Chữ
“Ký” xuất hiện trong hầu hết những biển hiệu quán mì người Hoa - Ảnh: NVCC
BÍ MẬT CHỮ “KÝ” Ở NHỮNG TIỆM MÌ TÀU DANH TIẾNG Hoài Nhân
Nhiều người vẫn thắc mắc, “Ký” trong “Hải Ký Mì Gia”, “Lương
Ký Mì Gia”, “Bồi Ký Mì Gia”,... có nghĩa gì? Vì sao 10 quán ăn gốc Hoa bắt gặp ở
TP. Hồ đã có... 9 quán đề chữ “Ký” trong biển hiệu?
“Ký” có phải là ghi chép?
Trước
năm 1975, không riêng gì đất Sài Gòn, ẩm thực người Hoa gần như có mặt khắp các
đô thị miền Nam. Nhiều trong số đó là món mì Tàu trứ danh. Trước món bánh mì du
nhập từ xứ Tây, do gốc dân ta không có các loại thực phẩm chế biến từ bột mì,
nên việc thưởng thức sợi mì Tàu thơm ngon sớm trở thành thói quen.
Tạm bỏ
qua chuyện công thức làm sợi mì bí truyền của từng hiệu mì đã được bàn luận nhiều,
còn một chuyện vẫn khiến rất nhiều người thắc mắc: Vì sao 10 tiệm mì gốc Hoa đã
có 9 tiệm lấy chữ “Ký” đặt trên bảng hiệu của mình?
HƠI
THỞ CỦA HUẾ TRONG “VỀ LẠI HUẾ” THƠ BÍCH LIÊN NGUYỄN
Châu Thạch
Bích Liên Nguyễn không làm thơ, đây có lẽ là một trong
vài bài thơ cảm tác bất ngờ trong đời chị. Chị là chị họ của vợ tôi và phu nhân
của người bạn cùng học với tôi tại trường Nguyễn Hoàng Quảng Trị. Anh Nguyễn Bá
Trình chồng chị, là một thầy giáo tài hoa, tài hoa vì ngoài nhà mô phạm ra, anh
còn là một văn sĩ, thi sĩ, họa sĩ đã xuất
bản nhiều sách, vẽ nhiều tranh được mến mộ. Cặp vợ chồng nầy thì đồng môn Nguyễn
Hoàng tại Sài Gòn không mấy ai không biết vì là họ sinh hoạt thường xuyên với hội,
phong cách hiền hòa, tao nhã, vui vẽ và hào hoa. Những bữa cơm của Liên Trình
chiêu đãi đồng môn chỉ đơn sơ ba hoặc bốn
mốn thôi, nhưng ăn vào thì nhớ, mà nhớ thì muốn quay lại thưởng thức tài nấu nướng
tinh hoa mang đậm “bản sắc quê nhà” của
chị. Bởi thế nhà Liên Trình luôn có khách. Học trò cũ, bạn đồng môn, văn thi hữu,
ai đến nhà Liên Trình, khi ra về cũng thấy lòng vui và tâm hồn thư thái.
Đọc “Về Lại Huế”,
tôi vui thấy bà chị mình cũng biết làm thơ, vì vậy ai có nói “mèo khen mèo dài đuôi” thì chắc chị ấy
và tôi cũng vui lòng mà công nhận. Thế nhưng thử để ý xem, cái đuôi nầy cũng
lung linh đẹp và dễ thương lắm chứ!
Lạ thật, bài thơ nào viết về Quảng Trị thì tôi đều thấy
yêu quý, vì nó đem tôi trở về thị xã mà tôi đã sống một thời thanh xuân ở đó,
nhất là thơ của phái nữ. Cũng lạ thật, hôm nay tôi đọc một bài thơ không thấy
nói về Quảng Trị, thế mà làm sao tôi lại, đọc đến đâu nhớ về Quảng Trị đến đó.
Chắc có lẽ vì bài thơ đăng trên dòng thơi gian facebook của Đồng Môn một ngôi
trường tại thị xã năm xưa tôi sống chăng? ngôi trường đó có tên là Nguyễn
Hoàng, đã tan vào cõi mộng, chỉ còn trong ký ức biết bao người. Chắc có lẽ vì
tác giả là một người đẹp nữ sinh trường Nguyễn Hoàng chăng? Vâng, chắc có lẽ vì
hai điều đó, nhưng trên hết là vì, bài thơ gây cho tôi những cảm xúc thăng hoa
về những trìu mến, êm đềm và quyến luyến của thơ. “Tình Mộng” củatác giả Phan Quỳ đã đưa tôi vào một cõi mộng
đã từng có thật trong đời:
Văn chương dân gian lúc nào cũng là tiếng nói bày tỏ
tâm tình, thái độ của quần chúng. Ngày xưa, người dân đen thấp cổ bé miệng, ở
đâu cũng bị chèn ép, áp bức, phải phục vụ cho bọn ăn trên ngồi trước. Người nghệ
sĩ nhân dân đã mượn hình tượng con rùa để nói lên tiếng nói tập thể cảm thông
cho số phận của đại đa số quần chúng trong vòng khổ lụy trần ai:
19 năm cặm cụi đèn sách, chúng ta có biết bao nhiêu
người thầy truyền đạt kiến thức, tạo nên vóc dáng cho một con người đủ kiến thức
căn bản bước vào đời.
