ĐỌC TẬP THƠ “HOA VÀNG TRÊN ÁO XANH” CỦA NGUYÊN BÌNH: TÌNH HỒI SINH TRONG THƠ - Châu Thạch

            

ĐỌC TẬP THƠ “HOA VÀNG TRÊN ÁO XANH” CỦA NGUYÊN BÌNH: TÌNH HỒI SINH TRONG THƠ

                                                                                         Châu Thạch

                             

Nhà thơ, nhà bình luận thơ Nguyên Bình, một cây bút tài hoa, chiếm một chổ đứng vững vàng trên văn đàn và trong lòng người ái mộ trong và ngoài nước. Thơ của anh như tiếng suối mơ dưới trăng. Bình luận thơ của anh như cánh chim bay lượn trên bầu trời văn chượng bát ngát. Lần nầy nhà thơ xuất bản tập thơ “Hoa Vàng Trên Áo Em Xanh”, khẳng định thêm  được trong anh, một tâm hồn như hương trầm làm thơm thi phẩm, lan tỏa trong đời, một tâm hồn như ngọn nến lung linh, thắp lên  ánh sáng của tình yêu diểm tuyệt.

Trong bài thơ “Hoa Vàng Trên Áo Em Xanh” mà tác giả dùng tựa đề ấy cho cả tập thơ của mình, có những câu thơ “Hoa vàng Trên áo em xanh/Mặc định dã quỳ và trời thu dịu dàng em nhé/ Rực nắng mùa yêu thương mộng ngày xưa thơ trẻ/Trời khiến xui ai lạc bước đến nơi nầy?” hứa hẹn cho người đọc thơ theo thi nhân, cùng thi nhân đi trên dòng sông ký ức của thi nhân, quay về thời gian, không gian của tuổi vàng son thơ mộng.

Thật vậy, mở tập thơ, ta được bước ngay vào “Mùa Yêu” của tác giả. Ta được thưởng thức một mùa yêu mà:

Ngày của chúng mình như nối dài thêm

Nối sợi tóc bay nối vòng tay ấm

Nối tiếp lời yêu bằng câu thơ vờn sóng

Dạt dào say... dào dạt ánh sáng thiên đường.

                                                      (Mùa Yêu)

 Đời người chia ra làm nhiều mùa. Qua mùa tuổi thơ thì đến mùa yêu. Mùa yêu là mùa con tim rạo rực trước bóng dáng hồng nhan. Đi qua mùa yêu phải chăng đó là mùa kỷ niệm, mùa nhớ nhung, mua ân hận, mùa luyến tiếc những gì ngọt ngào đã có với nhau?

Bốn câu thơ trên của Nguyên Bình, diễn tả mùa yêu của tác giả. Nhà thơ đưa tình yêu vào cõi miên trường, bởi ngày yêu được nối dài thêm, sợi tóc yêu được nối dài thêm. Tất cả hóa thành lời yêu, và lời yêu được thành thơ . Thơ ấy dào dạt ánh sáng thiên đường!

Tình yêu trong thơ Nguyên Bình là thứ tình yêu trong như tuyết, đẹp như “cánh chuồn dong tuổi mơ”, hy sinh hết cho người, xí xóa mọi đắng cay đem đến cho mình. Đó là thứ tình yêu “Thôi Kệ”. Thôi kệ vì tình yêu đó sẽ biến thành thơ làm đẹp cuộc đời:

…Mấy trang lưu bút hoa khô héo

Cánh phương hình tim đã lạc loài.

…Thôi kệ đồng xanh thơm cỏ lá.

Thôi kệ cánh chuồn dong tuổi mơ

Cạn chén trà thơm vui sớm sớm

Mỗi ngày ta viết một bài thơ...

                  (Thôi kệ Đồng Xanh)

Nhà thơ “Thôi Kệ” bởi vì, như đã nói ở trên, Nguyên Bình luôn thắp lên ngọn lửa cho tình yêu, để ngọn lửa ấy thành thơ diễm tuyệt:  

Thắp đêm cho sáng bóng ngày

Thắp bùng ngọn lửa

trả vay nợ đời...

…Tay cầm ngọn đuốc đa mang

Tôi soi vào cả

muộn màng giấc mơ.

Bập bùng em… bập bùng thơ

Đêm nay yêu dấu hững hờ nữa không?

                                          (Thắp Lên)

Trong thơ, bóng dáng em bập bùng ẩn hiện. Chính cái bóng dáng ẩn hiện đó của em, lại hóa thành ngọn lửa thơ bập bùng trong trái tim anh.

Nguyên Bình đã đồng hóa thơ và em vào một.

 Em và thơ hóa hình thành ngọn đuốc.

