NÓI VỚI THỜI GIAN – Đinh Hoa Lư

                                    Thương tặng Bà Xã

               

Trời vào đông ngày ngắn dần. Ánh chiều vội buông khi vạt nắng vàng cố gắng sưởi ấm mấy lùm bach đàn bên vệ đường. Ngày lễ Tạ Ơn xe cộ ít chạy. Mọi người đoàn tu ấm cúng với gia đình. Lò sưởi nhà ai đang nhẹ nhàng tỏa khói. Những làn khói xám mang mùi thơm nồng nàn của nhựa thông bốc lên lơ lững trong không khí lành lanh đầu đông làm ấm lòng khách bộ hành. Người ta liên tưởng đến mùa NOEL đang đến, rất gần.

LA JACARANDA XA XA – Trần Vấn Lệ

              Một mai sau cơn mê, qua cuộc đời bềnh bồng...
                                  (Lời nhạc của Trần Nhật Ngân)
 
Cánh đồng cỏ, bạn thấy:  Đó là một Nghĩa Trang.  Bạn không thấy hoa vàng mà hoa tím.  Đẹp chứ?
 
Đất bằng phẳng, không mộ.  Đừng nghĩ thế mà lầm!  Đây, yên nghỉ ngàn  năm... của nhiều người đã chết!
 
Một người đi mải miết, hoa tím nở trên đầu.  Tím!  Ôi tím, một màu, lòng nào vui cho được?
 
Bao nhiêu người đi trước, hoa tím nở tiễn đưa... "người đi độ trước mình đưa tiễn, đến lượt mình đi... (*) hoa tím bay!
 
Tôi, hết phố, tới đây:  cổng nghĩa trang rộng mở.  Nhớ Phạm Tăng (*), tôi nhớ:  Hai Câu Thơ Nghẹn Ngào:
 
(*) "Người đi độ trước, mình đưa tiễn... Đến lượt mình đi - vắng một người!".  Biết thế ... là khi mình đã chết... còn câu thơ để gió bay hơi?
 
*
Còn chừng tháng nữa, mùa hoa tím.  La Jacaranda buồn.  Xa. Xa.   Xa... Tôi mở giấy, nhìn, trang giấy trắng, mực trào ra, tím,... sẽ phôi pha?
 
Tôi viết gì đây?  Hay chẳng viết?
Viết chi thì cũng chuyện quê nhà!
Chuyện đi, về lại, chia rồi tụ
Non Nước... trong thơ của Tản Đà!
 
Ông Tản Đà đi năm mốt tuổi, đường về Tiên Cảnh hoa nào bay?
 
                                                                                   Trần Vấn Lệ

NHƯ GIỌT SƯƠNG MAI – Thơ Khê Kinh Kha

   

                   

Nhà thơ Khê Kinh Kha

       như giọt sương mai

 

bước trăm năm còn đây trong quạnh quẻ

những mùa trăng đi,

tình thêm lá úa

như con nước xa nguồn, buồn vời vợi

như thu vàng gục chết trong lá cây

hạnh phúc xa vời

 ngoài tầm tay với

có ai biết, trăng cũng gìa theo núi

sông cũng buồn như con nước ra đi

và hoa lá cũng có ngày tàn úa

ai đã đến và đi như mây gió

ai vẫn ngồi bên hiu quạnh nhớ thương

ai mong đợi, ai âm thầm, tuyệt vọng

ai đã mang rượu đắng đổ đầy hồn

ai giết chết thơ tôi trong thê thảm

ai đã chôn ướcvọng vào mong lung

ai đã đốt cụm rừng xưa tuổi mộng

giữa đời người bóng tối rũ mênh mông

 

giữa mưa lạnh, nhìn quanh đời cô quạnh

vắng nụ cười, nước mắt uống đầy tim

này em hởi xin đừng hờn trách mãi

sống một đời,

chen lấn cũng vậy thôi

ta ở thế gian là trời đất định cho

duyên chồng vợ,

là nợ đời vay trả

xin cám ơn em người vợ chung thủy

cả một đời em khổ cực vì ta

cả một đời ta cũng dành cho em cả

bến trọ này rồi mai sẽ ra đi

để lại gì,

những dấu vết mộng mơ

 

thôi gác bỏ những nụ tình nức nở

thôi xếp lại túi phong trần một thuở

bỏ sau lưng những muộn phiền thế sự

và chôn cất những đua đòi trần thế

 

chút phù du thoảng qua như lá bay

đời không bận bịu thế mà hay

tang bồng một nẻo đường mây nước

thế sự xoay vần – ngoài tầm tay

 

mộng trăm năm để lại cho con cháu

theo cánh gío – nhẹ nhàng bước thảnh thơi

theo mây trời lênh đênh dạo sông núi

theo trăng cao đi khắp nẻo đường đời

bước trăm năm nhẹ như giọt sương mai

 

