NHẬT KÝ QUÊ HƯƠNG - Phan Quỳ

         

                     Tác giả Phan Quỳ

NHẬT KÝ QUÊ HƯƠNG

Ngày tháng năm xa lắm….

Mẹ kể rằng ngày ấy, sau bao nhọc nhằn mong đợi mẹ mới sinh được mình ra, chăm bẵm từng ngày mới được lớn khôn chút đỉnh. Trong căn nhà nhỏ, sau lũy tre làng từ đó mới có tiếng cười vui. Những tưởng cuộc đời cứ vậy mà êm trôi, nhưng một ngày nọ, cả làng mình bị chuyển dời về thị xã vì lý do mất an ninh (!). Tan tác, bơ vơ, may sao gia đình mình được một người giúp đỡ, cho một mảnh đất nhỏ trong vườn vừa làm chỗ ở vừa bán buôn nho nhỏ qua ngày. Mình còn bé lắm nhưng vẫn nhớ dáng hình bác ấy thật cao lớn , phong độ và nhân từ , chiều nào cũng khom người vào cái quán lụp xụp của nhà mình để mua bánh kẹo rồi phân phát cho tụi trẻ con trong xóm. Mình hiểu đó là một cách nữa để bác ấy giúp đỡ gia đình mình. Trong trí tưởng non nớt của mình vẫn in đậm hình ảnh của một vị ân nhân với lòng cảm kích và vô cùng kính mến….

Rồi một hôm nào gần đây mình chợt hay tin chị Như Hoàn – một người rất đẹp mà tụi nhỏ chúng mình trong xóm lúc đó thường nhìn ngắm ngẩn ngơ – là con dâu của bác ấy – lại là em gái của thầy Lê Hữu Thăng - cũng là một người thầy rất đỗi yêu kính của mình, của bao thế hệ học sinh Nguyễn Hoàng thân yêu. Ôi cuộc đời là một vòng tròn nhân duyên gặp gỡ. Chị Hoàn vừa về Quảng Trị để giỗ ông bà . Chị em gặp nhau dù thời gian không nhiều lắm nhưng mình đã nhắc lại bao kỷ niệm thuở nào, chị ôm lấy mình mà xúc động trào dâng. Đó là tình cảm của những người Quảng Trị chân chất chúng mình , là nỗi nhớ nhung, tiếc nuối một thời êm ả ta đã đi qua, nỗi luyến lưu hoài niệm về một vùng đất nhỏ bé mà sâu đậm tình người. Bao chuyện tình duyên hò hẹn dở dang, biết mấy từ ly não nùng vì thời cuộc, chỉ có Quảng Trị chúng mình mới nặng lòng một tâm sự thiết tha…

Ngày tháng năm…..

Ngày ấy mình mới mười tuổi mà đã vào được lớp đệ thất trường Nguyễn Hoàng, mừng vui và lo lắng vô cùng. Mình thiếu tuổi, thấp bé và mới từ làng quê chuyển về, học hành cũng sút giảm nhiều vì các bạn ở thị xã giỏi quá. Các bạn ấy tự tin, xinh đẹp và học giỏi. Các bạn ấy mang tên những loài hoa hương sắc, mình chỉ là cánh hoa dại ven đường. Tuổi thơ thật buồn….

Thế rồi sự kiện 1972, tan tác muôn nơi, rã rời ly loạn. Chúng mình phải tha hương về mọi nẻo. Dưới những mái nhà tôn san sát, nắng chói quê người chúng mình gắn bó với nhau hơn, thương nhau nhiều hơn sau bao chia biệt, kẻ ở người đi, mất còn thế cuộc, thấy cô chăm sóc chúng mình nhiều hơn với bao chân tình cộng lại.

