩ Bùi Xuân Phái, người mà chúng tôi đặt cho ông một biệt hiệu tếu: “Ông Giê Su khốn khổ ở phố Hàng Thuốc Bắc”. Cao, gầy, xanh, với những nét sắc như vạc bằng rìu trên mặt, nhìn anh tôi gặp một bản sao tượng Chúa Chịu Nạn. 
 
Thời ấy nhiều nhà có thứ gác xép như thế. Nó tăng diện tích ở không nhiều, nhưng tạo ra một mảng riêng tư. Gác xép của Thanh Châu là phòng văn của ông, cũng là chỗ ông tiếp bạn, người nhà không hề lai vãng.
 
Để lên cái gác xép ấy phải leo một cái thang dựng ngược, bám cứng vào hai thành lung lay của nó mà nhích từng bước mà chui lên.
 

ĐAU QUÁ ĐÒN HẰN RÁT HƠN LỬA BỎNG – Thơ Trần Vấn Lệ

 

 

Mạc Đỉnh Chi bực xé bức tranh

vẽ con chim sẻ đậu trên cành

cành tre biểu tượng người quân tử

chim sẻ đời coi đứa tiểu nhân!

 

Câu chuyện ngày xưa bên bữa tiệc

tưởng đùa mà triết lý cao sâu!

người Tàu đã hiểu người dân Việt:

yêu nước tâm can, cả cái đầu!

 

Đọc Sử, chúng TA không để ý,

học chơi và hiểu chỉ sơ sơ!

Văn xuôi, đọc đấy, câu nào nhớ?

đời nối tiếp đời cứ chuộng thơ!

 

Nguyễn Khuyến bực mình nên hạ bút

hai câu đủ giết hết người TA:

"Sách Vở Ích Gì Cho Buổi Ấy?

Xiêm Y Thêm Thẹn Cái Thân Già!"

 

Một ông Quan Bự vừa lên báo:

Lên Xuống Nhịp Nhàng, giỡn mặt chăng?

Uốn lưỡi bảy lần đau cái miệng!

Phát Ngôn Bừa Bãi Mới Là Quan?  (*)

 

                                   Trần Vấn Lệ

 
(*) bài báo đăng trên báo Đảng TA: 
https://thanhnien.vn/co-len-co-xuong-dan-thanh-van-hoa-viec-binh-thuong-trong-cong-tac-can-bo-185240709095333745.htm

THƠ 1-2-3 CỦA TRẦN MAI NGÂN

  

 

Khi em nhìn anh

Là em đang ôm anh bằng đôi mắt

Đôi mắt nồng nàn, đắm say và chìm sâu

Có lẽ tình yêu chân thành là vậy - sẽ bền lâu

Không cần nói, không cần dang đôi tay

Mà em vẫn cảm nhận từ anh - một bờ vai ấm!

 

                                                 Trần Mai Ngân

KHI BÉ ĐẾN - Nhạc Khê Kinh Kha

Bài thơ BÉ Và QUÊ HƯƠNG ANH của Khê Kinh Kha đã được GS Nguyễn Thanh Chí tại Đại Học San Jose State, CA, chọn dạy trong Chương Trình Vietnamese Culture từ hơn 5 năm nay.
Bài thơ cũng được chính tác giả Khê Kinh Kha soạn thành ca khúc KHI BÉ ĐẾN.

             

BÉ VÀ QUÊ HƯƠNG ANH

 

này bé hỡi, chiều nay trời lành lạnh

ở phương này anh nhớ một quê hương

bé đừng quên, chiều nay mình đã hẹn

anh sẽ ngồi kể hết chuyện quê anh

 

khi bé đến, nhớ mặc áo dài xanh

như mầu xanh của lúa mạ lên mầm

như mầu xanh của rừng thông Đà Lạt

áo bay mềm như dòng nước Cửu-Long

 

khi bé đến, nhớ để tóc xoã dài

xõa dịu dàng như liễu rủ ngang vai

xõa trong anh bóng tre già quê ngoại

xoã hương tình bao ruộng lúa Đồng-nai

 