                                       Khê Kinh-Kha

VÌ SAO NGƯỜI VIỆT NAM XƯA THƯỜNG ĐẶT TÊN CÓ CHỮ “VĂN” VÀ “THỊ” ? – Bảo Ngọc

Ẩn sau hai chữ quen thuộc là cả một hệ thống tư duy, văn hóa và phân biệt giới tính trong truyền thống đặt tên của người Việt.

Trong rất nhiều gia đình Việt, đặc biệt là thế hệ ông bà, cha mẹ, ta dễ dàng bắt gặp những cái tên như Nguyễn Văn A, Trần Văn B, Lê Thị C, Phạm Thị D…. Hai chữ “Văn” và “Thị” quen thuộc đến mức gần như trở thành một quy ước bất thành văn trong cách đặt tên. Nhưng tại sao lại là “Văn” với nam và “Thị” với nữ? Chúng có ý nghĩa gì và từ đâu mà có?
 

VIẾT “BÁNH CHƯƠNG” KHÔNG HỀ SAI CHÍNH TẢ - Hoàng Tuấn Công

Vua tiếng Việt mùa 3 tập 2 (8/3/2024) dẫn ngữ liệu: “đời hồi này như một ghánh phở bánh chương mỡ nguội đóng váng”, và đưa ra câu hỏi “có bao nhiêu lỗi sai chính tả”. Người chơi trả lời “có hai lỗi chính tả”. Chương trình chấp nhận và đưa ra đáp án “hai lỗi sai chính tả” đó là “GHÁNH” và “CHƯƠNG”.  Tuy nhiên Vua tiếng Việt không cho biết cụ thể “hai lỗi sai chính tả” đó phải viết lại thế nào cho đúng.
Lỗi “gánh” viết sai thành “ghánh” thì có lẽ ai cũng biết. Thế còn “chương” thì sao?
 

DUYÊN TÌNH – Thơ Nhã My, nhạc Trần Nhàn, ca sĩ Thái Hòa trình bày

  

             

                                  Nhà thơ Nhã My

      

DUYÊN TÌNH

(Mưỡu đầu)

Ông Tơ sao lại trèo leo

Nõ trao duyên cận lại đèo duyên xa...

Hỏi làm chi xe tơ nguyệt lão

Sợi tơ hồng sao cứ buộc ở xa xăm

Người gần bên chẳng hẹn trăm năm

 Lại chốn lạ mà tìm trao duyên cầm sắt

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ

Vô duyên đối diện bất tương phùng

Đã là yêu dẫu có nghìn trùng

Bao trắc trở chi mà ngăn cách được

 Tấm lòng thành vẫn trước sau như một

Nghĩa tào khang trói buộc đã an bày

Duyên tình ai khéo tìm ai...

 

                                                  Nhã My

TRƯA HÈ NGHE TIẾNG RU CON – Đinh Hoa Lư

                       

Chào bạn đọc,
   
Ắt hẳn bạn có thể đoán những cảm nghĩ của tác giả sắp viết ra đây là gì? Người viết muốn kể cho bạn nghe một lời ru hay thanh âm êm đềm trong vùng trời kỷ niệm. Ngày xưa có xóm vắng trưa hè khi quê hương Quảng Trị đang vào hạ. Mùa hạ của nắng nam Lào- nhưng cơn nóng như nung- khiến cả thành phố im phăng phắc dưới bầu trời oi ả. Làn không khí như đứng yên, không gian im lìm cùng trân mình chịu đựng...
 

ĐẸP HƠN CHUYỆN THẦN TIÊN – Thơ Quách Như Nguyệt

   

 

Chuyện tình mình đẹp hơn cổ tích

Ly kỳ hơn, tình diễm tuyệt sắt son

Như trái táo, cắn vào thật là ngon!

