CHUYỆN BÀ GIÀ QUẢNG NAM MANG DÉP LÀO... - Lê Thí

Khoảng năm 1981-1982, đời sống giáo viên cực kỳ khó khăn. Tôi quyết định đi xe đạp thồ để có tiền mua sữa cho con. Chiếc xe đạp để đi dạy hàng ngày được bổ sung thêm cái giỏ phía trước và cái yên nệm mút phía sau poóc-ba-ga cho khách ngồi… êm đít!

BẮC NINH THI THOẠI (KỲ 4) - Nguyễn Khôi

Bắc Ninh thi thoại của Nguyễn Khôi (Đình Bảng) đã tái bản nhiều lần ở Việt Nam, độc giả trong và ngoài nước đánh giá cao giá trị nghệ thuật của tác phẩm này. Xin trích một số chương giới thiệu cùng bạn đọc.

Bài Thứ 10:
 
Tiếp theo các chí sỹ - thi nhân tham gia Đông Kinh Nghĩa Thục, đầu thế kỷ 20 Bắc Ninh còn có nhiều thi nhân nổi tiếng.

Độc giả biết Ngô Tất Tố (1892-1954) qua Tiểu thuyết Lều chõng, Tắt đèn và phóng sự Việc làng, ký sự lịch sử Vua Hàm nghi với việc kinh thành thất thủ; với kiến thức uyên bác, ông còn nổi tiếng trên nhiều lĩnh vực :
– Khảo cứu có “Phê bình Nho học của Trần Trọng Kim”, khảo cứu về Lão tử, Mặc tử, Văn học Lý, Văn học Trần, Hồ, Mạc, Tây Sơn...
– Dịch thuật có Đường thi, Hoàng Lê nhất thống chí, Kinh dịch;
– Về thi ca, ông có bài thơ rất nổi tiếng viết khoảng năm 1929 (Trên báo Thần Chung Sài Gòn):
 

NGHE GÀ GÁY CẢM HOÀI

Tiếng gà xao xác giục bên đường

Trên gối xui người dạ ngổn ngang

Ngày tháng mài mòi đôi má trắng

Nước non đeo nặng tấm gan vàng

Tánh chim mỏi cánh bay về tổ

Kiếp ngựa tù chân lại nhớ đàng

Thôi cái cuộc đời còn thế thế

Làm trai chi giữa gốc tre làng

 
Thơ của một vị túc nho, nhưng không hủ nho. Bình cũ rượu mới. Một nửa là rượu nhà quê làng Cói, còn một nửa là rượu Hà Thành.
 
Đến Phong trào thơ mới (1930-1945), đất Bắc Ninh lại xuất hiện hai nhà thơ lừng tiếng Thế Lữ và Đoàn Phú Tứ.
 
Thế Lữ (1907-1989) quê Phù Đồng (nơi có đền thờ Phù Đồng Thiên Vương – Tháng Gióng).

Theo Hoài Thanh thì: “Độ ấy thơ mới vừa ra đời. Thế Lữ như vầng sao đột hiện ánh sáng chói khắp cả trời thơ Việt Nam”. Đó là “cái công Thế Lữ đã dựng thành nền thơ mới ở xứ này. Thế Lữ không bàn về thơ mới, không bênh vực thơ mới, không bút chiến, không diễn thuyết. Thế Lữ chỉ lặng lẽ, chỉ điềm nhiên bước những bước vững vàng, mà trong khoảnh khắc cả hàng ngũ thơ xưa phải tan vỡ”. Mặc dù bước sau Phan Khôi, nhưng Thế Lữ là nhà thơ đi đầu xuất sắc nhất của phong trào thơ mới. Thế Lữ là “ông Hoàng” của thời đại thơ ca mới.

Cho đến hôm nay, thì quê hương Bắc Ninh thân yêu vẫn hiện lên trong tâm trí ta một cái gì rất Việt Nam (xứ Giao Chỉ ngày xưa và Bắc Ninh đương đại) để ta yêu dấu đến nao lòng xứ sở miền quê quan họ này:
 

Sáng hôm nay sương biếc toả mờ mờ

Như hương khói đượm đầu cau, mái rạ

 

Với Thế Lữ thể thơ 8 chữ đã trở thành thể tiêu biểu của thơ mới. Đó là thể thơ ưu việt bởi tính chất gẫy gọn sinh động và đầy hình tượng hiện đại, đánh dấu một bướcphát triển nhảy vọt của tư duy thơ Việt nam:
 

Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già

Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi…

 

Thế Lữ chủ trương dùng thơ ca để phụng sự cái đẹp của thế giới, của con người và tình yêu, phải chăng đó cũng là cái đẹp khuynh thành của Bà Chúa Chè, hoà nhịp với văn mạch dân tộc ở chặng đường tuyệt vời hứng khởi?
 