Tuổi mười ba đầy mộng ảo của Nguyên Sa thôi chỉ là ước vọng phía trời xa…

Ngày tháng năm…

Rồi bao là đổi thay tiếp nối. Một thời thiếu nữ mình đi qua, buồn nhiều hơn vui . Cuộc sống khó khăn, chồng chất thiếu thốn. Mộng mơ câm nín, khuất lối mù tăm. Chúng mình phải vật lộn áo cơm với cuộc đời, với gia đình con nhỏ. Đôi khi giữa bao bộn bề tất bật chợt ước ao được dừng lại để ngắm một áng mây tan mà ngại ngùng nhớ về một nụ cười xa thẳm và ánh mắt ai nồng ấm ở cuối trời…

Rồi một hôm nao, giữa bao chật hẹp vây quanh, mình chợt nghe một giai điệu của Trịnh : Nắng có còn hờn ghen môi em, mưa có còn buồn trong mắt trong… ôi là ngẩn ngơ một nỗi nhớ, một nỗi bàng hoàng khôn xiết mừng vui ngỡ như được sống lại sau bao nghẹn ngào khuất dấu (mãi đến thập niên 90, mười lăm năm sau 75 chúng mình mới được phép ) … Nơi em về ngày vui không em, nơi em về trời xanh không em …??? Mình nghe hờn tủi mi cay, ngậm ngùi dâng kín. Có lẽ cuộc đời chỉ đẹp trong thơ và nhạc. Nguyên Sa ơi, Trịnh ơi, xin gởi lại hai Người bao mộng mơ thiếu nữ, những buồn vui dang dở tuổi đôi mươi, biết mấy niềm tuyệt vọng huy hoàng và hạnh phúc mong manh mình đã trải.

Ngày tháng năm….

Dòng đời lại trôi xa, nỗi niềm trăn trở cũng đà mấy mươi năm. Một ngày nào chợt thấy mình tóc đã ngã màu sương khói . Lòng ngậm ngùi luyến tiếc những ngày xanh, mỏi mắt tìm về hồng tươi thời son trẻ. "Thôi thì thôi để mặc mây trôi, thôi thì thôi nhé chỉ ngần ấy thôi"….

Rồi cứ thế lặng lẽ qua đi trong im ắng xế chiều , bỗng một hôm mình hay tin hội ngộ Nguyễn Hoàng, lòng rộn rã một niềm vui như từng có bao giờ.. Tuổi thơ về lại trong tâm tưởng với bao kỷ niệm nơi sân trường lớp học. Lại ríu rít trong mắt và tươi mới trên môi, lại ấm nồng tình thầy nghĩa bạn, mĩm môi cười mà mắt ướt hoen mi. Bao chia xa nay lại được đắp bù. Lại hát ca rộn rã, tuổi sáu, bảy mươi mà ngỡ như còn mãi những ngày xanh :

 …

Em đi qua chuyến đò ôi à vui như ngày hội

Em đi qua chuyến đò ôi à con trăng còn trẻ … …

Ôi những chuyến đò đời người đã đưa ta đi…

Ừ ngày hội của chúng mình là đây. Ba năm một lần với bao nổ lực gần xa, cả bên kia bờ đại dương tít tắp. Khắp nơi về hội tụ, tay nắm chặt tay, râm ran chuyện kể, bao nỗi thăng trầm. Chúng mình như những cánh chim tìm về tổ ấm. Gặp lại bạn cũ thầy xưa mà chan chứa biết bao tình.