Không hối tiếc ta yêu nhau tha thiết!

 

Chuyện tình mình sôi nổi hơn tiểu thuyết

Có đủ mùi ngọt bùi chát chua cay

Như rượu nhẹ một ly chẳng thể say

Mà ngây ngất ngọt thơm hơn là đắng

 

Chuyện tình mình mơ màng hơn mây trắng

Mây vô tư, mây bay mãi không ngừng

Chuyện tình mình đẹp hơn cả vầng trăng

Vầng trăng sáng đêm rằm ta cùng ngắm

 

Chuyện tình mình hay hơn là thần thoại

Anh yêu em, yêu bất chấp rủi may

Cảm ơn anh đã yêu em si dại 

Đã yêu em trọn hết cuộc đời này!

 

Chuyện tình mình, tình vĩnh cửu ngọt ngào

Như sao sáng trên trời cao, sáng chói!

Ở bên anh, hiểu được chân hạnh phúc

Có được anh, đời sống quá an vui!

 

Như câu cuối chuyện thần tiên cổ tích

"They lived happily forever..."

"Họ sống rất hạnh phúc trọn đời và mãi mãi..."

Chuyện tình mình đẹp tuyệt như thế đó

Chuyện tình mình hiếm có ở thế gian

 

                                        Quách Như Nguyệt

EM CƯỜI RỒI MÔ PHẬT NAM MÔ A DI ĐÀ – Thơ Trần Vấn Lệ

   

Em nói nghe buồn quá!

"... rồi mai mốt em già!".

Anh nâng một cành hoa

anh ấn đầu em xuống...

 

Em à, mai mốt muộn

biết lúc đó bao giờ?

Em vẫn em, bài thơ

anh yêu em từng chữ!

 

Không có chữ Quá Khứ,

cũng không chữ Tương Lai...

chỉ có mười ngón tay

em - Là Yêu Mãi Mãi!

 

Em là người con gái

Mạ sinh ra hồi nào

anh gặp mà ôi chao

Giai Nhân, còn ai nữa?

 

Em!  Hôn đi hoa nở!

Không ai nghĩ hoa tàn

không Không Gian, Thời Gian

chỉ...Đá Vàng làm chứng!

 

Em nói - anh cảm động,

anh nói, em nghe không?

Hoa cũng gọi là Bông

bềnh bồng mình bay nhé!

 

*

Chữ Đá Vàng em để

trước gió, gió không bay...

Anh yêu em ngón tay,

mười ngón là ngón út!

 

Em cười rồi!  Mô Phật!

Nam Mô A Di Đà!

 

               Trần Vấn Lệ

ĐÀ LẠT PHỐ NÚI - Thơ Hồng Thúy, nhạc Nguyễn Tuấn, ca sĩ Hà Thanh trình bày

   

ĐÀ LẠT PHỐ NÚI

Đà Lạt thân yêu cao nguyên phố núi

Nhớ nắng mênh mang ôm dáng hàng cây

Xuân Hương đôi bờ mơ xanh liễu rũ

Chan chứa tim ai tiếng gió reo Đồi Cù

 

Buổi chiều Cam Ly hẹn hò xưa vẫn thắm

Thung Lũng Tình Yêu đôi bóng còn vương

Muôn lời Than Thở lòng nghe xao xuyến

 Em nhắn gì trong lam tím hoàng hôn?

 

Về Tuyền Lâm khói sương rơi mờ lối

Trắng Thác Prenn ngỡ cơn sóng ngàn khơi

Cõi hoa vàng Mộng Mơ đầy tay với

Mimosa say đắm cả trời mây

 

Chợ Hòa Bình, Trại Hầm từng con dốc

Bước chân qua Palace áo mềm bay

Thủy Tạ ơi! hương tình cà phê cũ

Xứ hoa đào, Đà Lạt nhớ không vơi

                      

                                     Hồng Thúy

        