Bắc Ninh còn có Tuấn Đô Đoàn Phú Tứ (1910-1989). Ông có thi phẩm bất hủ Màu Thời Gian, đồn rằng để tặng một giai nhân là con gái nhà văn Nguyễn Văn Vĩnh (Nàng là em nhà thơ Nguyễn Nhược Pháp ?).
Bài thơ chỉ có 18 câu với 101 chữ của một tình yêu đơn phương, viết như thể không đâu vào đâu mà đủ cả nhạc, hoạ, thơ:
 

Sớm nay tiếng chim thanh

Trong gió xanh

Dìu vương hương ấm thoảng xuân tình.

 

Từ ngàn năm nồng ấm, ta (như Hoàng Đế) lặng dâng Nàng (phi tần của ta) cả “Trời mây phảng phất nhuốm thời gian”. Lãng mạn và phi thường quá, trên cả tầm hoàng tử yêu công chúa. Bởi thế thời gian mới có Màu và có Hương. Và cho dù như Hạng Vũ - Ngu Cơ, Đường Minh Hoàng - Dương Quý Phi, Trịnh Sâm - Đặng Thị Huệ, Quang Trung - Ngọc Hân… thì tình một thủa còn hương, bởi vì “hương thời gian thanh thanh, màu thời gian tím ngát” kia mà.
 

CHÙM THƠ “ĐOẢN KHÚC...” CỦA LÊ VĂN TRUNG

   

ĐOẢN KHÚC

 

Xin trải hết lòng thơm lên cỏ biếc

Cho em về ngà ngọc gót chân vui

Xin chảy với dòng suối nguồn tinh tuyết

Em về đây xỏa tóc gội mây trời.

 

Tình ươm màu nắng lụa

Thuở trăng vừa mười lăm

Tình thơm lừng mật sữa

Từ độ trăng nguyên rằm.

 

Em từ buổi trăng chưa rằm bóng nguyệt

Tóc trầm hương chải mộng suối trăng hồng

Ta từ buổi hồn thanh niên tuyệt bích

Bỗng sững sờ một đóa dạ quỳnh hương.

 

Tôi đang mơ giấc luân hồi

Mai kia gối mộng tay người trăm năm.

                            

KHÓC... – Thơ Trần Mai Ngân

 

KHÓC...
 
Em ngã vào hoàng hôn
Liêu xiêu, liêu xiêu gọi anh
Chỉ có nắng quái chiều nay rọi vào đôi mắt - giọt nước đầy rơi...rơi....
Em tự mình lau khô
Đưa bàn tay vuốt ve lan can chiếc cầu đã tróc hết nước sơn...
Chỗ đứng cũ...
Liêu xiêu, liêu xiêu...
Em ngã vào lòng hoàng hôn - khóc!
 
                                                                                  Trần Mai Ngân

CÔ MÙI CÒN KHÔNG - Nguyễn Đức Tùng

Giữa hai nhân vật chính, Siêu và Mùi, trong tiểu thuyết “Xóm Cầu Mới” của Nhất Linh, có những câu chuyện lai rai tán gẫu nhỏ nhặt thế này:
Mùi hỏi:
- Quả trứng gì?
- Cô không biết à? Bây giờ cô muốn để một quả trứng đứng dựng trên đĩa, cô làm thế nào?
- Em chẳng bao giờ để nó đứng cả. Để nó nằm tiện hơn.
Siêu cười nói:
- Cô ngớ ngẩn lắm, đấy là nói thí dụ thế.
 

THƯƠNG VỀ QUẢNG TRỊ - Đinh Hoa Lư

Đường Trần Hưng Đạo ngang qua hai tiệm sách Lương Giang và Sáng Tạo (kế hàng vàng Quảng Ngọc) năm 1967 - Hình Nguyễn Thái Belgium
 

Tôi hay tự hỏi mình: tại sao tôi hay viết về Quảng Trị? Một điều dứt khóat rằng tôi không mơ làm một nhà văn mà tôi viết do tôi thương tôi nhớ về kỷ niệm vĩnh viễn chẳng trở về. Bao lâu nay với những dòng viết vội nhưng tôi mang hoài bão vẽ lại hình ảnh một Quảng Trị ngày xưa nay nhạt nhòa trong trí nhớ bao người.