khi bé đến, nhớ đừng thoa son nhé

để nắng chiều ửng đỏ nét môi thơm

để chiều nay mặt trời không ngủ sớm

như những chiều nắng phủ dãy Trường-sơn

 

khi bé đến, nhớ đừng thoa hương phấn

để hương trinh ngào ngạc gập vào hồn

như cúc vàng bên thềm xưa Vỹđạ

ngát hương nồng bên dòng nước sông Hương

 

khi bé đến, nhớ đừng mang kính mát

để trời xanh rơi rớt vào mắt trong

để anh thấy biển Hội-An, Đà-Nẵng

bãi cát dài sóng vỗ đến Nha-trang

 

khi bé đến, nhớ bước đi nhè nhẹ

để lòng anh không xao động nổi hờn

vì anh vẫn thấy hoài trong giấc mộng

phố Sài-gòn, Hà-nội, Huế buồn tênh

 

khi bé đến, đừng hôn anh bé nhé

hãy để dành hôn mẹ Việt Nam ta

mẹ Việt Nam bàn tay còn chai đá

nụ hôn nào sẽ xóa dịu lòng me

 

khi bé đến, nhớ cười vui bé nhé

để lòng anh như pháo nổ đầu xuân

anh sẽ ngắt cánh mai vàng vừa nở

tạ ơn đời và tổ quốc mến thương

 

                    KhêKinhKha

              (Trích tập thơ Tỏ Tình)

CHUYỆN TÌNH ĐIỀN DÃ – Truyện ngắn của Guy de Maupassant, Lê Quang Huy dịch

Tình cờ đọc được một truyện ngắn với nội dung khá lạ của nhà văn Pháp Guy de Maupassant và kết cục hơi bất ngờ, xin tạm dịch thô sang tiếng Việt gửi bạn bè đọc cho vui.
 

Chuyến xe lửa vừa rời thành phố Gênes đi về hướng Marseille và chạy dọc theo bờ biển khúc khuỷu lởm chởm đá, nhẹ lướt giữa biển cả và núi non như con rắn sắt, trườn trên bờ biển cát vàng, nơi những đợt sóng nhấp nhô vỗ bờ trông như mảnh lưới bạc; và rồi đột nhiên chui vào cửa họng đen ngòm của những con đường hầm, như con thú chui vào hang.

Trong toa xe cuối cùng, một phụ nữ to lớn và một thanh niên ngồi đối diện nhau, không nói một câu, và thỉnh thoảng lại nhìn nhau. Chị ta trông độ hai mươi lăm tuổi; và ngồi cạnh cửa ngắm phong cảnh. Chị là một nông dân vùng Piémont, đôi mắt đen láy, bộ ngực đồ sộ, đôi má phúng phính. Chị đã đẩy mớ hành lý của mình vào dưới băng ghế gỗ, và ôm một chiếc giỏ trên gối.

Anh thanh niên khoảng hai mươi tuổi, gầy gò, đen sạm, cái đen đúa của người làm ruộng ngoài trời nắng gắt. Bên cạnh anh, trong chiếc khăn mù-soa là tất cả gia tài của anh: một đôi giày, một áo sơ-mi, một chiếc quần cụt và một áo vét. Dưới băng ghế anh cũng đã cất một vài thứ: một cái xẻng và một cái cuốc buộc lại với nhau bằng một sợi dây. Anh sang Pháp tìm việc làm.

Mặt trời đã lên cao, toả cái nóng gay gắt xuống vùng biển; lúc ấy vào cuối tháng năm, và những hương thơm ngây ngất bay lãng đãng, luồn vào toa xe qua các cửa kính đã hạ xuống. Những cây cam, cây chanh đang độ ra hoa, toả lên không trung êm ả những mùi thơm ngọt ngào dịu dàng, mãnh liệt làm ta ngây ngất, chúng hoà lẫn hương thơm ấy với mùi hoa hồng, những cánh hoa mọc khắp nơi như cỏ dại dọc theo đường, trong những khu vườn trù phú, trước cửa những căn nhà xập xệ, và cả trong cánh đồng.