"MƠ TRĂNG", BÀI THƠ ĐỘC ĐÁO CỦA ĐẶNG XUÂN XUYẾN – Châu Thạch

Tác giả bài viết Châu Thạch

 
Thật tình tôi rất yêu thơ Đặng Xuân Xuyến vì qua những bài thơ tôi đọc được, tôi khám phá ở anh một tâm hồn đầy ắp thơ. Người thơ không phải người sáng tác mới là thơ, lại càng không phải chỉ người sáng tác hay mới là thơ. Người thơ là người có tâm hồn nhạy bén trong cảm thụ những điều mà nhà thơ Hàn Mặc Tử đã viết: “Ai nói vườn trăng là nói vườn mơ. Ai nói đến mộng là nói đến tình. Người thơ là khách lạ đi giữa nguồn trong trẻo. Trên đầu Người là cao cả, vô biên và vô lượng: xung quanh Người là mơn trớn với yêu đương vây phủ bởi trăm dây quyến luyến làm bằng êm dịu, làm bằng thanh bai…” Thơ Đặng Xuân Xuyến chất chứa thật và đầy sự rung động của Người đi giữa nguồn trong trẻo, cho nên có đôi lúc ý, từ “mới lạ”, gây tâm lý “phản cảm” cho một ít người nhưng chính những ý, từ đó phát tiết được những điều bí ẩn của “nguồn trong trẻo” “vô biên và vô lượng” mà một tâm hồn nhạy bén phải dùng nó như dùng một tiếng đàn phá cách để truyền đi một thứ âm thanh lạ cho đời. Ví như bài thơ “Mơ Trăng”, ta tìm thấy ở đây một cơn mơ phi lý trong giây phút ái ân.
 

PHỐ THIU, CHUA – Thơ Lê Phước Sinh

 

Người đàn bà gãi ngứa

trở bộ.

Điếu thuốc lập lòe như ma trơi

ngáp

chờ khách.

 

Nhạc bù lu bù loa chập chờn

chảy dãi

gỡ ghèn con mắt.

 

Cây cầu vượt nhe hàm răng

nghịch ngợm

Ngày mai treo bandroll chạy mừng

Biến đổi khí hậu.

 

                              Lê Phước Sinh

ĐẤT MẸ - Thơ Lê Kim Thượng

 

Đất Mẹ 1 – 2

 

1.

“ Đừng về… Người ở… Người ơi…”

Câu dân ca cũ muôn đời vẫn xanh

Lời quê theo gió dỗ dành

Đong đưa cánh võng, ru anh vào đời

Bồng bềnh, lãng đãng mây trôi

Dậy mùi hương đất, gió xuôi ngọt lành

Cánh diều no gió chòng chành

Đàn bò gặm cỏ, đồng xanh tươi màu

Đôi bờ xanh ngắt ngàn dâu

Con sông phơi ngực, ngực bầu tinh khôi

Gió đưa, bèo dạt nổi trôi

Có con én nhỏ giữa trời bay ngang…

Nắng mưa quản mấy gian nan

Mồ hôi rơi xuống, lúa vàng đầy sân

Mưa chiều, nắng sớm tảo tần

Lời ru Đất Mẹ, bâng khuâng tiếng đàn

Rượu quê uống cạn lại tràn

Mù say, say giữa mênh mang đất trời

Thương nhau chín bỏ làm mười

Giữ niềm vui giữa cuộc đời đảo điên…

 

2.

Hoàng hôn xuống tím con thuyền

Quá giang lữ khách về miền lãng quên

Rời xa bến nước buồn tênh

Dòng sông im vắng, tuổi tên quên rồi

Đường xưa lạnh dấu chân người

Chờ người viễn xứ, chân trời về quê

Trăm năm một cõi đi về

Người trăm măm vẫn bộn bề chênh chông

Vọng Phu đá núi trông chồng

Lưng còng dáng Mẹ ngóng trông con về

Nắng chiều ngã bóng triền đê

Lũy tre xanh mướt, não nề nhớ con…

Người đi xa xứ thiệt hơn

Phố đông, đông cả cô đơn riêng mình

Cuộc đời ảo mộng, phù sinh

Có – Không, Còn – Mất, nhục vinh, thăng trầm…

Thắp nhang Mẹ ấm ngày Rằm

Nhạt nhòa hương khói, xa xăm hiền hòa

Thật lòng chỉ có Mẹ - Cha

Trả bao hiếu thảo mới là đủ đây?...