TÌNH CÀNG SÂU ĐẬM CÀNG NHIỀU ĐAU THƯƠNG – Phạm Đức Nhì

Nhà bình thơ Phạm Đức Nhì

Vào trang Facebook của Vân Anh, một bạn thơ quen thuộc, tôi tình cờ đọc được bài thơ Lòng Thật Bình Yên Mà Sao Buồn Thế. Cái tâm sự buồn não nuột của một cô giáo gặp cảnh tình ngang trái đã chạm vào “chỗ hiểm” nào đó trong trái tim đa cảm nên tôi đã dừng lại khá lâu. Thêm vào đó, phần thi pháp của bài thơ cũng có vài điểm đáng nói, đáng bàn nên tôi đã “xăn tay áo” viết mấy lời bình phẩm.
 

LÒNG THẬT BÌNH YÊN 

                           MÀ SAO BUỒN THẾ

 

Em kê dọn, xếp lại những nhớ nhung

Thuở tóc xanh mình đã cùng ước nguyện

Ngăn bên này, ngổn ngang bao lưu luyến

Kệ bên kia, ẩn hiện nỗi vui buồn

 

Đang giữa đông, trời cứ đổ mưa tuôn

Chẳng trôi hết giùm muôn vàn mỏi mệt

Giá ngày xưa người đi mang theo hết

Thì hôm nay em chẳng có cớ sầu

 

Nắng bây giờ hạnh phúc ở nơi nao

Hay dâu bể cũng nghẹn ngào lên mắt

Ngôi sao cuối trời xa chầm chậm tắt

Chữ nhoà rồi, lạc mất cả âm vần....

 

                                           Vân Anh

 
P/S: Chiều chủ nhật đầu tiên 2021
 

MÙA HÈ TUỔI THƠ – Nhật Quang

  

MÙA HÈ TUỔI THƠ

 

Hè về hí hửng tuổi thơ

Năm… mười, trốn chạy bên bờ ao quê

Lưng chiều túm tít triền đê

Lăng xăng bịt mắt bắt dê trốn tìm

 

Hè về bắt bướm, đuổi chim

Thập thò bờ sậy rình bìm bịp kêu

Lưng trần, tóc úa nắng chiều

Đua nhau chạy níu cánh diều bay cao

 

Hè về rón rén bờ rào

Chuồn chuồn vụt cánh bay vào dậu thưa

Trèo cây bẻ ổi, hái dưa

Hồn nhiên một thuở tắm mưa cởi truồng

 

Hè về nghe khúc ve buồn

Tuổi thơ trong trắng, tâm hồn tươi vui

Khép trang sách vở, trao dồi…

Đón năm học mới ươm ngời tương lai

 

Tuổi thơ thế hệ ngày mai…

 

                                          Nhật Quang

DỌC ĐƯỜNG GIÓ BỤI, ĐOẢN KHÚC 26 - 30 (TRONG 100 ĐOẢN KHÚC) – Thơ Khaly Chàm

 

                      Nhà thơ Khaly Chàm

 

trích đoản khúc: dọc đường gió bụi

 

26.

trợn trừng nhẵn ngón yêu ma

cầm tay phiên bản tụng ca ái tình

điên mê gõ nhịp rập rình

mùi thân phận dại ru hình chưa em?

 

27.

úp ly nhốt mặt trời đêm

vòng tay khát lửa nhũn mềm hân hoan

bao năm nhảy múa nhập tràng

câu thề ta… đẫm máu tràn ngực khuya

 

28.

xòe tay nghiệm nắng phân chia

khói hồn vờn bóng xác lìa thức tâm

hé môi hút mộng thú cầm

thổi vồng ngũ sắc lạnh căm mặt người

 

29.

trôi vào nguyệt tận ba mươi

chìm trong mắt gió ma cười nhạo ta

lời em bao giọt thánh ca

màu sa thạch rụng vỡ ra biển tình

 

30.

nghe lau lách gọi tên mình

dư vang hóa bướm bình minh chập chờn

gầm gào chi nữa căm hờn

hai chân mắc bẫy chết đơn độc rồi

 

                                    khaly chàm

TRƯA – Thơ Tịnh Bình

  

TRƯA

 

Hình như bặt tiếng ve ran

Bướm vàng trốn nắng bên hàng giậu thưa

Tiếng gà tan loãng vào trưa

Sen ru giấc hạ lưa thưa gió nồng...

