NGÀY TẾT, BÀN THƠ TẾT KHA TIỆM LY VÀ TÚ XƯƠNG - Châu Thạch

   

                            Nhà thơ Kha Tiệm Ly

 

ĐÓN TẾT

(Gởi Nguyễn vô Cùng)

 

Chẳng hẹn mà mi lại tới rồi

Hè nhau nhằm tớ lấy đùa chơi?

Ngoài sân chủ nợ la khàn tiếng

Dưới bếp thằng cu vét lũng nồi!

Nhuận bút leo heo chờ mỏi cổ

Cháo hoa lỏng bỏng húp cầm hơi

Người vui, ta cũng vui ra phết

Kéo xệch hai môi, Đọ! Cũng cười

 

                                      Kha Tiệm Ly

 *
NGÀY TẾT, BÀN THƠ TẾT KHA TIỆM LY VÀ TÚ XƯƠNG
                                                                                       Châu Thạch

                          

                                           Nhà thơ Tú Xương

Nếu tôi là vị quan nào đó thì tôi sẽ hỏi tội Kha Tiệm Ly ngay, vì bài thơ “Đón tết” tưởng như bi thảm hóa xã hội nầy. Nói đùa thế thôi, chứ tôi cũng biết vị quan nào đó sẽ cười khề khà bên ly rượu hảo hạng, khen nhà thơ Kha Tiệm Ly nầy làm thơ tự trào hay quá. Quan đó cũng dư biết rằng ngày tết thì dân chúng sẽ vui chơi ba ngày, thế nhưng nhà thơ nầy thì chắc chắn sẽ túy lúy đến ba mươi ngày. Bởi vì làm thơ trào phúng nên thi sĩ cường điệu lên đấy thôi, mà cũng nhờ vậy nên Kha ta mới có giọng tự trào độc đáo được như thế.

Người ta nói rượu vào thì lời ra. Nhà thơ họ Kha nầy chắc là say lắm đây, nên lời ra của nhà thơ thì có khác, ngông ơi là ngông. Nhà thơ Kha Tiệm Ly nầy không những ngông đội đá vá trời mà còn hỗn láo nữa. Kha dám qua mặt cụ Tú Xương là nhà thơ trào phúng tiền bối, đã nổi danh trước đây cả trăm năm.
 
Kha Tiệm Ly qua mặt cụ Tú Xương ở chỗ nào? Qua mặt cụ Tú ở chổ nầy: Cụ Tú Xương ngày xưa cũng nghèo rớt mồng tơi nhưng vẫn còn nói trạng không nhận mình nghèo:
 

Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo

Tiền bạc trong kho chữa lĩnh tiêu

Rượu cúc nhắn đem, hàng biến quấy

Trà sen mượn hỏi giá còn kiêu

Bánh đường sắp gói e mồm cháy

Giò lụa toan làm sợ nắng thiu

Thôi thế thì thôi đành tết khác

Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo.

                                   (Cảm tết)

 
Cụ Tú Xương thơ hay là thế, cụ càng nghèo thơ lại càng hay. Thế mà cụ còn lấp liếm dấu cái nghèo của mình. Cụ Tú chuẩn bị trịnh trọng đủ thứ nào tiền bạc, rượu cúc, trà sen, bánh đường, giò lụa để đón tết, tuy rằng những thứ đó cụ chỉ nói chống chế khỏa lấp đễ che cái sĩ diện của mình. Chẳng bằng nhà thơ cuồng sĩ Kha Tiệm Ly ngày nay, tết mới vừa đến cửa, không những chẳng đón tết mà còn ngạo mạn chỉ tay chưởi tết ngay, tự vạch lưng cho người biết mình chẳng có cùi xơ nào đón tết:
 

Chẳng hẹn mà mi đã đến rồi

Hè nhau nhằm tớ lấy đùa chơi

 
Đã ngạo mạn Kha Tiệm Ly còn hỗn xược nữa. Tết đến là ba ngày chúa xuân vào nhà, người ta hương đèn hoa quả xì xụp lạy, vậy mà Kha Tiệm Ly lại dám gọi tết bằng mi, lại kết tội tết kéo bè kéo đảng đến để diễu cợt mình.
 