CÀ CUỐNG, NHỚ CHÚT HƯƠNG XƯA - Vũ Thị Tuyết Nhung, Song Thao

Nhà văn Vũ Thị Tuyết Nhung

Tôi còn nhớ, mẹ tôi thuở sinh thời, cứ vào cữ tháng Bảy mùa thu trở ra đến tháng Mười chớm đông, lúc Người đi chợ Hàng Bè, thi thoảng lại được mấy bà hàng tôm cá quen gọi vào, thầm thì dúi riêng cho mấy con cà cuống mà các bà thường chỉ để dành cho khách ruột sành ăn.

Ngày ấy chưa có tủ lạnh, nên mẹ tôi đem cà cuống về là cho vào nồi cơm hấp chín. Sau đó, bà sai chị Trưởng tôi băm nhỏ, dặn thêm là nhớ băm nhẹ tay kẻo bắn ra thì phí lắm. Chỉ cà cuống đực có bọng tinh dầu thơm, mới băm ra như vậy, còn cà cuống cái thì để ăn trứng. Rồi bà chọn một chai nước mắm thực ngon, cho cà cuống băm vào ngâm. Thời bao cấp gọi là “nước mắm gái đẻ”, vì chỉ có phụ nữ khi sinh nở mới được cấp cho một phiếu mua hàng có ô nước mắm loại A. 

Mỗi lần nhà ăn bún chả hay bún nem, bà cẩn thận mở nút chai nước mắm cà cuống giấu kỹ góc chạn gỗ, dốc ra một chút, pha lẫn vào bát nước chấm cho dậy mùi thơm. Hay là cũng có khi, gặp mớ rau muống đầu mùa non mướt, bà cũng rộng lòng mở nút chai, chấm vào bát nước mắm chanh ớt một đầu đũa nhỏ. Thế mà thơm lừng khắp mâm cơm. Lúc nhà có cỗ bàn hoặc tết nhất, bà hay để ý xem chai nước mắm cà cuống đầy vơi đến đâu để còn liệu. Nhỡ mà quá tay thì đến lúc không có gì mà đãi khách. Đặc biệt là ba món: Bún thang, bánh cuốn, chả cá, mà thiếu một chút hương cà cuống thì thà đừng đụng đũa cho xong. Nhưng mà mẹ tôi thường dạy, hễ đã cho cà cuống thì chớ dùng hạt tiêu, hoặc là gừng, tỏi. Bởi ăn như thế thì thành ra ăn hổ lốn, không phải là cách ăn của người Hà Nội.

Bao năm nay, từ ngày đi lấy chồng, tôi cũng đã nhiều lần đặt bánh chưng ở các cửa hàng nổi tiếng trong thành phố, hay là tự gói lấy bằng các thứ gạo đỗ, thịt thà thơm ngon nhất, mà sao ăn cứ không được nhưhương vị bánh chưng mẹ gói lúc sinh thời. Thì ra, ngày xưa, mẹ tôi khi ướp nhân bánh trước khi gói, bao giờ cũng nhớ rảy vào một chút tinh dầu cà cuống mà bà để trong một chiếc lọ bé xíu, gọi là lọ penixilin nút cao su, quấn mấy lần nilon như một thứ đồ gia bảo, cất trong ngăn trên của chiếc tủ chùa ở gác hai. Nếu không cho vào nhân bánh, thì khi xóc gạo gói bánh, bà cho nhàn nhạt muối đi một chút. Đến lúc bóc bánh ăn, mới chấm thêm chút nước mắm cà cuống, thì cũng hợp giọng khôn tả. 

