THƠ, CA DAO CHO NGÀY LỄ TÌNH YÊU - Nguyên Lạc

               
                             Tác giả Nguyên Lạc

SƠ LƯỢC VỀ NGÀY VALENTINE

1. Ý nghĩa của ngày Valentine

Ngày Valentine (tên tiếng Anh là Valentine’s Day, Saint Valentine’s Day) còn được gọi là ngày lễ tình yêu, ngày lễ tình nhân, diễn ra vào ngày 14/2 hàng năm. Đây là một trong những ngày lễ lớn tại châu Âu và Bắc Mỹ. Nó được đặt tên theo Thánh Valentine - một trong những vị Thánh tử vì đạo Kitô giáo đầu tiên.

 Valentine chính là dịp để cả thế giới tôn vinh tình yêu đôi lứa, tình cảm giữa các đôi tình nhân và rộng hơn là tình cảm bạn bè khác phái. Mỗi khi đến Valentine, người ta lại bày tỏ tình cảm cho nhau thông qua những lời chúc ngọt ngào hay những món quà ý nghĩa như thiệp, hoa hồng, socola, tấm thiệp tình yêu xinh xắn …

2. Nguồn gốc của ngày Valentine

Có rất nhiều giả thuyết về nguồn gốc của ngày lễ tình nhân Valentine, nhưng giả thuyết được nhiều người chấp nhận nhất là câu chuyện của vị linh mục có tên Valentine dưới thời Hoàng đế La Mã Claudius II ở thành La Mã (Rome).

Vào khoảng thế kỷ thứ III, Đế quốc La Mã phải tham gia nhiều cuộc chiến tranh. Do gặp khó khăn trong việc kêu gọi các chàng trai trẻ tham gia nhập ngũ - họ không muốn xa gia đình hay người yêu. Claudius II cho rằng hôn nhân chỉ làm đàn ông yếu mềm, nên ông đã ban lệnh cấm người dân tổ chức lễ đính hôn hoặc đám cưới để toàn lực tập trung vào chiến tranh.

Sắc lệnh của nhà vua vấp phải sự phản đối của nhiều người, trong đó có linh mục Valentine ở thành La Mã và Thánh Marius. Họ tiếp tục cử hành lễ cưới cho các đôi vợ chồng trẻ trong bí mật. Không lâu sau đó, việc này bị phát hiện, linh mục Valentine bị bắt và kết án tử hình bằng thức kéo lê và bị ném đá cho đến chết vào ngày 14/2/273. Tuy nhiên vào buổi chiều trước khi ra pháp trường, ông đã gửi tấm “thiệp Valentine” đầu tiên cho con gái của người cai tù, ông này tên Asterius - một người thiếu nữ mù lòa bẩm sinh đã được ông chữa lành bằng phép màu lạ. Trên tấm thiệp, mà linh mục Valentine gửi có ký tên “dal vostro Valentino” (From your Valentine - từ Valentine của em/con). Dần dần, ngày 14 tháng 2 hằng năm đã trở thành ngày mà các cặp tình nhân trao đổi các bức thông điệp của tình yêu. Thánh Valentine cũng từ đó trở thành vị Thánh bổn mạng của những lứa đôi.

- Những cánh chim tình của Chaucer

Năm 1382, nhà thơ Geoffrey Chaucer viết một bài thơ "Nghị hội của đám đông" (Parlement of Foules) trong đó có những câu nói về ngày Thánh Valentine:

For this was on saint Valentine's day

When every birds came there to choose his make...

Vì vào ngày Thánh Valentine này,

Những cánh chim bay về đó để chọn bạn tình...

Bài thơ này được viết để tôn vinh kỷ niệm một năm lễ đính hôn của Vua Richard II của Anh với Anne của Bohemia, một hiệp ước hôn nhân đã được ký kết vào ngày 02 tháng 5 năm 1381, và hôn lễ được cử hành 8 tháng sau đó

                                                                               (Theo Wikipedia)

Valentine ban đầu chỉ là ngày lễ riêng ở Bắc Mỹ và châu Âu, nhưng sau này nó được phổ biến tại hầu hết các quốc gia trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam

3. Các ngày Valentine

Theo truyền thống thì Valentine chỉ có 1 ngày duy nhất vào 14/2 hằng năm. Tuy nhiên 1 ngày lễ tình nhân dường như chưa đủ để người ta thể hiện hết tình cảm với nhau, nên ngoài ngày Valentine 14/2 chánh ra, người ta đã tổ chức thêm 2 ngày Valentine nữa:  Vào ngày 14/3 và ngày 14/4. Vậy có 3 ngày Valentine:

- Valentine đỏ

Valentine đỏ là ngày lễ tình nhân truyền thống, được tổ chức vào ngày 14/2 theo “truyền thuyết” về Thánh Valentine. Đây là dịp để người ta bày tỏ tình cảm của mình với người thương/yêu thông qua những món quà, những lời chúc thật ngọt ngào.

- Valentine trắng

Valentine trắng (White Day, White Valentine) được tổ chức vào ngày 14/3 hằng năm, đúng một tháng sau ngày Valentine đỏ. Valentine trắng bắt nguồn từ câu chuyện của một chàng trai Nhật Bản, 1965. Anh muốn đáp lại tình cảm của cô gái đã tặng quà cho mình vào Valentine đỏ nên đã làm một hộp kẹo trắng như tuyết rất to để gửi đến cô gái. Từ đó, Ngày Trắng ra đời.  White Day lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1978 ở Nhật Bản rồi dần được biến thể trở thành Valentine trắng phổ biến rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới.