Thần thơ Tú Xương ngày xưa nghèo thì nghèo, nhưng cũng sắm được một mâm mứt ngon lành đón tết:
 

Tết nhất năm nay khéo thật là

Một mâm mứt rận mới bày ra

Xanh đồng thắng lại đen nhưng nhức

Áo đụp bò ra béo thực thà

Kẹo chú Sìu Châu đâu đọ được

Bánh bà Hạnh Tú cũng thua xa

Sang năm quyết mở ngôi hàng mứt

Lại rưới thêm vào tý nước hoa

                                       (Sắm tết)

 
Nhà thơ Kha Tiệm Ly ngày nay, thơ có hay hơn cụ Tú Xương không? Tôi không biết. Nếu mà nói thơ Kha dỡ hơn thơ cụ Tú thì tôi sợ Kha lấy cái ngông đập vỡ đầu tôi. Tôi biết Kha còn ngông hơn cụ Tú nữa mà. Không ngông hơn cụ tú sao được khi ba ngày đón xuân cụ Tú còn có mâm mứt rận, chớ Kha Tiệm Ly thì cứ thây kệ nó, mặc cho chủ nợ đứng đầy sân chưởi khan cả tiếng, trong nhà thì một thảm cảnh xảy ra, vậy mà còn vui được mới lạ làm sao:
 

Ngoài sân chủ nợ la khàn tiếng

Dưới bếp thằng cu vét lũng nồi

…………………………………

Người vui, ta cũng vui ra phết

 
Cụ Tú Xương ngày xưa cũng ngông dở trời nhưng không dại, còn anh Kha Tiệm Ly ngày nay vừa ngông mà lại vừa dại nữa. Ai đời thời buổi nầy mà đi chờ tiền nhuận bút để ăn tết:
 

Nhuận bút leo heo chờ mỏi cổ

Cháo hoa lỏng bỏng húp cầm hơi

 

Châu Thach tôi viết đêm viết ngày, viết đến vợ chưởi con la mà chẳng có xu nào. Kha Tiệm Ly thì có hơn Châu Thạch nhưng chờ tiền nhuận bút để ăn tết thì còn khuya mới có. Dại như thế nên để vợ con liên lụy, cả nhà húp cháo hoa là đáng đời.
 
Cụ tú ngày xưa tuy cũng làm thơ, cũng ngông, cũng thiệt thà, nhưng cũng còn một chút đầu óc biết kinh doanh. Ngày tết cụ sắm mâm mứt rận thấy ngon liền nghĩ ngay ra kế hay, sẽ mở một của hàng mứt vào tết năm sau. Anh chàng Kha Tiệm Ly ngày nay thì sao? Nghèo như thế, đói như thế mà mà không biết lo xa như cụ tú, lại cứ tỉnh bơ chơi trò con nít. Ngày tết thấy người ta vui cười mình cũng bắt chước cười theo. Cười không được thì dùng tay kéo xệch hai môi đọ cùng nhau, cũng cười:
 

Người vui, ta cũng vui ra phết

Kéo xệch hai môi. Đọ! Cũng cười!

 

Cái cười của Kha Tiệm Ly bây giờ không còn là cái cười ngông nữa. Cái cười nầy thế gian nhìn vào có thể nói là cái cười của thằng khờ, nhưng người hiểu Kha Tiệm Ly, biết Kha Tiệm Ly là con người văn chương tài hoa thì chắc cũng đau lòng xót dạ lắm.
 
Ô! Hậu sinh khả úy. Nếu cụ Tú Xương biết được một trăm năm sau còn có Kha Tiệm Ly thì chắc vui cười hả hê nơi chín suối.
                                          
                                                                                        Châu Thạch