CA TỪ DA DIẾT, ĐƯỢM BUỒN, BAO DUNG... TRONG NHẠC PHẨM “RU EM” CỦA TRỊNH CÔNG SƠN - Mẫn Nhi

“Yêu em, yêu thêm tình phụ.

Yêu em lòng chợt từ bi bất ngờ”

  

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã có một cuộc đời đầy u hoài, ông đã có nhiều mối tình dang dở để lại bao hụt hẫng và nuối tiếc. Tâm  hồn nhạc sĩ luôn chất chứa những cảm xúc khó tả mà chỉ riêng ông mới hiểu, bay bổng và đầy suy tư mỗi khi đón nhận niềm vui hay nỗi buồn. Mỗi tác phẩm của ông đều hiện rõ nỗi ưu tư như một gia vị quen thuộc xuyên suốt toàn bộ cuộc đời âm nhạc của Trịnh Công Sơn. Cái buồn trong nhạc Trịnh chẳng biết bắt đầu từ đâu, cứ nhè nhẹ và tan theo từng lời ca bay bổng thanh thoát. Nhạc Trịnh còn là lời thơ, lời ru, mang giai điệu ngọt ngào, đằm thắm. Từng ngôn từ đều mang trong đó một ý nghĩa sâu xa và thậm chí là có nhiều tầng ngữ nghĩa. Đặc biệt, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn sở hữu hàng loạt ca khúc “Ru” иổi tiếng như Ru Tình, Ru Ta Ngậm Ngùi, Ru Em Từng Ngón Xuân Nồng, Ru Đời Đi Nhé… và một ca khúc kinh điển khác đó là “Ru Em”. Bài hát “Ru Em” với những lời ru ẩn giấu nỗi niềm rung động trong tâm  hồn nghệ sĩ và giai điệu du dương đem lại cho chúng ta một trải nghiệm đầy ý vị và cảm xúc.
 

Ru em ngủ những đêm khuya

Ru em ngủ tháng âm u

Ru em cùng những u mê

Ru em, ru em dù đã chia xa

Ru em về những đêm xưa

Ru em phụ rẩy trong ta

Ru em quì gối vong nô

Ru em, ru em vì dáng kiêu sa

 

Nghe nhạc Trịnh ta cảm nhận được ông là người rất trân quý cái đẹp, ông xây dựng hình tượng những người phụ nữ trong âm nhạc của mình rất phong phú và mang nhiều vẻ đẹp. Nhưng cái đẹp vốn dĩ rất mong manh nên trong các ca khúc của mình, nghệ sĩ thường bộc lộ thái độ nâng niu, vỗ về như thể sợ nó sẽ tan biến vào cõi hư vô. Những ôm ấp yêu thương dường như được ông gửi gắm trọn vẹn vào từng lời hát. “Ru em ngủ những đêm khuya, ru em ngủ tháng âm u”, ru em ta ru mãi dù qua bao ngày tháng với những gì ngọt ngào nhất. Ta yêu và trân trọng em đến từng giấc ngủ, “ru cùng những u mê” và ta vẫn ru “dù đã chia xa”. Những lời ru da diết và đượm buồn, nhưng nó có thể xoa dịu những cơn đau, xua đi những dằn vặt bất an trong lòng ta, để ta mãi kiên định với tình cảm của mình, dù đã chia xa nhưng vẫn giữ mãi lời ru nồng nàn.
 

Cảm xúc mà nhạc sĩ đặt vào từng câu chữ của bài hát thật khiến lòng người xao xuyến. Âm thanh vang vọng của tiếng ru dẫn dắt tâm hồn ta trở về quá khứ, “ru em về những đêm xưa” trở về với ký ức mà hình ảnh em hiện hữu một cách kiêu sa, lộng lẫy. “Ru em phụ rẩy trong ta, ru em quỳ gối vong nô”. Tâm tình của người nhạc sĩ không chỉ thấu hiểu cảnh ngộ, thân phận người phụ nữ mà còn cảm biết được cả những niềm khắc khoải, khát vọng sâu kín ở họ. Và những lời ru cho em mà nhạc sĩ bày tỏ mang đầy sự trắc ẩn, sự trân trọng và tình yêu thương sâu sắc.
 

Ru từng ngọt bùi đã qua

Ru người lận đận héo khô

Yêu em, yêu thêm tình phụ.

Yêu em lòng chợt từ bi bất ngờ

 

Dù cô đơn một mình, vẫn ngồi ru em trong nỗi nhớ… nhớ những ngọt ngào, hạnh phúc đã qua, nhớ em với tấm thân héo mòn vì đường đời trắc trở, gian truân. Ta luôn dành sự cảm thông với những khổ hạnh mà em phải đối mặt, yêu em, thương em và “yêu thêm tình phụ”. “Yêu em lòng chợt từ bi bất ngờ”, em khiến ta trở nên dịu dàng hơn, cảm thấy xót xa trước tình đời. Ta dành cho em lời ru bất tận, sâu thẳm, lời ru trong trẻo, tinh khôi và quá đỗi bình yên, mang đến sự ấm áp, bù đắp những mất mát, thương đau và xua đi giông bão cuộc đời.
 