Thế là trong âm thầm tĩnh lặng của tuổi đời chồng chất, giờ mình có được niềm vui, niềm rộn ràng của những lần gặp mặt, của những nao nức chuẩn bị hẹn hò trên Face - ôi một phát minh có ý nghĩa hơn bất cứ thứ gì trên đời nầy. Đôi khi mình nghe mình thầm thì lời cảm ơn, ví dầu không có chi, e mình sẽ chìm lấp trong cô quạnh tận cùng. Kết nối, tìm về , tâm sự và sẻ chia. Bao khuôn mặt đã xa ngàn trùng, mấy dáng hình đã từ lâu lắm bỗng chốc lại về bên ta trong nhìn ngắm trên tay. Những tản văn hay, những vần thơ đẹp, những nụ cười duyên với tà áo mới và bao lời thăm hỏi ân cần giúp mình quên đi những mệt mỏi cuộc đời. Một bạn nữ bên kia gọi về, một bạn nam nhắn tin chúc mừng ngày mới, một người anh ân cần khích lệ, một người chị gởi lời đùa vui… thế là rộn ràng trong ta nhiều cảm xúc tươi mới trong quen thuộc ngày ngày. Ta bỗng thấy yêu hơn cuộc đời, thấy thân thuộc hơn với những người ngỡ đã xa ta từ lâu lắm.

Mỗi sáng thức dậy cùng thói quen với lấy chiếc điện thoại. Một dòng tin vui nhắn gửi, một thông báo gặp mặt đâu đó coffee, một lần vẫy tay làm bằng hữu. Thế giới nầy xích lại gần nhau hơn. Những người Quảng trị thân yêu tìm về với nhau được nhiều hơn và thầy cô, anh chị em Nguyễn Hoàng chúng mình kết nối ngày một đông vui rộn ràng hơn, mình thấy ấm áp hơn trong sum vầy tâm tưởng, thấy tự tin hơn trong chới với cuộc đời.

Ngày tháng năm…

Và rồi một hôm gần đây, với ý tưởng điểm danh của anh Bảo Lâm ở Đà Nẵng, mình lại được tìm về với mảnh đất xưa với những con người cũ. Nầy con đường tình Gia Long ven sông và hàng phượng vĩ rực thắm, nầy nhà sách Lương Giang nơi ta tìm đến ngày ngày và cây kem mát lạnh cả tuổi thơ ngày hạ chúng mình. Ôi cái thị xã nhỏ bé yên bình về lại trong tim với bao khuôn mặt yêu dấu. Có cả dáng hình mẹ cha, anh chị thương yêu bên ta thời thơ ấu. Có tiếng chuông chiều ngân nga trên dòng Thạch Hãn êm trôi và cả bầy chim sẻ ríu rít về trên cây thúc dục ngày đông qua đi để mùa xuân đến sớm.

“Anh Bảo Lâm nè, Quỳ ở đường Phan Chu Trinh nhưng hồi ấy bé quá không nhớ số nhà chỉ biết là phía trước là nhà bác Cửu Lẫm, phía sau là ruộng sâu và xóm hộ, chếch về phía trái khoảng trăm mét là trường Bồ Đề khu vực bên kia, gần nhà Thảo Nguyễn, Mai Đầm và anh Thiếp Lan Đình”. “ Ừ, anh hình dung được rồi, để ước xem quãng nào, số bao nhiêu….” Thế là bao rộn ràng gợi nhớ… ơi quê hương, xóm làng và tuổi nhỏ của mình ơi.

…………………….

Vậy mà đã gần năm mươi năm. Bây giờ đổi thay thật nhiều, bãi sông cồn cát đã là nhà cửa dựng xây. Bao người thân đã ra đi không hẹn một ngày về. Con bé năm xưa trên chiếc xe đạp nhỏ xinh hối hả đến trường mỗi sớm mai lên giờ đã là bà ngoại với bao vết thời gian trên mi, với nét buồn trên tóc và nỗi thương nhớ xa xôi chưa bao giờ vơi cạn. Mỗi lúc chiều buông lại nghe mình thầm thì những lời của Huy Cận:

Hỡi mây trắng phất phơ màu gió cũ.

Nước buồn ôi! còn lại bến sơ xưa.

Cho ta gởi vọng xuôi về quá khứ.

Đôi chút sầu tư nước đẩy, mây đưa......

Thương ơi một cánh dã quỳ mong manh trong trời chiều cô quạnh….

                                                                   Phan Quỳ

                                                             Tháng 10 / 2018

                                               (Bài đăng trong tập san Quảng Trị)