RƯỢU SOJU, THIÊU TỬU BÀI - Phạm Đình Khuê

              
                        Một chai rượu Thiêu Tửu Chamisul 
                           cùng với loại ly của cùng hãng sản xuất.

             RƯỢU SOJU - THIÊU TỬU BÀI 

                                                  Phạm Đình Khuê

Có một điều gằn như chắc chắn rằng là khi nền kinh tế của một quốc gia phát triển, vươn ra khỏi giới hạn biên giới của chính nó, thì đi liền với cái sức mạnh kinh tế đó chính là những ảnh hưởng tác động trực tiếp của văn hóa sẽ theo bước chưn tiếp theo sau mà ra ngoài.  Hàn Quốc, thực sự chỉ là phần đất Nam Hàn ngày nay, đang là một ngôi sao sáng về phát triển kinh tế trên vòm trời quốc tế, và do đó những ảnh hưởng văn hóa của họ cũng đã và đang phát triển mạnh ra thế giới bên ngoài.

Người Việt chúng ta, trước giờ chỉ biết đến Đại Hàn qua hai việc:  Thứ nhứt là quân đội Đại Hàn có tham chiến trong cuộc chiến Quốc Cộng tại Việt Nam, và thứ hai, có lẽ theo bước chưn của người lính Đại Hàn vào thời đó, chính là món muối chua rất cay có tên là Kim Chi.  Kim Chi thực sự ra là tiếng chung chung của loại đồ muối chua, nhưng trong đó, món bắp cải muối chua được dân ta chuộng nhứt nên khi nói đến Đại Hàn chúng ta nghĩ ngay đến món Kim Chi, và khi nói đến Kim Chi chúng ta nghĩ ngay đến món bắp cải muối chua.  Dù rằng bắp cải muối chua chỉ là một trong vô số các món muối chua của người Đại Hàn.

Ngày nay thì ảnh hưởng văn hóa của Hàn Quốc đã ngày càng lớn mạnh hơn.  Ảnh hưởng này có lẽ có tác động lớn từ các phim ảnh của Hàn Quốc.  Ngay bản thân tôi, khi so sánh các phim làm từ Thái Lan, Đại Hàn, Hương Cảng, Đài Loan, và Trung Hoa Lục Địa thì tôi có nhận xét như thế này:  Người Trung Hoa Lục Địa làm phim chưởng hay hơn và thực hơn so với người Hương Cảng và Đài Loan bởi phần ngoại cảnh quá hay và quá đẹp, nhưng về các phim tâm lý tình cảm xã hội thì có lẽ không ai vượt qua mặt được người Đại Hàn.  Họ làm phim, với các lời đối thoại rất thực, những tình cảnh rất gần với đời sống thực tại chứ không xô bồ như kiểu các phim xã hội của Hương Cảng, hay nàng dâu, Mẹ chồng, trâm anh thế phiệt, quan quyền kiểu Đài Loan.

Lồng trong khung cảnh phim đó, có một loại rượu với cái vỏ chai màu xanh lá cây đặc biệt mà người Đại Hàn vẫn thường hay uống.  Đó chính là loại rượu Soju, hay theo âm tiếng Hán Việt là Thiêu Tửu, và người Nhật Bản gọi là Shochu hay Thiêu Trữu, cũng là một hạng rượu của loại rượu này.

Tôi cũng vậy, qua việc xem các phim ảnh Đại Hàn mà biết đến loại rượu này.  Và cũng may mắn là các tiệm bán rượu LCBO của tỉnh bang nơi tôi đang cư ngụ cũng có bán một số loại rượu Soju phổ biến của Đại Hàn như Jinro, Chum-Churum, và Chamisul, nên tôi cũng có dịp thưởng ngoạn qua loại rượu mà người Đại Hàn hay uống.

Mỗi chai rượu Soju này bán ra không mắc lắm, chỉ từ 5 cho đến 7 đồng Gia Kim theo thời giá hiện nay.  Loại rượu này uống lạnh ở nhiệt độ phòng hay hâm ấm lên đều được.  Tuy nhiên, theo tôi nghĩ, các loại rượu làm từ trái nho thì nên uống lạnh, và các loại rượu làm từ gạo thì nên uống nóng đối với các loại rượu có độ cồn rượu từ 12 cho đến 20 theo thể tích nước rượu.  Các loại rượu mạnh từ 40 độ cồn rượu thì không thể uống ở dạng hâm nóng được.