 

                               Nha Trang, tháng 04. 2025

                                       Lê Kim Thượng

NHẠC SĨ TRỊNH CÔNG SƠN VÀ CA SĨ KHÁNH LY - Long Phạm

Trịnh Công Sơn và người định mệnh một đĩa cơm chia hai, cùng ngủ trên tờ báo cũ nhàu nát
 

Vừa cách đây ít hôm, danh ca Khánh Ly kỷ niệm sinh nhật tròn 80 tuổi. Tới hôm nay cũng là kỷ niệm 24 năm ngày mất cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Đây là cặp đôi huyền thoại đi cùng lịch sử âm nhạc Việt Nam mà hơn nửa thế kỷ qua chưa một ai thay thế được.
 
Cuộc tái ngộ định mệnh tại đường hoa Nguyễn Huệ
 
Đối với Trịnh Công Sơn, Khánh Ly là một cơ duyên kỳ lạ, một phần không thể tách rời với âm nhạc của mình. Bởi thế, tự tay ông đã viết những ca khúc dành riêng cho giọng hát Khánh Ly.
Thực tế đã chứng minh, trong suốt nửa thế kỷ qua, đã có hàng trăm ca sĩ hát nhạc Trịnh, từ bậc danh ca lớn như Thái Thanh, Thanh Thúy, Lệ Thu, Ngọc Lan, Tuấn Ngọc, Khánh Hà… tới hàng diva như Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Linh, Hà Trần hay những ca sĩ danh tiếng như Mỹ Tâm, Lệ Quyên, Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà… Thế nhưng, chưa một tiếng hát nào gây tiếng vang rộng lớn, vươn ra nước ngoài và gắn chặt như hình với bóng cùng nhạc Trịnh như Khánh Ly.

GIẢI MÃ MỘT GIAI THOẠI VỀ TRỊNH CÔNG SƠN – Bùi Chí Vinh

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (1939-2001)

Gạt qua một bên nỗi sầu muôn thuở của thi ca để đổi “tông” sang âm nhạc. Tôi vốn là một thằng hay dị ứng với dạng “Xướng ca vô loại” nhưng cũng biết thần tượng một bậc thầy là “phù thủy Phạm Duy” ông vua các bài hát làm phong phú kho tàng dân ca. Ngoài Phạm Duy tôi cũng “ngã mũ” trước các “hoàng thân” Phạm Đình Chương, Văn Phụng, Văn Cao, Đặng Thế Phong, Cung Tiến, Dương Thiệu Tước… Vốn là “trai thời loạn” trước 1975 nên tôi cũng biết đến các dòng nhạc trữ tình có công chúng riêng của các “hoàng tử” Vũ Thành An, Từ Công Phụng, Ngô Thụy Miên, Lê Uyên Phương… và đặc biệt là Trịnh Công Sơn với những ca khúc “Da Vàng” phản chiến.
 

CON GÁI QUANG DŨNG LẬN ĐẬN VỚI TÂY TIẾN – Trần Ngọc Trác

Cuối năm 1982 tôi rời Đà Lạt đưa gia đình về định cư ở vùng kinh tế mới Hà Nội tại Lâm Đồng. Gia đình tôi có hai cháu nhỏ. Cháu trai đầu ba tuổi và cháu gái mới sinh được ba tháng tuổi. Cuộc đời tôi bắt đầu từ những năm tháng khốn khó của thời bao cấp.
Tôi gởi cháu trai vào học lớp mẫu giáo của cô Bùi Phương Hạ. Không ngờ Hạ chính là con gái của nhà thơ Quang Dũng.
 
Những năm đó ở vùng kinh tế mới, lãnh đạo Hà Nội đưa các thầy cô giáo của thủ đô tăng cường vào dạy học ở Lâm Đồng. Rất nhiều cô gíáo xinh đẹp đã có mặt ở đây. Hạ là một trong những cô giáo như thế.
 

THANH MINH TRONG TIẾT THÁNG BA LỄ LÀ TẢO MỘ HỘI LÀ ĐẠP THANH – Trần Vấn Lệ

Trời lạnh và âm u.  Mấy ngày rồi không nắng.  Tiết Thanh Minh bằng phẳng / những nghĩa trang mênh mông... (*)
 
Người sống đã hết lòng để thương nghĩ người chết?  Chết có nghĩa là hết! Bình tro cho có thôi...
 