Con cà cuống vốn là một giống côn trùng có cánh, trông hơi giống con ve sầu, song bộ cánh của nó có vẻ mỏng mảnh hơn, màu nâu nhạt. Nghe các cụ già truyền lại câu được câu chăng, thì hình như cà cuống vốn sống trong vùng rừng quế ở Thanh Hóa (chắc đó là cách các cụ giải thích về nguồn gốc hương thơm của giống cà cuống). Vào mùa hè nắng nóng, nó bay ra sinh sống ở các vùng đồng ruộng ngập nước. Và tối tối, nó hay tìm những nơi có nhiều luồng sáng tập trung thành vầng lớn để theo ra. Ở Hà Nội, trước đây, các nơi như quảng trường Lăng Hồ Chí Minh, hay thành cầu Long Biên, cầu Chương Dương, cà cuống về dày đặc. 

                   

Nhưng có lẽ do bà con nông dân sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu, nên cà cuống theo đó mà mất dần. Bây giờ, nhiều người Hà Nội nghe nói đến cà cuống thì ngớ người chẳng biết là con gì. Chứ thời trước, ở Hà Nội, trong các gia đình, cà cuống được coi như một thứ gia vị không thể thiếu trong các món ăn đặc biệt. Người ta đem con cà cuống về, tách hai bên cánh, khía một đường ở nơi có thể gọi như gáy của con cà cuống, chỉ con đực thôi, rồi rút ra một bọng dầu nhỏ như hạt gạo vàng. Đấy chính là phần tinh tuý nhất trong con cà cuống.

BỚT XÀM LẠI VỚI NHẠC PHẨM “THƯƠNG VỀ MIỀN TRUNG” - Nguyễn Gia Việt

Tự nhiên truyền thông VN trong nước cùng vài ca sĩ a dua khẳng định "Thương về Miền Trung" bấy lâu nay là "nhầm" tên tác giả.
Họ dựa theo lời con gái của cố nhạc sĩ Châu Kỳ là bà Châu Huyền Khanh nào đó nói đây là bài hát của cha cô sáng tác chứ không phải của Minh Kỳ.
Bậy bạ!
 
Bà Khanh nói Châu Kỳ viết bài “Thương Về Miền Trung” và đưa cho Duy Khánh hát rồi đứng tên vào "thập niên 1940" là phi logic.
Thập niên 1940 là năm 1940 hay 1949 thì Duy Khánh (sanh 1936) mới 4 hoặc 13 tuổi thôi.
 
Năm 1952 Duy Khánh lúc đó 16 tuổi khi đoạt giải ca sĩ ở đài Pháp Á Huế mới tham gia văn nghệ và vô Sài Gòn.
Duy Khánh chỉ nổi lên bên viết nhạc ở những năm sau 1960.
Bài “Thương Về Miền Trung” là bài nhạc ra đời năm 1962 và nghe kỹ là theo cái e nhạc quen thuộc kiểu Duy Khánh, không phải kiểu Châu Kỳ.
 
Thành ra báo chí và các nghệ sĩ bớt cái miệng lại khi nói bài hát đó là của Châu Kỳ.
  
                                                                               Nguyễn Gia Việt

*

Phụ lục:

Ca sĩ Duy Khánh trả lời phỏng vấn Đài Truyền hình Văn Nghệ VN quận Cam 1988, ông cho biết THƯƠNG VỀ MIỀN TRUNG là một trong những nhạc phẩm của ông về Huế...

https://www.youtube.com/watch?v=T7wPGYxbB_Q

BÀI HỌC YÊU ĐƯƠNG - Thơ Quách Như Nguyệt, Kim Kiểm diễn ngâm

     

      

BÀI HỌC YÊU ĐƯƠNG

 

Chắc anh đau lòng lắm

Bắt gặp em có người yêu khác

Đời sống này bẽ bàng, quái ác

Phụ tình, tình phụ… lẽ thường thôi!

Bao nhiêu năm nổi trôi

Vẫn không thể quên anh

Dẫu giờ đây anh nằm yên nơi huyệt lạnh

 

Sáng nay trời lành lạnh

Bỗng nhớ lại mối tình ngày trước

Ôi nghiệt ngã, một mối tình sa đọa

Em yêu anh, yêu bất chấp, mù lòa

 

Mỗi lần nghĩ đến anh, làm thơ… em khóc

Vết thẹo đời bị cào xới nên đau

Trái tim em tại ai mà nhuốm máu?

