BÊN CHIẾU RƯỢU VỚI VÕ THÌN – Đỗ Tư Nhơn

            

                      Tác giả bài viết  Đỗ Tư Nhơn 

         BÊN CHIẾU RƯỢU VỚI VÕ THÌN

                                                                                        Đỗ Tư Nhơn

Ai đã từng ngồi chung chiếu rượu với Võ Thìn chắc không thể nào quên giọng ngâm thơ hào sảng, đầy tâm huyết của anh. Những câu thơ của Bùi Giáng, Phạm Thiên Thư, Minh Đức Triều Tâm Ảnh, Phan Phụng Thạch… và bằng hữu khi thì bay bổng, lúc thì đằm sâu vào tân tâm can của người đồng cảm đồng điệu mà cuộc đời xô dạt nổi trôi đây đó về gặp lại, cùng ngồi xuống bên nhau quên đi bao nhọc nhằn phiền muộn. Chiếu rượu với Võ Thìn có thể nói là chiếu rượu ân tình tri ngộ. 

Có những người bạn vong niên từ trại cải tạo trở về như Phan Văn Hậu ở Nhan Biều, Lê Đông (M) ở Triệu Độ, NguyễnVăn Đắc (M) ở TXQT… Có những bằng hữu làm ruộng, hớt tóc, xe thồ, đạp xích lô, bán cháo bột, nấu rượu, nuôi heo nái vất vả để mưu sinh nơi quê nhà hay ở các vùng kinh tế mới A Lưới, ĐắcLăc, Đa Oai. Có người “bình tỉnh mà sống” với phấn trắng bảng đen, kẻ công chức ngày hai bữa lặng lẽ đi làm việc nuôi vợ con. Không ít người đã từng say mê đọc sách của Lão - Trang, Khổng - Mạnh, Thiền tông và cả chủ  nghĩa Marx lẫn Hiện sinh. Và bây giờ họ chân tình, mời nhau cốc rượu gạo quê hương mà lắng nghe những nỗi niềm tâm sự đầy vơi, bao chát đắng ngọt bùi của mỗi phận người. Buổi chiều chủ nhật hôm ấy có Phan Văn Hậu, Trần Trọng Thắng, Hoàng Tấn Trung, Phan Văn Quang, Lê Thanh Thịnh, Thái Đào, Hoàng Văn Chẫm, vợ chồng An- Bơ, Đỗ Điền, Trần Du, Hoàng Ân, Phạm Phi Trường, Lê Quang Thỉ, Nguyễn Hữu Hưng… Hình như đây là cuộc rượu gia đình Thìn - Niềm tổ chức để tiễn biệt bạn tôi - Phan Văn Hậu, sắp rời quê để sang định cư bên kia nửa vòng trái đất. Bao giờ cũng thế, chị Niềm rất quý mến bạn của chồng nên chuẩn bị chu đáo các đặc sản và rượu để cuộc vui bắt đầu, chén mời, chén tiễn giữa chủ và khách quay vòng trên mấy chiếc chiếu trải giữa nhà phía trong tiệm thuốc Tố Linh Đường. 
Qua mấy tuần rượu, cảm hứng đã ấm áp trong tâm hồn mọi người, Võ Thìn đưa tay vuốt mái tóc dài tận vai và xin được mở đầu chương trình bằng một đoạn thơ trong Động Hoa Vàng của Phạm Thiên Thư - nhà thơ nổi tiếng của miền nam trước 1975 : “Rằng xưa có gã từ quan. Lên non tìm động hoa vàng ngủ say”. Không gian và âm hưởng của lời thơ đã đưa các thân hữu cũng như Võ Thìn đến một cõi nên thơ tĩnh lặng xa xưa trong truyện cổ tích thần tiên. Mọi người nâng cốc rượu đầy chúc mừng giọng ngâm thơ truyền cảm của chủ nhà mà nghe tâm tưởng bồng bềnh nhẹ tênh như chàng Từ Thức thuở trước ! Đến lượt Phan Văn Hậu - Người bạn sắp đi xa gởi gắm lòng mình cùng quê hương, mong một ngày không xa sẽ trở về với nhạc phẩm Đường Xưa Lối Cũ  của Hoàng Thi Thơ. Phan Văn Hậu hát rất hay và xúc động : “Đường xưa lối cũ có me tôi run run trong hôn hoàng. Lòng già thương nhớ ,nhớ đến tôi lom khom đi tìm con”. 