 

                                              TỊNH BÌNH

                                                (Tây Ninh)

NGƯỜI SÁT ÂM LÀ NGƯỜI NHƯ THẾ NÀO – Đặng Xuân Xuyến

Theo tín ngưỡng dân gian thì người Sát Âm là người có thể nhìn thấy người âm, thậm chí nghe được người âm nói chuyện nhưng không giao tiếp (trò chuyện) được với người âm. Điểm đặc biệt ở người Sát Âm là dễ bị các âm linh mượn xác để nhập vong. Còn những người hoặc "có cốt tiên" (là những “tiên cô tiên cậu”, những "nguyên thần"... ở cõi Trời vì lý do nào đó mà đầu thai chuyển kiếp xuống cõi Trần), hoặc là "người của Tứ Phủ", có số "Mở Phủ Trình đồng" thì có thể giao tiếp với người âm, thậm chí còn tương tác tình cảm (ái, ố, hỉ, nộ) với người âm như hai người ở cùng một cõi.
 

TRƯỜNG LÀNG TÔI – Thơ Văn Thiên Tùng

 

(Riêng tặng Thầy Hiệu trưởng Bùi Hữu Cơ đồng quý cô Hoàng Thị Bê, Tạ Thị Hai - Nguyễn Thị Mơ và các bạn đồng môn của trường Long Hưng - xã Hải Thượng cùng NK 1960 -1966 và 4 chị em XL, XM, Đ, L)… Hằng năm trường có đến 70% học sinh 2 lớp Nhất A&B (gần 120 -130 hs) đều đậu vào trường Trung Học Nguyễn Hoàng Quảng Trị, còn lại là TH. Bồ Đề đến TH. Thánh Tâm).

 

TRƯỜNG LÀNG TÔI

 

Trên đồi cát nơi đây còn lưu dấu

Dáng trường xưa - thầy cô tự thuở nào

Khuôn viên trường tường bọc "hóp- dứa" bao

Bấy cây phượng - lắm hàng dương rợp mát

 

Bảy phòng lớp cùng lối đi rộng ngát

Tứ hướng quanh sân cờ đẹp nhường bao…

Tuổi thần tiên ươm dệt tự thuở nào

Ngần kỷ niệm hằn in trường - lớp học

 

Những chữ cái - học vần hay tập đọc

Còn thuộc làu từng con chữ hôm nao

Hình dáng cô, uy phong thầy thuở nào

Đã khơi sáng tâm hồn ta ngày đó…

 

Những mùa hè thắm rực hoa phượng đỏ

Làm sao quên những hè luyện học thêm

Tiếng gió Lào - ve hòa khúc nhạc êm

Từng tốp - tốp bày trò chơi nào chán

 

Từng cọng "chứa" * thành lắm trò không ngán

Xếp chóng quay, đồng hồ buộc vào tay,...

Từng lối vào căng khắc nhịp đều tay

Bên hàng "hóp" * hơn thua trò câu cút

 

Bắt "rầy môốc - rầy mè" ** nhọc hơn chút

Đứa trèo cây - thằng đào cát bắt nào

Những trò chơi ù mọi... rộn ràng sao

Còn tung thẻ - nhảy dây,... thuần thục thiệt,…

 

Lắm trò chơi không thể nào kể xiết

Tháng năm học trò... Ôi! tuổi thần tiên

Từ lớp "Năm - đến Nhất" *** một mạch liền

Nơi đây đúng khởi bồi lực - tâm - trí.

 

Chặng tiếp đến theo đà ta vững chí…

Ôi! Ngôi trường thuở ấy của chúng ta

Trường Long Hưng Tiểu học ấy ấy mà...

Cảm ơn Thầy, ơn cô đồng trang lứa

 

Đã ươm mầm tri thức chặng đầu tiên!!!

Nào về thôi ...

Ta cùng ôn ... .

 và lật trang ký hôm nào!!!...

 

                  Mai Vân Văn Thiên Tùng

                              23/5/2021.