Hai mươi năm, vẫn rên rĩ kêu trời

Chẳng thể nào lành lặn lại anh ơi!

 

Một tình yêu thay đổi cả cuộc đời

Bài học yêu đương mà anh là thầy giáo

Em ngây thơ bước vào tình chao đảo

Yêu khạo khờ, yêu mê dại xiết bao!

 

Sáng hôm nay, chẳng biết tại vì sao?

Em nhớ lại, nhớ đến ngày hôm đó

Ngày mà anh đau khổ, …mất em!

Cố quên anh, em có người yêu khác

 

Anh hiểu cho, em không hề tàn ác

Người nhẫn tâm, đào hoa chính là anh

 

Bài học tình, học mãi chẳng nên thân

Vì thầy giáo kinh nghiệm và tàn nhẫn!

 

                                        Như Nguyệt

MỖI NGÀY MỘT BÀI THƠ CHO CON DỐC XƯA – Trần Vấn Lệ

Anh hứa với em:  Ngày một bài.  Thơ anh, anh làm không mượn ai.  Em, anh không mượn, nhưng anh trả cho xanh biếc hoài hoa lá Bồng Lai...
 
Làm một bài thơ không mấy phút, em ngàn Thế Kỷ anh tương tư!  Một câu đó đủ cho em nhíu cái cặp chân mày đã rất thơ!
 
Em chỉ là hoa mới dậy hương, anh đi làm thơ, anh lạc đường...Anh cảm ơn em Duyên rất ngộ, tình là mây bay là sương vương...
 
Có những buổi chiều xanh khói biếc, Mạ đang vần cơm, Mạ nấu canh?  Em vẫn nhảy dây hay cất cặp... hay nhìn xa xa đường Bà Trưng?
 
Ờ nhỉ hồi xưa em dễ ghét, học cho thị đậu Tú Tài thôi, ngày mai kệ nó em không biết mình trôi về đâu như mây trôi...
 
Không biết tại sao yêu lắm vậy, chân mày em chân mây xa xăm... Anh về, đã hết mười năm lính, em vẫn mùa Xuân với tuổi Xuân!
 
Bài thơ hôm nay, em nhìn đi -  em nguyên vẹn nhé thuở Xuân Thì... Em anh hoài nhỏ cho anh nhớ con dốc Nhà Làng anh mải mê...
 
... có mái tóc dài ai nhánh liễu... có chân mày ai như trăng non... có má hồng ai hoa mới nở... và có đôi môi trời ơi thương!
 
*

Đường Bà Trưng vẫn con đường mộng!

Mộng vỡ!  Ai bày cuộc biển dâu?

Con dốc Nhà Làng, tên biển gắn,

Bờ tường tựa núi sạch như lau...

 
                                                                                       Trần Vấn Lệ

BỘ PHẢN NGÀY XƯA - Thơ Châu Thạch

  

 

BỘ PHẢN NGÀY XƯA

     

Tôi có hai người bạn

Quê làng Trường Sanh

Nhà gần cầu Bến đá

Họ anh em một nhà

 

Xứ Quảng Trị mùa hè oi ã

Tôi về quê sống với bạn, vui chơi

Ngày tắm sông hưởng nước mát của trời

Đêm ngồi ngắm vầng trăng bất hủ

 

Bộ phản gỗ ba đứa tôi nằm ngủ

Chiếc gối cao dễ nằm mộng thấy em

Những năm thi cứ vào khoảng hết đêm

Ông cụ rút gối kêu chung tôi dậy học.