Ru em thèm khát xa hoa

Ru em đầy những đam mê

Ru em tình nghĩa vu vơ

Ru em, ru em chìm dưới phong ba

 
“Ru em thèm khát xa hoa, ru em đầy những đam mê”, phải chăng có chút hờn trách ở những câu hát này? Trách em sao lại chạy theo những cao sang quyền quý để rồi ta và em đã có sự xa cách và sự xa cách cứ tăng dần theo thời gian. Em đã bị cuốn vào những xa hoa, những đam mê đầy rẫy ngoài kia, có lẽ vì em đã chịu nhiều thương tổn, đớn đau trong cuộc đời, trải qua nhiều khổ ải, lận đận khiến em hao gầy. Và em lại hứng chịu nhiều hơn nữa những giông bão cuộc đời, nhấn chìm dưới phong ba, chẳng hề vui vẻ, ấm êm như mong muốn. Ta vẫn mãi ru em, ru em trong hương tình say nồng… Thật sự ấn tượng với những lời ru ấy trong nhạc Trịnh, cho ta thấy cái nhìn đầy nhân văn, nhân bản của ông đối với giới nữ, một cảm giác bí ẩn, thanh cao vương lại trong lòng người.
 

Ru em mệt lả cơn đαυ

Ru em về giữa chiêm bao

Ru em bồng bế con theo

Ru em, ru em gầy yếu hư hao

Thôi rồi còn gì nữa đâu

Đã tàn mộng mị khát khao

Đôi khi con tim hò hẹn

Ngậm ngùi vì một ngày mưa bắt đầu …

 
Từng lời ca, giai điệu đều bày tỏ sự thấu hiểu, đồng cảm sâu sắc của Trịnh đối với “em”. “Ru em mệt lả cơn đau”, ta hiểu được em đã vất vả, rụng rời như thế nào trước bao biến cố cuộc đời, một phụ nữ như em phải gánh những nỗi đau khốn cùng. Khi người ta đang chìm vào giấc chiêm bao thì lúc đó em mới được trở về, mới được nghỉ ngơi, “ru em về giữa chiêm bao” và tay bồng con bế. Ở cái tuổi thanh xuân em đáng ra phải là một con người vô tư hồn nhiên nhưng giờ lại phải nếm trải bao vất vả giữa cuộc sống bộn bề. Thương xót biết bao nhưng ta chỉ có thể “ru em”, gửi em những lời ru đằm thắm, gửi em một chút tâm tình, mong rằng sẽ giúp em xoa dịu những nỗi đau. Những mộng mị, khát khao ngày xưa chẳng thể nào thành sự thật, cay đắng, xót xa cũng chỉ có thể ngậm ngùi đứng nhìn một ngày mưa bắt đầu, và cơn mưa có thể nào gột rửa đi bớt đau thương hay không?
 

Lời ru trong khúc “Ru Em” cũng như những bài hát “Ru” khác của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã trở thành một cách thức đặc biệt để nhạc sĩ có thể bộc lộ cảm xúc và suy tư về người phụ nữ. Khi lời ru cất lên da diết, người nghe cảm nhận được tình cảm của nhạc sĩ thăm thẳm và sâu sắc. Âm nhạc Trịnh Công Sơn mang bao điều huyền nhiệm nhờ vào việc sử dụng hiệu quả của ngôn từ, giai điệu và ý nghĩa mà không phải ai cũng có thể hiểu được hết. Những triết lý trong âm nhạc của ông quả là một trang sách thú vị rất đáng để ta khám phá. Có những nỗi buồn vô cớ tự dưng ập đến, chẳng biết từ đâu mà ra, rồi cũng tự dưng ta lại cất lời ca hát nghêu ngao nhạc Trịnh như cất lên tiếng lòng, tiếng yêu thương, tiếng tri âm trong mạch cảm xúc.

 
                                                                                           Mẫn Nhi 

RU EM

Ru em ngủ những đêm khuya

Ru em ngủ tháng âm u

Ru em cùng những u mê

Ru em, ru em dù đã chia xa

 

Ru em về những đêm xưa

Ru em phụ rẩy trong ta

Ru em quì gối vong nô

Ru em, ru em vì dáng kiêu sa

 

Ru từng ngọt bùi đã qua

Ru người lận đận héo khô

Yêu em, yêu thêm tình phụ.

Yêu em lòng chợt từ bi bất ngờ

 

Ru em thèm khát xa hoa

Ru em đầy những đam mê

Ru em tình nghĩa vu vơ

Ru em, ru em chìm dưới phong ba

 

Ru em mệt lã cơn đαυ

Ru em về giữa chiêm bao

Ru em bồng bế con theo

Ru em, ru em gầy yếu hư hao

 

Thôi rồi còn gì nữa đâu

Đã tàn mộng mị khát khao

Đôi khi con tim hò hẹn

Ngậm ngùi vì một ngày mưa bắt đầu …

                               

                                      Trịnh Công Sơn

             

Nguồn:
https://thoixua.vn/cam-xuc-am-nhac/ru-em-trinh-cong-son.html