Xưa, Thanh Minh, đất trời thường là ngày rực rỡ:  Xanh trời, xanh biếc cỏ, xanh đất, xanh biếc hoa... (**).
 
Xưa!  Bây giờ là xa... Nhiều người... rồi thưa thớt / cúi đầu đi đếm bước / dừng chân vài mộ bia...
 
Vài nhánh hoa đem chia... Chia không thể hết mộ!  Vài mái tóc bạc xỏa... ngồi vén gọn:  anh ơi...
 
Thanh Minh là Ngày Vui.  Xưa, nó là Lễ Hội.  Nay... nhiều Kỷ Nguyên Mới, Thanh Minh:  Quá Khứ mờ...
 
Trời ơi Thơ tôi...Thơ, nhám xì như chiếc lá / rụng hình như từ Hạ, từ năm ngoái, năm kia...
 
Người thác bây giờ về... một Giáo Đường nào đó?  Một ngôi Chùa thành phố?  Một nhà kho thời gian?
 
Những chiếc lá úa tàn, phất phơ bay tình nghĩa... chút khói nhang tứ phía thơm thơm ngày Thanh Minh!
 
*
Em ơi ngồi với anh thấy mình mai mốt nhé...
Thấy chiếc lá lặng lẽ bay trong trời mờ sương!
 
                                                                                       Trần Vấn Lệ
 
(*) Nghĩa trang, nghĩa đia ở Mỹ đa số không có đắp nấm mồ,
bia mộ đặt nằm ngang với mặt đất, cỏ phủ xanh, chỉ thấy mộ bia khi mình cúi đầu...

(**) Thơ Nguyễn Du:
Thanh Minh trong tiết Tháng Ba,
Lễ là Tảo Mộ, Hội là Đạp Thanh.

DANH CA KHÁNH LY KỶ NIỆM SINH NHẬT 80 TUỔI

Danh ca Khánh Ly nói con gái: “Con ở đây với mẹ, mẹ có thể đi bất cứ lúc nào”
Mới đây, kênh Jimmy TV đã chia sẻ một đoạn clip quay lại live show kỷ niệm sinh nhật danh ca Khánh Ly tròn 80 tuổi mới diễn ra cách đây ít hôm.
Được biết, danh ca Khánh Ly vừa trải qua trận đột quỵ, phải nằm viện và sức khỏe khá yếu. Nhưng bà vẫn cố đến sân khấu để giao lưu cùng khán giả.

NGHE TRỊNH CÔNG SƠN BÀY TỎ - Phạm Văn Kỳ Thanh

“…Tôi hình như, đã có lúc mang thân phận chiến tranh, rồi hoà bình, rồi tư sản và rồi cộng sản. Cái lý lịch đa mang này cũng đủ để tôi tự thấy mình là một loại công dân ngoại hạng…”

“…Tôi đi trồng và gặt lúa. Tôi đi trồng khoai, sắn, ở Cồn Tiên, trên bãi đất chằng chịt mìn có thể nổ bất cứ lúc nào ở cửa ngõ Trường Sơn. Tôi đi chợ nấu ăn. Tôi chở bột mì rải trắng cả một con đường như ngày xưa Mỵ Châu làm dấu cho Trọng Thuỷ. Tôi xếp hàng mua từng điếu thuốc hạng tồi. Tôi lãnh hàng tháng một lóng tay thịt mỡ không đủ cho một con mèo ăn. Và cứ thế nhiều năm, mù mịt. Nhưng có hề gì đâu, vì trên tất cả những vụn vặt, nhiễu nhương đó là Hà Nội, Huế, Sài Gòn. Là tình yêu chan chứa, là những mặn nồng mà cả một cuộc đời ngày trước chưa bao giờ được trao tặng một cách rộn rã, đậm đà và lộng lẫy đến như vậy…”
 