Nhà thơ cầm ngọn đuốc ấy đi trong đường đời, soi vào sự trả vay cuộc sống, soi cả vào giấc mơ  của mình, tự mình tìm trong đó nguồn vui của tình yêu thắm thiết, không hững hờ.  Nhà thơ đánh dấu hỏi sau câu “Đêm nay yêu dấu hửng hờ nữa không?” nghĩa là đêm nay không có sự hững hờ, chỉ có tình yêu dấu, bởi ngọn đuốc tình yêu đã được thắp sáng, mà chất liệu làm cho sáng chính là thơ, cũng chính là em!

Trong thơ Nguyên Bình, tâm hồn yêu  cao vời vợi,  nên khi yêu, Nguyên Bình cho tất cả, vì cho có phước hơn là nhận lãnh. Bài thơ có 20 câu, xin rút gọn còn 10 câu chủ yếu:

…Anh mang về cho em

Một trời đầy mây trắng

…Anh mang về nơi đây

Những mùa hoa thơm ngát

…Anh mang về hương sen

Bờ môi nào mộng mị

…Em bốn mùa chung thủy

Hờn dỗi chi mùa đông.

Xin cho em thắm đỏ nét môi hồng

Xin cho ta suốt đời yêu nhau mãi

                                     (Cho Em)

 Nhà thơ cho em những điều thanh khiết và nguyện cầu cho tình yêu còn mãi mãi. Đó là thứ tình của tuổi ngây thơ và đẹp biết bao khi cái ngây thơ đó đi suốt cuộc đời hai đứa.

Xuân Diệu nói “Yêu là chết trong lòng một ít”. Nguyên Bình yêu nhiều như thế thì tất nhiên cũng có lúc “Chết trong lòng” phải xảy ra. Tác giả  chết trong lòng ngay cả khi hôn em:

Cuối cuộc viễn mơ ngộ màu hoa tim tím

Nép mình bên trời rộng tháng năm dài

Ta cúi xuống như chưa hề mộng mị

Nụ hôn buồn quyện lấy cánh nhung phai...

                                        (Nụ Hôn Buồn)

 Nguyên Bình diễn tả nụ hôn buồn bằng những câu thơ thần kỳ.

 - Nhà thơ ngộ ra màu tình yêu như người ngộ đạo: “Tình yêu là màu hoa tim tím.”

 - Nhà thơ ẩn mình để tu tình yêu, để chứng ngộ tình yêu: “Nép mình bên trời rộng tháng năm dài.”

- Nhà thơ bắt được tình tình yêu trong hiện thực: “Cúi xuống như chưa hề mộng mị.”

 - Và rồi, nhà thơ đau khổ vì tình yêu chỉ là sự phù du, chỉ là sự vô thường: “Nụ hôn buồn như một cánh nhung phai.”

 Đọc bốn câu thơ trên, ta thấy tiếng thơ  mang tình yêu  trùm lên không gian, trùm lên thời gian, trôi trong giấc mơ êm đềm nhiều năm tháng, hiển hiện thành nụ hôn đắm đuối, sực tỉnh bởi hiện thực phủ phàng trước một cánh nhung phai.

Thơ như thế không phải là diễn đạt tận sâu kín trong tâm hồn mình, truyền thông đến tận tâm hồn tha nhân mới là điều rất lạ!

 Thi sĩ thường là “Ru với gió/ Mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây” nên tâm hồn thật là yếu đuối.  Khi thi sĩ thất tình thường oán hận, hay khóc than như Hàn Mạc Tử: “Hỡi Phan Thiết! Phan Thiết!/Mi là nơi ta chôn hận nghìn thu/Mi là nơi ta sầu muộn ngất ngư”, hoặc đau đớn như Đinh Hùng: “Tất cả em đều bắt ta khổ não,/ Và oán hờn căm giận tới đau thương/ Và yêu say, mê mệt tới hung cuồng/Và khát vọng đến vô tình, vô giác.”

 Nhà thơ Nguyên Bình không thế, tâm hồn  nhà thơ luôn bình tịnh, biến kỷ niệm thành thơ hay, dầu kỷ niệm đó là những kỷ niệm buồn, biến những tan vỡ thành những mơ ước hồi sinh làm cho thăng hoa cuộc sống:

Mây gieo mầm vào quá khứ

Xanh rêu nhật tụng thiên thư.

Ngày kia từ trong rạn vỡ

Hồi Sinh hé mắt nhìn đời

Hạt mưa mừng đêm sinh nhật

Đá xanh bỗng nở nụ cười.

Tình yêu chúng mình từ đó

Rộn ràng máu chảy về tim

Mặt trời châm thêm ngọn lửa

Tinh khôi thắp đuốc đi tìm...