 

 

Đời thanh thản những ngày xanh mái tóc

Bộ phản kia như người bạn thứ tư

Ba chúng tôi với phản cứ từ từ

Nằm tâm sự chuyện tình qua năm tháng

 

Rồi một buổi non sông thành ly loạn

Ba chúng tôi xếp sách vở lên đường

Khói lửa về đốt cháy cả quê hương

Tôi không nhớ không thương gì bộ phản

 

Sáu mươi năm đã qua thời khủng hoảng

Bạn tôi về thăm lại từ đường

Báo tin rằng bộ phản thuở thân thương

Còn nguyên vẹn chờ chúng tôi trở lại

 

Tôi cảm thấy lòng đã qua trường trại

Bỗng niềm vui trẻ lại buổi thơ ngây

Ở trong tôi nhớ lại hết những ngày

Phản như bạn, đắm say từ độ ấy.

 

Phản còn giữ hương xưa nhiều biết mấy

Hương tình yêu, tình bạn tình quê

Hương ba thằng ngổ ngáo với đam mê

Còn phảng phất ở trong mùi hương gỗ.

 

Tôi mơ ước được quay về cổ độ

Có một lần ba đứa ngủ cùng nhau

Trên phản xưa nằm kể chuyện vàng thau

Phản ghi nhớ vào trong lòng gỗ quý!

                         

                                      Châu Thạch

THƠ 1-2-3 CỦA TRẦN MAI NGÂN

  

 

THƠ 1-2-3

 

Tờ lịch đắn đo buông ngày hôm qua rơi xuống

Cẩn trọng ngày hôm nay

Nhìn rõ trái tim người qua nụ cười thật ngọt

Chọn ngày mai tử tế

Ân cần và bao dung

Để khi thành ngày hôm qua - không ngại ngùng!

 

                                                    Trần Mai Ngân

MẮC NỢ - Thơ Lê Kim Thượng

  

Mắc Nợ 1 – 2

 

1.

Người đi mắc nợ… “Ngày Xưa”

Người đi mắc nợ nắng mưa… “Quê Nghèo”

Sông buồn tím ngắt cánh bèo

Lời ru xa vắng, gió reo, sóng tràn

Ngân Hà – Chức Nữ - Ngưu Lang

Quạt mo đổi chác, nghênh ngang Thằng Bờm

Được mùa lúa chín vàng ươm

Được mùa, canh cá, bát cơm tràn đầy

Cánh cò bay lạc tầng mây

Đàn trâu nhai cỏ, nằm đầy gốc me

Lành yên những buổi trưa hè

Sông dài in bóng lũy tre gió lồng

Hai sương, một nắng trên đồng

Dù cho mưa nắng vẫn không quản gì

Đất phèn theo bước Cha đi

Chân bùn, tay lấm không gì thở than

Ruộng đồng đâu quản gian nan

Đông về giá rét, chang chang nắng Hè

Tình quê ấm mái tranh che

Nép mình dưới bóng lũy tre xanh ngần…

 

2.

Trăm năm Con Tạo xoay vần

Một đời hạnh phúc cũng ngần ấy thôi

Thơ rơi chén đắng rượu mời

Gió trăng còn đó, cuộc chơi vội tàn

Đọt tre đọng bóng trăng ngàn

Rạ rơm, sương khói quyện tràn âu lo…

Bến sông vọng tiếng gọi đò

Để cho câu hát câu hò mênh mông

Còn tôi đứng với dòng sông

Nhìn câu thơ cũ lạc dòng lênh đênh

Chảy qua bao thác, bao ghềnh

Chỉ là trôi nổi bồng bềnh buông xuôi

Bãi sông của tuổi lên mười

Cho tôi ngụp lặn, nụ cười thân yêu…

Bóng quê… Bóng Mẹ xế chiều

Nhớ quê… Nhớ Mẹ, nhớ nhiều Mẹ ơi!