Valentine trắng là "ngày trả lời" đối với ngày Valentine đỏ. Vào ngày này, các chàng trai sẽ đáp lại tình cảm của người con gái yêu mến mình trong suốt thời gian qua bằng một món quà ý nghĩa hoặc lời nói thật cảm động.

- Valentine đen

Valentine đen có nguồn gốc từ Hàn Quốc, diễn ra vào ngày 14/4. Khác với Valentine đỏ và Valentine trắng, Valentine Đen là ngày dành riêng cho những thành viên của hội độc thân (FA).

HAI BÀI THƠ VỀ TƯƠNG TƯ

Nhân ngày lễ tình yêu, tôi xin dịch và giới thiệu đến bạn 2 bài thơ chữ Hán ngắn nói về tình yêu, về tương tư cùa 2 thi sĩ: Một người hiện tại và một người "ngàn năm trước":

1 . Thơ về tương tư cùa Hạt Cát

- Nữ sĩ Hạt Cát tên thật Trần Thị Bạch Vân, bút hiệu thường dùng: Hạt Cát, Lăng Già Nguyệt, Sa Sa, Lạp Sa … Cựu học sinh trường Trịnh Hoài Đức tỉnh Bình Dương, quê Lái Thiêu Việt Nam. Hiện đang sống ở Mỹ.

Nữ sĩ là tác giả thi tập Bạch Vân Vô Sở Trú mà tôi đã giới thiệu năm 2019 [*]

- 4 câu thơ

TƯƠNG TƯ NGUYỆT

Mang mang canh trường hàn nguyệt,

Tình hoài nhất thốn đa đoan,

Nguyệt chiếu sơn vân dã thảo

Tương tư hà xứ chung ngân?

Dịch nghĩa:

Đêm dài, ánh trăng lạnh, mênh mông

Một tấc tình thương nhớ ngổn ngang

Trăng soi chiếu mây núi, cỏ hoang dại

Nhớ nhung biết bờ bến tận cùng nơi đâu?

                                                (Hạt Cát)

Nguyên Lạc chuyển ngữ

TRĂNG TƯƠNG TƯ

Mênh mang đêm dài trăng lạnh

Chút tình thương nhớ đa đoan

Trăng soi mây ngàn cỏ nội

Tương tư bờ bến đâu tìm?

2. Thơ về tương tư cùa Yến Thù

-  Yến Thù hay Án Thù 晏殊 (991-1055 - thời Bắc Tống) tự Đồng Thúc, người huyện Lâm Xuyên (nay thuộc tỉnh Giang Tây), 7 tuổi đã làm văn, về sau làm quan tới Tể tướng. ông nổi tiếng trên văn học sử với tập Chân ngọc từ [Thi viện]

- 4 câu thơ trong Xuân Hận

Vô tình bất tự đa tình khổ

Nhất thốn hoàn thành thiên vạn lũ

Thiên nhai địa giác hữu cùng thời

Chỉ hữu tương tư vô tận xứ

                 (Xuân hận – Yến Thù)

Dịch nghĩa: 

Kẻ vô tình đâu thấu hiểu nỗi khổ của người đa tình,

Một tấc tương tư cũng biến thành ngàn vạn sợi sầu khổ.

Chân trời góc bể có cũng có điểm cuối cùng

Chỉ có tương tư là mãi vô tận.

Phóng dịch:

Chân trời gốc bể đâu xa

"Trường tương tư"* mãi bao la không bờ

Đa tình khác kẻ thờ ơ

Tấc thôi thương nhớ vạn tơ kết sầu

                                     (Hận xuân)

...........

* Mượn tên tựa đề bài thơ "Trường tương tư" của Lương Ý Nương. Trong bài thơ này có 4 câu nổi tiếng hầu như ai cũng biết: Ngã tại Tương giang đầu/Quân tại Tương giang vĩ/Tương tư bất tương kiến/Đồng ẩm Tương giang thuỷ.

CA DAO VỀ TÌNH YÊU

Xin ghi ra đây 4 câu ca dao về tình yêu đôi lứa nổi tiếng

Lá này gọi lá xoan đào

Tương tư gọi nó thế nào hở em?

Lá khoai anh ngỡ lá sen

Bóng trăng anh ngỡ bóng đèn em khêu

                                              (Ca dao)

LỜI KẾT

Xin được dùng bài thơ sau đây xem như là lời kểt cho bài viết về ngày lễ tình yêu:

TẶNG NGƯỜI YÊU DẤU

Mời nhau cạn chén rượu đầy

Ngoài song xuân đến trong nầy tình ta

Tặng người yêu dấu ngày xưa

Chút tình cùng nỗi xót xa ngậm ngùi

Buốt lòng đã để em tôi

Cháy màu tóc mượt một đời còng lưng

Trao em một gã lừng khừng

Tưởng như thông thái. nửa khùng nửa ngu

Tặng luôn "ảo vọng mùa thu"

Đại ngôn tuổi trẻ cùng bao dại khờ!

Cảm ơn chẳng phải tình vờ!

Dìu nhau đi đến bến bờ tử sinh

Ơn em trọn kiếp ân tình

Nếu không... một kiếp điêu linh khổ nàn!

                                              Nguyên Lạc

...............

[*] Giới thiệu tập thơ Bạch Vân Vô Sở Trú - Nguyên Lạc

http://t-van.net/?p=40987

http://www.art2all.net/tho/nguyenlac/nguyenlac_gioithieu-bachvanvosotru.htm