BÌNH THUẬN, MỘT
THỜI CÁC LÁI GHE BẦU !
Phan Chính
Đất
nước ta có lợi thế bờ biển dọc dài từ Bắc vào Nam. Trong đó Bình Thuận cũng có
chiều dài 192km. Lịch sử hình thành cư dân, khai khẩn đất hoang cũng khởi đầu từ
đầu thế kỷ 18 với những chiếc ghe bầu đưa lưu dân xuôi nam làm nên xóm làng và
ngược lại cung cấp hàng hóa, thực phẩm cho đất kinh đô. Nhưng được biết đến vai
trò ghe bầu đắc dụng hơn là dưới thời Nguyễn Ánh đã có trong tay 235 ghe bầu và
khoảng 500 chiến thuyền, lập ra những đội “trường đà” hùng hậu có mặt trên biển
đông giáp với Hoàng Sa, Trường Sa và hoạt động chài lưới xa bờ dài ngày. Không
những riêng cho khả năng quân sự mà trong thương mại ghe bầu còn là phương tiện
vận chuyển, chuyên chở hàng hóa, lương thực hiệu quả nhất. Ghe bầu ở nước ta có
lai lịch của thuyền buồm gốc Chăm- Mã Lai, cách đọc do biến âm từ “gay” (ghe
thuyền) và “prau” (thuyền buồm), rồi người Việt đọc từ pràu thành bầu. Người
dân miền Trung thiết kế ghe bầu theo kiểu dáng ghe prau với loại lâm đặc sản
thích hợp và nguyên liệu mủ chai, dầu rái… khá phổ biến ở địa phương. Bởi ảnh
hưởng đó mà dễ phân biệt thuyền miền Bắc khác với ghe phía Nam qua cánh buồm.