Con còn nỗi nhớ mù khơi

Mái tranh nghiêng cả một thời trở trăn

Chỉ là hoài niệm băn khoăn

Mắt xưa ghim vết dấu hằn chân chim…

       

                 Nha Trang, tháng 10. 2024

                         Lê Kim Thượng

MÙI CƠM SÔI, Ô CỬA THÁNG MƯỜI – Thơ Tịnh Bình

   

MÙI CƠM SÔI

 

Bâng khuâng miền ký ức

Thương hình bóng quê nhà

Ao quê bông súng nở

Tím hoàng hôn phôi pha

 

Cánh cò bay dẫn lối

Man mác hình quê xa

Áng mây chiều cô lữ

Chợt dừng chân bôn ba

 

Lối cũ về xóm nhỏ

Vang tiếng trẻ nô đùa

Mẹ ngồi tựa hiên vắng

Đăm chiêu nét trầm tư

 

Lặng nghe chiều nắng tắt

Cánh đồng gió ngân nga

Đường đê mòn cỏ dại

Lúa vàng bông thật thà

 

Mùi cơm sôi chái bếp

Lửa hồng bén rạ rơm

Nghe lòng như ấm lại

Khói lam chiều nồng thơm...

 

 

Ô CỬA THÁNG MƯỜI

 

Mở ra khung cửa sớm

Gió ngàn lời trong veo

Ơ giọt sương giấc muộn

Có hay nắng về theo ?

 

Thầm thì lời cỏ rối

Tự tình chi tháng Mười

Thu cuối trời lơ đãng

Mùa đông say giấc vùi

 

Nhặt tờ thu lá mỏng

Trắng trời mây trắng bay

Bình yên trong tĩnh lặng

Ô cửa khép u hoài

 

Chạm tay vào nắng vỡ

Ban mai đã vùi chôn

Tháng Mười câu chuyện kể

Bắt đầu là hoàng hôn...

 

                    Tịnh Bình

                   (Tây Ninh)

SẮC MÀU – Thơ Lê Phước Sinh

  

 

SẮC MÀU

 

Cho mùa Thu rụng lá

để Đông sang, trơ cành.

Những nhánh cây giá lạnh

giữa chuông lễ, giòn tan...

 

                 Lê Phước Sinh

RAU SÂM ĐẤT CÓ CÔNG DỤNG GÌ? – Thanh Thanh

Sâm đất là cây gì?
 
Bài viết trên website Bệnh viện Đa khoa Medlatec có sự tham vấn y khoa của BSCKI. Dương Ngọc Vân cho biết, sâm đất thuộc họ rau sam và có tên khoa học là Talinum fruticosum.
 
Trong dân gian, sâm đất còn nhiều tên gọi khác như sâm mồng tơi, sâm thảo, đông dương sâm. Loại cây này chứa pectin và nhiều hoạt chất khác, có tính bình, vị ngọt.
 
- Sâm đất có một số đặc điểm như sau:
+ Thân cây thẳng đứng.
+ Lá cây có hình trái xoan, cuống rất ngắn, phiến lá dày, 2 mặt lá bóng, phần mép lá hơi lượn sóng. Lá thường mọc so le.
+ Hoa sâm đất nhỏ và màu hồng tím, thường ra hoa theo từng chùm với chiều dài chùm hoa khoảng 30 cm. Thời điểm cây cho hoa là vào tháng 6 đến tháng 7.
+ Thời gian thu hoạch quả sâm đất là vào tháng 9 đến tháng 10. Loại quả này nhỏ, thường có màu đỏ nâu hay màu xám tro. Hạt sâm đất nhỏ, dẹt và có màu đen nhánh.
+ Loại cây này có nguồn gốc từ Trung Mỹ. Ở nước ta, cây sâm đất phân bố tại nhiều vùng miền, nhưng tập trung chủ yếu ở vùng trung du miền núi và nhiều người dân ở những vùng này đã dùng sâm đất như một loại rau ăn hàng ngày. Củ cây sâm đất còn được dùng để làm thuốc bổ. Bên cạnh đó, hoa sâm đất rất đẹp nên cây sâm đất được dùng như một loại cây cảnh.
+ Sâm đất ưa đất ẩm nhưng có thể sống ở những vị trí nhiều nắng. Đây là loại cây dễ trồng. Có thể thu hoạch sâm đất quanh năm như một loại rau ăn hoặc phơi khô sâm đất, bảo quản và dùng dần như một vị thuốc bổ, thuốc hỗ trợ điều trị bệnh.