 
(1) Trường tiểu học Long Hưng chính thức tên gọi vào sau những năm 1946-1975. Trường được thành lập vào những năm 1930 với tên trường Yếu Lược - đến Bình dân học vụ và sau cùng tọa lạc trên đồi cát La Lã Hạ của Làng Long Hưng - xã Hải Thượng, quận Hải Lăng (sau đó quận Mai Lĩnh) bên cạnh cái bốt của Pháp gọi là Bậc - Đôốc, trường gồm có 5 phòng học chính rộng 8x10m, 1 phòng học phụ rộng 8x8m và 1 văn phòng Thầy cô cùng 1 phòng nhỏ giáo vụ & tài liệu thành hình chữ L hướng ra cổng theo Tây Bắc.
 
Từ khi trường Trung học Nguyễn Hoàng Quảng Trị được thành lập vào những năm 1952, hầu hết học sinh trường Tiểu Học Long Hưng đều lên học trường Nguyễn Hoàng Quảng Trị cho đến năm 1975. Trường quy tụ học sinh các xã lân cận thuộc phía Tây Nam - Đông tỉnh lỵ Quảng Trị đến học và một phần con em các khu gia binh của căn cứ quân đội Miền Nam (TĐ1BB) xã Hải Trí cũng có khá đông hs về học tại trường....
 
Sau năm 1975, trường thay đổi tên trương cấp 1&2 Hải Thượng, trường Cấp 1 Hải Phú đến trương Trung Tiểu Học Hải Phú ( 2019).
 
* Chứa: Cây dứa có bẹ gai nhọn hai bên ngày xưa thường trồng làm hàng rào che chắn sự xâm nhập của động vật và người lạ vào... Trẻ thơ thường cắt tước bẹ ra làm chong chóng 4 cánh, đồng hồ đeo tay, các con châu chấu, chơi cáo gai ngược xuôi…

Hóp: Hóp là cây tre nhỏ nhưng có lóng dài, thường trồng làm hàng rào; có 2 loại: hóp rặt nhỏ bằng que đũa, các bạn nữ dùng làm thẻ để chơi tung banh, hóp "mỡ" lớn hơn ngón tay cái, thưa đốt, nên trẻ nhỏ dùng làm ông phóc, làm lạt cột bánh đòn, lạt bó lúa, dây buộc các đồ dùng, củi ...

** Rầy mô ốc - Rầy mè: Rầy mô ốc con rầy màu đà to tướng, thường đậu & sinh sống bầy đàn ăn lá cây dương liễu, học trò thường bắt nó cột dây chơi và thi đoán số ở trong cánh mỏng; Rầy mè con nhỏ màu xanh biếc thường ở sâu dưới gốc cây dương liễu (phi lao) trồng ở vùng đất cát trắng. Đào bắt chơi hoặc đem về chiên mỡ ăn rất ngon.
 
*** Lớp Năm đến lớp Nhất: Bậc Tiểu học trước những năm 1970 thì lớp Năm tức là lớp 1, lớp tư là lớp 2, lớp ba là lớp 3, lớp Nhì là lớp 4, lớp Nhất là lớp 5 bây giờ...
 

BÀI THƠ TỨ TUYỆT CỦA THIỀN SƯ TUỆ SỸ – Nguyên Lạc

Thiền sư Thích Tuệ Sỹ

 

Nhân ngày sinh của Đức Phật Thích Ca – Phật đản sinh ngày trăng tròn tháng Vesakha/ Vaisakha theo lịch Ấn Độ (ngày 15/4 theo âm lịch), tôi có vài hàng về thầy Tuệ Sỹ - Thượng tọa Thích Tuệ Sỹ.
 
. Sơ lược về đại lễ Phật đản Vesak:
Lễ Phật đản là 1 trong 3 ngày lễ lớn của đạo Phật: gồm có lễ Vu Lan, lễ Thành đạo và lễ Phật đản.
Theo quan niệm Phật giáo, lễ Phật đản là ngày Đức Phật Thích Ca Mâu Ni chào đời tại vườn Lâm Tỳ Ni vào 15/4 âm lịch năm 624 trước Công Nguyên. Phật giáo Nam Tông và Tây Tạng còn gọi đó là ngày Tam Hiệp (kỷ niệm ngày ra đời, ngày thành đạo và ngày nhập Niết bàn của Đức Phật). Mỗi nước tổ chức kỷ niệm ngày Tam Hiệp (Vesak) vào thời gian khác nhau tùy theo quan niệm.
 