Tôi là khách mời, bạn vong niên, đàn anh của Võ Thìn. Quê ngoại của tôi là làng Quảng Điền ở gần làng Hiền Lương quê nội Võ Thìn. Nơi đây tôi đã tập tễnh những bước chân thơ dại để học con chữ vỡ lòng thời chiến tranh Việt - Pháp trước khi gia đình lên thị xã Quảng Trị sinh sống. Tiếp theo tôi xin đóng góp bài thơ Tưởng Vọng Tố Như có đoạn : “Người về thao thức bơ vơ./ Ba trăm năm ấy bây giờ còn đau”. Thái Đào ngồi im lặng từ đầu buổi đến giờ được mời đọc bài “Mượn” mà Võ Thìn và bạn bè yêu thích, chàng bèn rít một hơi thuốc dài,nhả khói lên cao rồi đọc thơ của mình: “Mượn trời xanh cho con én lượn. Mượn tình em anh ở với đời”

Họ Thái với giọng đọc ngang tàng đã cuốn hút mọi người trong chiểu rượu. Nhà thơ Phan Văn Quang đang rong ruổi từ Đông Hà đến Quảng Trị phát hành tạp chí Cửa Việt đã ngâm  bài thơ Không Đề mở đầu cho tập Mưa Nắng Quanh Đời vừa được xuất bản : “Gã làm thơ hành nghề cháo bột / Cháo nuôi tôi giữ trọn trái tim người”.

Anh bạn Trần Trọng Thắng đọc Trường Ca Hòa Bình của cố thi sĩ Ngô Kha  “|Ta bước đi / Từ giấc mơ hiện thưc.Trái tim hợp xướng hòa bình”

Hoàng Tấn Trung đọc “Lời Mẹ Dặn” của Phùng Quán với đoạn cuối mạnh mẽ dứt khoát :  “Yêu ai cứ bảo là yêu.Ghét ai cứ bảo là ghét”

Một số thân hữu tiếp tục hát, ngâm thơ, bộc bạch tâm tình. Nguyễn Hữu Hưng ôm đàn hát bài Phôi Pha của Trịnh Công Sơn nghe hư vô lồng lộng và xót xa cho phận người : “Ôi phù du từng tuổi xuân đã già một ngày kia đến bờ. Đời người như gió qua”. Hoàng Văn Chẫm đã nuôi dưỡng hồn thơ trong cuộc sống đồng áng nắng mưa lam lũ cùng cuộc tình tưởng thoáng qua mà dư hương còn phảng phất trong thơ chàng. Anh em thúc dục Chẫm đọc thơ. Họ Hoàng chỉ thích hát, với bài Hạnh Phúc Lang Thang của Trần Ngọc Sơn như một cách trần tình nỗi riêng . “Ngày ấy em như cung tơ cho đời thẩn thờ .Cho tôi dệt mơ ”. 

Nhìn những khuôn mặt bè bạn đã ửng hồng vì hơi men, chủ nhà bỗng nhớ đến Bài Thơ Làm Khi Say Rượu của cố GS Nguyễn Hoàng - nhà thơ Phan Phụng Thạch. Đồng cảm với tâm trạng của người thầy, Võ Thìn ngâm bài thơ như chuyển đi một thông điệp hãy gắn bó thương yêu khi đã ngồi lại bên nhau nâng cốc rượu như hôm nay:

“Buổi tối tiêu sầu chai rượu đắng, Tri âm! Này hãy uống cho say. Lỡ mai có chết không ân hận. Vì đã ngồi chung một chiếu này !”

Và cứ như thế Võ Thìn đã tổ chức nhiều cuộc rượu khi đông, khi ít, ở nhà, ở quán, ở bờ mương thủy lợi đêm trăng sáng, ở trằm Trà Lộc với nhóm Hồ Sĩ Bình, Nguyễn Khắc Phước, Lê Baor Laam...

Riêng tôi tham dự vài lần, khi Nguyễn Đặng Mừng ở Sài Gòn ra, nhà thơ Hoài Ân từ Hà Nội vào, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường được cô con gái từ  Huế đưa về thăm QT là anh em rủ nhau đến nhà Võ Thìn. Chàng luôn hiếu khách và hào phóng nên là mạnh thường quân, tạo điều kiện cho bằng hữu giao lưu vui vẻ không hề thoái thác hay phàn nàn bao giờ.

Sự trải  lòng đối với bạn hữu là vẻ đẹp từ ái, tâm bồ đề của Võ Thìn càng khiến mọi người trân quý khâm phục khi anh cùng nhóm thân hữu ở Huế lo việc hậu sự cho nhà thơ Nguyễn Văn Phương (bút hiệu là Phương Xích Lô) ra Quảng Trị chơi và đã chết đuối trên dòng kênh Nam Thạch Hãn năm 2002.