Dường như ở nồng độ rượu này, mùi thơm và vị của loại rượu làm từ nho được lột toát hoàn toàn qua cái vị ngậm trong miệng và mùi thơm rượu nhẹ nhàng, thoang thoảng trong mũi.  Trong khi đó, đối với các loại rượu làm bằng gạo thì mùi thơm bốc lên qua hơi rượu ấm rất nồng nàn từ bên ngoài, qua khứu giác đưa vào trong não bộ, và đầy quyến rũ như mùi thơm da ngực của các cô gái trẻ tuổi trăng tròn, căng cứng, đầy nhựa sống …

Và rượu Soju của Hàn Quốc cũng vậy, nên được uống ấm mới thưởng thức được hết cái ngon của vị và cái hương của rượu…

Vài Nét Về Rượu Soju

Rượu Soju là loại rượu chưng cất của Đại Hàn.  Mùi vị của rượu Soju có thể ví như rượu Vodka, dù rằng ngọt hơn chút đỉnh vì được bỏ thêm đường vào trong quy trình sản xuất, và thường được uống thẳng rượu nguyên chất.

Hầu hết mọi loại rượu Soju ngày nay đều được sản xuất từ Nam Hàn.  Dù rằng, theo phương thức cổ truyền thì rượu Soju được làm ra từ gạo, nhưng ngày nay hầu hết mọi tên rượu Soju đề có các sản phẩm làm từ các loại vật liệu khác hay ngay cả thay thế gạo với các loại tinh bột khác như khoai tây, lúa mì, lúa mạch, khoai lang, hay bột năng.  Rượu Soju là loại rượu trắng không màu và có nồng độ rượu thay đổi từ 20% cho đến 45% theo thể tích, và thường là 20%.  Rượu Soju được uống nhiều bởi vì giá cả tương đối rẻ tại Đại Hàn.  Ở đó, một chai rượu Soju giá vào khoảng 1,000 cho đến 3,000 Won tiền Nam Hàn [hay vào khoảng 1 cho đến 3 Gia Kim].

Tên Gọi Rượu Soju

Trong ngôn ngữ học, chữ Soju trong tiếng Đại Hàn có nghĩa, theo tiếng Hán Việt, là Thiêu Tửu [燒酒].  Thiêu có nghĩa là Đốt và Tửu có nghĩa là Rượu.  Hay diễn dịch nôm na có nghĩa là loại rượu khi uống vào sẽ thiêu đốt tâm can.  Tương tự, chữ tiếng Anh trích từ chữ Hòa Lan cho chữ rượu Brandy cũng có nghĩa là “Thiêu Tửu”.  Và âm chữ Thiêu Tửu trong tiếng Hán được viết theo mẫu tự Latin là Shaojiu, và tiếng Nhật Bản âm là Shōchū.  Tất cả các tên trên, ngoại trừ loại rượu Brandy, đều nói về loại rượu được chưng cất tương tự như loại rượu Soju của Đại Hàn.

RƯỢU SOJU TẠI ĐẠI HÀN

LỊCH SỬ

       

         Nồi chưng rượu Soju, Soju Gori, 소주고리 nằm ở giữa, 

         và các loại nồi Hangari khác kiểu 항아리 sử dụng cho 
         việc sản xuất rượu Soju.

Rượu Soju lần đầu được chưng cất vào khoảng thế kỷ thứ 13 trong thời quân Mông Cổ xâm chiếm Đại Hàn.  Người Mông Cổ đã học được kỹ thuật chưng cất rượu Arak từ người Persia [người Iran/Iraq ngày nay] trong thời gian xâm chiếm Trung Á và Trung Đông vào khoảng năm 1256, và sau đó được đưa vào Đại Hàn với các lò chưng cất rượu được xây dựng ở thành phố Khai Thành [Kaesong – 開城市].  Trên thực tế, tại các khu vực quanh thành phố Khai Thành, rượu Soju còn được gọi là Arak-Ju [rượu Arak].

Từ năm 1965 cho mãi đến năm 1999, để giúp giảm thiểu việc thiếu gạo, chính quyền Đại Hàn nghiêm cấm việc sản xuất rượu Soju theo phương pháp cổ truyền từ gạo.  Thay vào đó, cồn Ethanol chưng cất từ khoai lang và bột năng được hòa trộn vào với nước, thêm mùi vị và đường vào để tạo ra rượu Soju.  Ngày nay, dù việc nghiêm cấm đã được bãi bỏ, nhưng những loại rượu Soju rẻ tiền vẫn còn được sản xuất theo phương pháp này.  Chính quyền Đại Hàn đặt ra nguyên tắc rượu Soju pha phải có nồng độ cồn thấp hơn 35%, nhưng nồng độ cồn trong rượu tiếp tục xuống thấp do người tiêu thụ thích loại rượu Soju có nồng độ rượu thấp.