Một số nước như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… thì thường tổ chức lễ Phật đản vào 8/4 âm lịch hàng năm. Các nước theo Phật giáo Nam Tông tổ chức vào 15/4 âm lịch hoặc 15/5 dương lịch. Tại Ấn Độ, Bangladesh, Nepal và các nước theo Phật giáo nguyên thủy, lễ Phật đản diễn ra vào ngày trăng tròn của tháng Vaisakha theo lịch Phật giáo và lịch Hindu (tháng 4 hoặc tháng 5).
Đại lễ Phật đản Vesak năm nay, Phật lịch 2565, rơi vào ngày Thứ Tư Wednesday, May 26, 2021, tức vào rằm tháng 4 âm lịch.
 

BÂNG KHUÂNG LỐI VỀ - Thơ Tịnh Bình

  

BÂNG KHUÂNG LỐI VỀ

 

Hò ơ... Cây lúa trổ bông

Câu ca ngọt lịm đẹp lòng quê ơi

Mênh mang sông nước đầy vơi

Bờ dâu bãi mía đã vời vợi xanh

 

Bếp chiều sợi khói quẩn quanh

Cánh diều tuổi dại chòng chành giấc mơ

Tìm đâu thuyền giấy ngày thơ

Gọi cơn mưa cũ vô bờ yêu thương

 

Mẹ còn gánh gió đội sương

Dãi dầu năm tháng dọc đường nắng chan

Thị thành bao nỗi ngổn ngang

Quê hương máu thịt đa mang vào lòng

 

Hò ơ... Cây lúa trổ đòng

Vườn sau bụi ớt còn không chim chuyền

Lối về giọt nắng rơi xiên

Bâng khuâng chân bước giữa triền cỏ may...

 

                                             TỊNH BÌNH

                                               (Tây Ninh)

NHỮNG NGƯỜI CẦM TRỊCH NỀN VĂN HỌC CẢ NƯỚC SAU 1975 TỪNG NHÌN NHẬN VĂN HỌC MIỀN NAM RA SAO? – Vương Trí Nhàn

Nhà phê bình văn học Vương Trí Nhàn

Nguyên là bài "Hòa giải văn hóa" của Gs Nguyễn Văn Tuấn đưa trên trang mạng Tin tức hàng ngày, 25-5-2021. Khi đưa lại tôi có bỏ bớt câu đầu, một câu không có gì là quan trọng.
 
Nhìn tấm hình Nhà văn Nguyễn Thị Hoàng (chắc ở tuổi 80), tác giả của 'Vòng tay học trò' nổi tiếng một thời, kí tặng sách cho các độc giả trẻ tuổi tôi thấy vui trong lòng. Vui là vì sau gần 50 năm thì những tác phẩm văn học kinh điển trước 1975 cũng đến tay các bạn đọc thuộc thế hệ trẻ. Nhưng sự kiện đó cũng làm tôi nhớ lại thời đen tối - vô cùng đen tối - sau 1975.
 

GỐC TÍCH “CON ĐƯỜNG NGỰ” TRƯỚC CỬA HẬU CỔ THÀNH QUẢNG TRỊ - Đinh Hoa Lư

 

Trong bài ký ức HAI BÊN CON ĐƯỜNG NGỰ, người viết có giới thiệu sơ qua về lai lịch con ĐƯỜNG NGỰ. Nhưng do bài viết dài quá nên xin trích riêng GỐC TÍCH CON ĐƯỜNG NGỰ làm một bài riêng biệt để tiện bề cho bạn đọc theo dõi.
Trước tiên người viết xin dẫn trước Con Đường Ngự là con đường từ Cổng Thành Cửa Hậu (cổng Lao xá) ngó thẳng về tận con sông Vĩnh Định. Con đường này là con đường đất cao rộng, xe chạy được ngăn đôi cánh đồng Cổ thành ra hai. Nay Cửa Hậu thì còn nhưng ngó ra con đường đó thì bị xây nhà lấn chiếm hết dấu tích, chỉ còn một gờ đất mong manh ngoài đồng xa mà thôi.
                                                                                      Đinh Hoa Lư
 
CON ĐƯỜNG NGỰ là đường nào? Tôi viết đến đây chắc bạn đọc ít ai biết. Đó là con đường gắn liền với tôi lúc sinh ra cho đến lúc khôn lớn. Đó là chặng đường gần hai mươi năm tôi sống trước Cửa Lao Xá, Thành Cổ Quảng Trị.