KHOẢNH KHẮC 頃刻 – Ung Chu, Hán Việt thông dụng

Nhiều người nói các phương ngữ phía Nam thường viết sai từ "khoảnh khắc" 頃刻 thành "khoảng khắc". Trong các phương ngữ này, chúng phát âm trong ngữ lưu nghe khá gần âm nhau và nhiều người liên kết ý nghĩa của nó với đơn vị "khoảng" thông dụng.
"Khoảnh" 頃 nghĩa là chốc lát, vụt chốc, khoảng thời gian rất ngắn. Ngoài ra nó cũng chính là đơn vị "khoảnh" dùng để đo diện tích đất đai tương đương 100 "mẫu" 畝
Ngày xưa có đơn vị thời gian "khắc" 刻. Người Việt có thành ngữ "đêm 5 canh, ngày 6 khắc". Đêm tính từ giờ Tuất đến giờ Dần (tức nay là 19 giờ tối đến 5 giờ sáng), ngày tính từ giờ Mẹo đến giờ Thân (tức nay là 5 giờ sáng đến 17 giờ chiều). Còn giờ Dậu (17 giờ đến 19 giờ) không phải ngày mà cũng không phải đêm.
"Khắc" 刻 vốn nghĩa là dùng dao để khắc. Ngày xưa người ta làm "đồng hồ" 銅壺 (bình bằng đồng, còn gọi là "lậu hồ" 漏壺) đều khắc các mức để định giờ, nên "khắc" 刻 trở thành đơn vị đo thời gian (khoảng cách thời gian giữa 2 vạch khắc).
Có nơi thì chia ngày đêm thành 100 khắc (hình dung lậu hồ khắc 100 vạch), tức 1 khắc khoảng 14 phút rưỡi so với ngày nay. Về sau khi đổi qua hệ 24 giờ, mỗi giờ 60 phút của phương Tây, khắc được tinh chỉnh thành 1/96 ngày, tức 15 phút tròn, đây là giá trị 1 "khắc" 刻 vẫn đang được dùng tại Trung Quốc.
"Khắc" 刻 trong Hán ngữ được khái quát hoá để gọi chung chung khoảng thời gian ngắn (cũng như "giây" và "phút" chỉ khoảng thời gian ngắn), hoặc mới tức khắc, tức thì, tức thời. Do đó, "khoảnh khắc" 頃刻 nói về khoảng thời gian rất ngắn, chốc lát.
--
"Khoáng" 曠 nghĩa là rộng rãi, trống trải (có khoảng cách, khoảng trống), bỏ trống không. Ý nghĩa này được Việt hoá thành âm "thoáng" để mô tả không gian trống trải không cản trở, hoặc dùng để mô tả sự phóng khoáng, hoặc để nói về tư tưởng cởi mở, phóng khoáng: không gian thoáng, nét vẽ thoáng, tư tưởng thoáng... "Khoảng" và "quãng" là 2 âm Việt hoá của "khoáng" 曠.
Khoảng thời gian rất ngắn cũng được gọi là "thoáng": thoáng thấy, một thoáng... Âm Việt hoá này được vận dụng vào một số tổ hợp Hán-Việt: "khoáng đãng" 曠簜 - "thoáng đãng", "khoáng đạt" 曠達 - "thoáng đạt", "thông thoáng" 通曠. Phát âm của "khoáng" và "thoáng" nghe gần giống nhau, tạo điều kiện biến âm trong khẩu ngữ. Ngày xưa "khách thứa" cũng bị biến thành "khách khứa".
 
                                                                                             Ung Chu

BÊN KIA MIỀN IM LẶNG 2 – Thơ Lê Văn Trung

    

Anh ngồi nhẩm từng khoảnh chiều trôi nhẹ

Thấy lòng mình trôi nhẹ giữa nhân gian

Những còn mất cũng vô cùng nhỏ bé

Những buồn vui như hoa nở hoa tàn

 

Anh đã đi rồi thầm mong dừng lại

Anh đã về rồi tiếc cuộc ra đi

Khi chật hẹp trong vòng tay trời đất

Xin nhẹ lòng như một thoáng mây bay

 

Anh ngồi nhớ con đường anh đã trải

Bàn chân đời rỉ máu những chông gai

Những nông nổi qua muôn vàn dặm mỏi

Nghe bên đời thổi buốt gió thiên tai

 

Rồi chợt thấy BÊN KIA MIỀN IM LẶNG

Anh bạc đầu ngồi đợi bóng anh qua

Ai biết được giữa trùng vây cuộc sống

Vẫn lang lang tìm kiếm một quê nhà

 

                                   Lê Văn Trung

                                 Tháng 3 - 2025