VOI BIỂN LÀ “HẢI TƯỢNG” HAY “HẢI MÔ ? - La Thụy sưu tầm và biên tập

 

          VOI BIỂN LÀ “HẢI TƯỢNG” HAY “HẢI MÔ ?

Câu hỏi có vẻ ngớ ngẩn, khi mà ai cũng biết từ Hán Việt “tượng” là voi, tất nhiên VOI BIỂN phải là HẢI TƯỢNG. Nhưng, không phải tự dưng tôi đặt ra câu hỏi “ngớ ngẩn” trên. Việc gì cũng có nguyên do cả (như “nguyên lý túc lý” trong triết học).

Năm 1967, tôi học lớp nhất (tương đương với lớp năm hiện nay). Khi học môn Khoa Học Thường Thức, bài “động vật Bắc cực” thấy giới thiệu về gấu trắng, hải cẩu và hải mã. Nhìn hình vẽ thì con hải mã to lớn và đặc biệt có 2 cái ngà nhọn hoắt chỉa ra từ miệng. Sách Khoa Học Thường Thức lớp nhất hồi đó cho biết HẢI MÃ nặng trung bình 1,5 tấn. Tôi tự hỏi con vật to lớn, có ngà trông giống con voi, chẳng giống ngựa tí nào, tại sao không có tên là HẢI TƯỢNG mà lại mang tên HẢI MÃ. Bẵng đi một thời gian dài, đọc sách báo, tôi thấy có đề cập đến HẢI TƯỢNG. Tôi truy cập tìm hiểu “hải tượng” là con vật như thế nào, quả nhiên như suy nghĩ của tôi thời tiểu học: HẢI MÃ còn được gọi là hải tượng.

VỀ BÀI THƠ “TIẾNG HẠT NẨY MẦM” (SÁCH TIẾNG VIỆT LỚP 5) - Vương Trung Hiếu, Phùng Hiệu

Vài ngày nay cư dân mạng xôn xao trước bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” của Tô Hà (sách Tiếng Việt lớp 5). Nhiều người khen, song cũng lắm kẻ chê bài thơ này, đặc biệt là cho rằng tác giả đã chế ra những từ khó hiểu, chẳng hạn như từ “ánh ỏi” trong câu thơ “Hót nắng vàng ánh ỏi”.
 
Xin thưa, có những từ ngày nay hiếm khi hoặc không còn sử dụng, song chúng đã thật sự tồn tại trong văn bản tiếng Việt (chữ Nôm và chữ Quốc Ngữ). Do đó cần tìm hiểu kỹ, ít nhất là tra từ điển, trước khi phê phán, chê bai, thậm chí là chửi người khác.
 
Trên thực tế, từ “ánh ỏi” xuất hiện trễ nhất cũng từ thế kỷ 17, được viết bằng chữ Nôm là 朠喂 (ánh ỏi). “Ánh ỏi” có nghĩa là “tiếng vút cao, du dương”, ví dụ:  “Tao nhân ánh ỏi (暎喂) hứng thơ ngâm” (“Hồng Đức Quốc âm thi tập” của Hội Tao Đàn do Lê Thánh Tông chủ trì) hoặc “Thông đưa gió tiếng cầm tranh ánh ỏi” (暎喂) - “Lê triều ngự chế quốc âm thi” của An Đô Vương Trịnh Cương.
Ngoài ra “ánh ỏi” còn được viết bằng chữ Nôm khác là 朠喂, ví dụ: “Ca xoang ánh ỏi (朠喂 ) khéo chiều người”  (“Khâm định Thăng bình bách vịnh” của Trịnh Tùng).
 
(Những ví dụ trên trích từ “Tự điền chữ Nôm dẫn giải” của Nguyễn Quang Hồng). 

                                                                             Vương Trung Hiếu