ĐIỂM DANH CHÍN LOÀI CHIM ĐƯỢC KHẮC TRÊN CỬU ĐỈNH CỦA NHÀ NGUYỄN - Quốc Lê

Cửu Đỉnh của Nhà Nguyễn (tiếng Hán: 阮朝九鼎) là chín cái đỉnh bằng đồng, đặt ở trước sân Thế miếu trong Hoàng thành Huế. Cửu Đỉnh được vua Minh Mạng ra lệnh đúc vào mùa đông năm 1835 và khánh thành vào ngày 1 tháng 3 năm 1837.

Cửu Đỉnh nhà Nguyễn là nơi lưu giữ muôn đời những hình ảnh tượng trưng vẻ đẹp đất nước Việt Nam xưa. Mỗi chiếc đỉnh trong 9 chiếc đỉnh này lại tạc hình một loài chim khác nhau. 

1/

Cao đỉnh, chiếc đỉnh đầu tiên trong bộ Cửu Đỉnh nhà Nguyễn khắc hình tượng “Trĩ”, nghĩa là chim trĩ. Đây là các loài chim rừng có họ hàng gần với gà, sở hữu bộ lông mang màu sắc rất đẹp.
 

2/

Nhân đỉnh, chiếc đỉnh thứ hai trong bộ Cửu Đỉnh khắc hình tượng “Khổng tước”, nghĩa là chim công. Đây là loài chim có bộ lông rực rỡ cùng chiếc đuôi dài có thể xòe ra như chiếc quạt. Vẻ đẹp lộng lẫy khiến công được mệnh danh là nữ hoàng của các loài chim.
 

3/

Chương đỉnh, chiếc đỉnh thứ ba của Cửu Đỉnh khắc hình tượng “Kê”, nghĩa là con gà. Được thuần hóa từ loài gà rừng từ hàng ngàn năm trước, gà đã trở thành loài gia cầm gắn liền với các làng quê Việt Nam.
 
 

4/

Anh đỉnh, chiếc đỉnh thứ tư trong Cửu Đỉnh khắc hình “Khôi hạc”, nghĩa là chim hạc. Trong quan niệm của người xưa, hạc một loài chim tượng trưng cho tính cách của người quân tử. Đây cũng là hình tượng xuất hiện phổ biến trong nghệ thuật truyền thống Á Đông.
 
 

5/

Nghị đỉnh, chiếc đỉnh thứ 5 trong Cửu Đỉnh khắc hình “Uyên ương” là chim uyên ương. Đây là loài chim nước thuộc họ Vịt nổi tiếng với bộ lông muôn màu. Chim uyên ương cũng được coi là biểu tượng cho sự thủy chung do tập tính kết đôi đến trọn đời của chúng.
 

6/

Thuần đỉnh, chiếc đỉnh thứ 6 trong Cửu Đỉnh khác hình tượng “Hoàng anh”, nghĩa là chim vàng anh. Đây là một loài chim có bộ lông mang sắc vàng tươi, được nhiều người biết đến qua truyện dân gian "Tấm Cám".
 
 

7/

Tuyên đỉnh, chiếc đỉnh thứ 7 trong Cửu đỉnh khắc hình tượng “Tần cát liễu”, nghĩa là chim yểng. Đây là loài chim thuộc họ Sáo sống ở vùng đồi núi, thường được nuôi như một loài chim cảnh. Chúng nổi tiếng với khả năng nhại tiếng người.
 

8/

Dụ đỉnh, chiếc đỉnh thứ 8 trong Cửu Đỉnh khắc hình tượng “Anh vũ”, nghĩa là chim vẹt. Vẹt là loài chim có màu sắc đa dạng, tính cách thú vị và cũng rất giỏi nhại tiếng người.
 

9/

Huyền đỉnh, chiếc đỉnh cuối cùng trong Cửu Đỉnh khắc hình tượng “Thốc thu”, nghĩa là chim phù lão hay chim già đẫy. Đây là một loài chim thuộc họ Hạc, có ngoại hình lạ mắt với cái đầu trọc lơ thơ tóc bạc như lão nông. Chúng là loài chim điển hình ở các vùng đất ngập nước Nam Bộ.
 
                                                                                             Quốc Lê
 
Nguồn:
https://kienthuc.net.vn/di-san/diem-danh-9-loai-chim-duoc-khac-tren-cuu-dinh-nha-nguyen-1540986.html