Ngoái nhìn lại, có bao nhiêu học trò ghi lại công đức
của người dạy dỗ mình? Dù rằng mỗi người vào đời bằng những con đường khác
nhau, thời gian cắp sách cũng tùy vào hoàn cảnh từng người và rất nhiều thầy dạy
nhưng mối quan hệ mỗi thầy cô mỗi khác, cho nên chúng ta hiếm hoi bắt gặp những
trang sách học trò viết về thầy mình.
Xuân về hoa Mai nở, thấy hoa Mai nở ta biết Xuân
về. Mùa
Xuân và hoa Mai liên hệ thấm thiết với
nhau. Ai mà không biết
hai câu
này của Thiền Sư Mãn
Giác trong bài kệ Cáo
tật thị chúng
của Ngài:
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình
tiền tạc dạ nhất chi
mai.
(Thiền sư Mãn
Giác)
Chớ bảo
xuân tàn hoa rụng
hết
Đêm
qua – sân trước – một cành
mai.
(Thích Thanh Từ dịch thơ)
Nhân bàn về hoa MAI, Nguyên Lạc tôi xin tặng độc giả vài nụ cười có liên quan đến MAI
Sáng 11 tháng 05 năm 2019, vào viện thăm người ốm, thằng
em (xã hội) than thở: - Năm ngoái mẹ em đi xem, thầy nói năm 2019 đề phòng hao
tổn nhân mạng. Về nhà mẹ cứ rầu rĩ, lo mẹ có mệnh hệ gì thì em sẽ khổ. Em càu
nhàu là mẹ mê tín vớ vẩn. Giờ nhìn mẹ nằm một chỗ, đến cả em mẹ cũng không nhận
ra... Em xót xa lắm.
An ủi thằng em vài câu rồi về. Định đến thăm cậu (họ)
cũng đang trị bệnh ở bệnh viện Bạch Mai nhưng sợ cái lưng trở chứng nên về nhà,
để chiều hoặc tối đến thăm vậy.
Dù bác sĩ dặn phải thật hạn chế ngồi, hạn chế vận động
để dưỡng lưng, nhưng hôm nay, cũng cố ngồi lạch cạch bàn phím kể vài chuyện “người thực việc thực” có liên quan tới
tôi về “thuyết Thiên Mệnh”, không phải
để “tuyên truyền” mê tín dị đoan mà
chỉ để củng cố niềm tin tín ngưỡng trong tôi: CON NGƯỜI CÓ SỐ PHẬN.
Lương Châu nay thuộc tỉnh Cam Túc, giữa Lan Châu và Vũ
Uy, trước đây là nơi hàng bao thế kỷ người Hồ và người Hán đánh nhau. Lương
Châu Từ là một điệu hát cổ nói về chuyện trận mạc biên ải. Những điệu hát cổ
như: Thượng Chi Hồi, Chiến Thành Nam, Thương Tiến Tửu, Quân Mã Hoàng, Viễn Như
Kỳ, Hoàng Tước Hành, Lạc Mai Hoa, v.v... được các thi nhân thời trước lấy làm đầu
đề để sáng tác. (thivien.net/Vương-Hàn/Lương-Châu-từ-kỳ-1/poem) (1)
Từ, nói chung, là một khúc nhạc. Có rất nhiều điệu Từ.
Mỗi điệu có một từ phổ, tác giả phải tìm những chữ thích hợp về thanh âm với
công thức từ phổ để điền vào. Sáng tác Từ còn gọi là Điền Từ.
Như vậy, có thể nói Lương Châu Từ là một bài thơ thất
ngôn tứ tuyệt, luật bằng, vần bằng được tác giả khéo léo điền vào ăn khớp với một
từ phổ của xứ Lương Châu. Đo đó, Lương Châu Từ còn được gọi là Khúc Hát Lương
Châu.
Với thơ thất ngôn tứ tuyệt thì “nhất tam ngũ bất luận,
nhị tứ lục phân minh”. Tuy nhiên, khi điền từ thì “nhất tam ngũ” nhiều khi cũng
không được “bất luận” mà phải “uốn mình” cho hợp với thanh âm của công thức từ
phổ.
Đây là bài bình thơ nên tôi chỉ bàn đến khía cạnh văn
chương – nghĩa là sẽ đối xử với Lương Châu Từ như một bài thơ. Còn lãnh vực âm
nhạc xin mời các cao nhân khác.