Nhiều khu vực đã lập lại việc sản xuất rượu Soju theo phương pháp cổ truyền bằng cách chưng cất các loại ngũ cốc và tạo rượu Soju.  Rượu Soju từ thành phố An Đông [Andong – 安東市] là loại rượu Soju nổi tiếng nhứt Đại Hàn, với nồng độ rượu vào khoảng 45%.

CÁC TÊN RƯỢU SOJU

     

                 Một chai rượu Soju của công ty Jinro.

Jinro là nhà sản xuất rượu Soju lớn nhứt Đại Hàn [vào năm 2008, họ bán ra 76 triệu thùng rượu Soju].  Loại rượu Soju nhiều người uống nhứt là loại rượu Soju có tên Chamisul, một loại rượu Soju được lọc 4 lần.  Nhưng mới đây, rượu Soju có tên là Chum-Churum của công ty Lotte BG đang phát triển mạnh lên.  Tuy nhiên, mỗi vùng người dân Đại Hàn chuộng một loại rượu khác nhau.  Tại Phủ Sơn [Busan – 釜山], rượu C1 Soju là loại rượu người dân địa phương ưa thích nhứt.  Thành phố Đại Khâu [Daegu – 大邱市] có nhà máy sản xuất rượu Soju là Kumbokju với loại rượu nổi danh là Cham.  Trên đảo Tể Châu [Jeju-do – 濟州], rượu Hala Soju là tên rượu quen thuộc nhứt với mọi người; và tên rượu là tên của hòn núi chính tại đảo Mt. Hala.  Tại Khánh Thượng Nam [Gyeongsangnam-do – 慶尙南] và Ủy Sơn [Ulsan – 蔚山], rượu Soju trắng do Muhak tại Mã Sơn [Masan – 馬山] sản xuất là được ưa chuộng nhứt.  Tuy nhiên, khi vượt biên giới từ vù Ủy Sơ tới Khánh Châu [Gyeongju – 慶州] tại Khánh Thượng Nam, thì gần như không thể nào mua được loại rượu trắng Soju và thay vào đó là loại rượu Chamisul và Cham.  Có một cách giải thích cho vấn đề địa phương hóa loại rượu Soju mà người Đại Hàn uống là do hệ thống tái sử dụng vỏ chai đã uống xong.  Để giữ giá thấp, các chai sử dụng xong thường được người bán rượu giữ lại và trả về cho hãng sản xuất rượu để làm sạch và sử dụng lại.  Một mạng lưới phân phối một sản phẩm rượu Soju duy nhứt sẽ tạo ra tình trạng giá rượu cao hơn từ giá thành đóng chai, và làm giảm giá cạnh tranh của loại rượu đó.

CÁCH THỨC UỐNG RƯỢU SOJU

Rượu Soju thường được uống trong các dịp tụ họp bạn bè để ăn uống, không pha trộn và được rót ra ly riêng biệt.  Việc tự mình rót rượu vào ly của mình là đi ngược lại phong tục tập quán của người Đại Hàn.  Thay vào đó, rượu phải được người khác rót cho mình.  Việc làm này nhằm nâng cao sự cảm thông và tình bạn với nhau giữa những người trong bàn rượu.

Theo phong tục Đại Hàn, việc cầm hai tay để đưa hay nhận một vật gì đó được xem là một hành động bày tỏ lòng kính trọng.  Và theo đó, nếu ly của một người được một người ở vai bậc cao hơn chế rượu cho, thì người đó nên giữ ly bằng cả 2 tay.  Và cũng vậy, nếu người trẻ rót rượu cho người lớn hơn, thì người rót rượu cũng phải cầm bình rượu bằng 2 tay.  Phong tục này gần như có mặt tại mọi xã hội phương Đông không kể gì chỉ riêng ở người Đại Hàn.

Khi rót rượu, tay phải giữ lấy bình rượu và tay trái đụng vào cổ tay phải; cách giữ bình rượu kiểu này nhằm giữ cho tay áo khỏi chạm bàn hay thức ăn trên bàn.

Tương tự, khi nhận ly rượu, để ly rượu nằm trong lòng bàn tay trái và dùng tay phải để giữ ly, có lẽ cúi đầu xuống chút đỉnh để tỏ lòng kính trọng.  Bạn cũng có thể giữ ly rượu theo cùng cách khi chế rượu.  Chế và nhận chỉ bằng tay phải thường được người lớn hơn, hay những người bằng nhau, tiếp đãi người khác trong các tình huống bình thường.

Người Đại Hàn thường nói “uống hết một hớp”, đây là cách thách thức mọi người trong bàn uống hết ly rượu của họ bằng một hớp duy nhứt.

                                                                          Phạm Đình Khuê