                           (Hồi Sinh)

Sự hồi sinh của tình trong thơ Nguyên Bình đẹp biết bao!. Nó như những đóa hoa trường trải, hạt gieo vào từ trong quá khư  rạn vỡ, nhú mầm hồi sinh trong hiện tại nhờ ánh sáng mặt trời. Cụm từ “Ánh sáng mặt trời” ở đây chính là hình ảnh sự sáng tình yêu bất tử trong tâm hồn thi sĩ. Cụm từ “Mây gieo mầm vào quá khứ/Xanh rêu nhật tụng thiên thư” chính là thể hiện hạt giống tình yêu đã gieo vào tâm hồn thơ của tác giả, dể tác giả giữ nó thành rêu trong lòng, biến nó thành thiên thư trong cuộc sống, đợi chờ một ngày nó sẽ hối sinh. Vậy với Nguyên Bình, tình yêu hồi sinh nhờ thơ và thơ thành ngọn “đuốc tinh khôi” đi tìm tình yêu để làm cho hồi sinh lại.

Khi yêu, Nguyên Bình cũng yêu thật là êm ái.

Hãy đọc sự lặng lẽ khi Xuân Diệu cùng người yêu đi qua vườn trăng; “Trong vườn đêm ấy trăng nhiều quá/Ánh sáng tuôn tràn cả lối đi/Tôi với người yêu qua nhè nhẹ/ Im lìm không dám nói năng chi”. Hãy đọc Hàn Mạc Tử tả sự ngây tình khi nhìn trăng nằm trên cành liễu: “Trăng nằm sóng soãi trên cành liễu/Đợi gió đông về để lả lơi/ Hoa lá ngây tình không dám động/ Lòng em hồi hộp chị hằng ơi”.

Bây giờ hãy đọc bài thơ “Khe Khẽ Thôi” của Nguyên Bình để thấy nhà thơ phối  trí hình ảnh “lặng lẽ” và hình ảnh “Ngây Tình” trong bài thơ của mình, diễn tả đến tận cùng thi vị của tình yêu, diễn tả đến rốt ráo sự êm ái xảy ra trong tâm hồn tác giả:

Khe khẽ thôi khe khẽ thôi

Kẻo mà vỡ nụ hôn tôi đang chờ

Không gian ngan ngát màu thơ

Và hương thạch thảo lặng lờ đâu đây...

Yêu em chỉ phút giây này

Bốn bề tịch mịch sương gầy giăng ngang

Một mình tôi một bóng nàng

Hồn tôi đang bận mơ ngàn dặm xa....

                              (Khe Khẽ Thôi)

Tâm hồn nhà nhà thơ thật là lãng mạn, đúng là một thi nhân! “Một mình tôi một bóng nàng”, vậy mà nhà thơ không đắm đuối bởi thể xác kia, mà lại để linh hồn mơ đến “ngàn dặm xa”. Bài thơ cho ta nhận định một tâm hồn tinh khiết, yêu đắm say không thua bất cứ thi nhân nào, nhưng phong cách yêu có chổ tuyệt vời hơn nhiều thi nhân khác.

Đọc tựa đề tập thơ “Hoa Vàng Trên Áo Em Xanh” ta có thể hiểu ngay được chủ đề chính của tập thơ Nguyên Bình xuất bản.

Hoa vàng tượng trưng cho tình bạn, tình yêu, niềm vui, sự tận tâm,  và đặc biệt, mùa xuân với màu vàng của  hoa Mai, hoa Cúc. Màu xanh tượng trưng cho sự khao khát, niềm đám mê của tuổi trẻ. Màu xanh còn chỉ sự bao la của bầu trời, sự tỉnh lặng của không gian, sự thư thái trong tâm hồn con người. Vậy “Hoa Vàng Trên Áo Em Xanh” dễ hiểu là một tập thơ tình, viết về tình yêu tuổi trẻ, với đầy đủ sự đam mê  và nên thơ của nó.

Điều quan trong là, thật sự ta đã tìm được trong “Hoa Vàng Trên Áo Em Xanh” thứ tình yêu say đắm, lãng mạn, thật đẹp và thật dậm đà mà thơ đã cho ta rung động với những tầng cảm xúc, với tâm hồn được thăng hoa theo vần điệu của thi nhân.

Tình yêu trong “Hoa Vàng Trên Áo Em Xanh” như hình ảnh bao cặp tình nhân yêu nhau từ thuở đất trời vừa dựng, nhảy nhót dưới  trăng, đi qua bình nguyên xanh tươi và bình tịnh, chia lìa trong yêu thương,  giữ hồn đắm say nhau vĩnh viễn, hồi sinh thật sự hay hồi sinh bằng ước mơ một buổi trong thơ,  bởi vì tình yêu đó ờ trong thơ và thơ chính tình yêu đó.

Đó là thơ của Nguyên Binh!!!

                                                                                      Châu Thạch