Thỉnh thoảng tôi đi mua sách ghé qua Tố Linh Đường phát hành giúp tập san Hương Quê Nhà của Ái hữu cựu học sinh Nguyễn Hoàng tại Sài Gòn, Đặc san Nguyễn Hoàng tại Huế và bộ sách Trường Nguyễn Hoàng - Chân Dung & Kỷ Niệm của cô Võ Thị Quỳnh. Bao giờ anh cũng đón nhận nhiệt tình và dặn mua thêm vài tập để tặng bạn cũ ở xa quê.

Đạo Phật đã nói nhiều về sự vô thường trong các pháp-từ thiên nhiên đến con người, và cũng bàn đến luật nhân-quả trong cuộc đời. Điều này chúng ta đều hiểu và đồng cảm. Từ các cuộc gặp gỡ tri ngộ với bạn bè trên chiếu rượu Võ Thìn đã sẻ chia tương trợ thiết thực  bằng cả tấm lòng từ ái. Anh đã vun trồng một Chữ Tình - tấm lòng ngày một lớn hơn giữa cuộc đời không phải bao giờ cũng được mùa nhân nghĩa. Viết đên đây tôi chợt đến dòng chữ thư pháp của một người bạn tặng, ghi lại câu thơ của thiền sư Thích Thiện Siêu :

“Cuộc đời sắc săc không không ,

Còn chăng chỉ một tấm lòng mà thôi !”

Đó là điều Võ Thìn đã ý thức và gieo nhân lành trong suốt đời mình nên vợ con anh sẽ gặt hái dần qua từng vụ mùa cuộc sống. Cho nên khi anh bị khối u sau gáy phải ra Hà Nội mổ, bạn bè đã vận động nhau hỗ trợ tích cực giúp đỡ anh. Cảm động vô cùng khi cả một đoàn 30 người xa gần ra tiễn và động viên anh chị ở ga xe lửa Đông Hà năm 2003. Khi đến nơi, nhà văn Nguyễn Quang Lập đã liên hệ với các BS giỏi giúp anh thành công trong ca mỗ đấy nguy hiểm ! Từ đó anh trở lại với nghề, vui cùng bạn hữu không chút ưu tư lo lắng. 

Cho đến một ngày của tháng 10 -2010 con tim yêu thương cuộc sống và bè bạn ấy đuối sức, anh bị đột quỵ qua đời nhẹ nhàng thanh thản. Đám tang của anh rơi vào những ngày mưa kéo dài, nước đầy sông, ngập đường quê lối xóm, thế nhưng bạn bè thân hữu gần xa đều về phúng viếng và tiễn anh về đến nghĩa trang quê nhà Hiền Lương mênh mông biển nước ! Cả TXQT đều bùi ngùi tiễn anh về cõi xa khuất. Họ nhận ra con người đích thực của anh, một thầy thuốc có tâm giúp đời, một con người có cốt cách đạo sĩ khiêm cung và bản tính nghệ sĩ biết lắng nghe đồng cảm với mọi người, tùy cảnh ngộ, cá tính mà bao dung chấp nhận như một cái duyên. Cho nên trong số bạn cũ bên chiếu rượu Võ Thìn không phải ai cũng thủy chung giữ gìn chút tình xưa sau. Chắc anh biết và mỉm cười như Trịnh Công Sơn thường nhẹ nhàng nói “thôi kệ” và dung thứ lỗi lầm của bạn.  Hai vầng nhật nguyệt chói lòa soi rọi khắp nơi!  Trên đặc san Hương Quê Nhà xuân 2011, ban biên tập đã trân trọng dành trọn 14 trang để đăng văn thơ Khóc Võ Thìn của nhóm NH 64-71 và các thân hữu khắp nơi, với lời nhận định chung : “Anh là một người sống hết mình cho bạn bè,gia đình, xóm làng… Võ  Thìn là một HSNH tuyệt vời”. 

Võ Thìn ra đi để lại vợ và bốn người con đang ở tuổi ăn học, gia đình rơi vào sự hụt hẫng, khó khăn biết chừng nào ! Bởi thế một nhóm thân hữu cùng chiếu rượu đã đến thắp hương nhớ bạn, động viên mẹ con chị Niềm bằng một số tiền nhằm hỗ trợ các cháu học tập. Ngoài ra, các cựu học sinh NH khác còn giúp con của Võ Thìn đang học đại học. Cháu Võ Thị Công Dung theo học Đại học kiến trúc Đà Nẵng nay đã tốt nghiệp từng nhận sự hỗ trợ hằng tháng từ một cô giáo hưu trí, là bạn học của Võ Thìn. Cháu gái thứ hai là Võ Thị Tố Linh vừa học xong khoa quan hệ quốc tế tại Đại Học Khoa học và Nhân Văn TPHCM cũng nhận học bổng của Ái hữu cựu học sinh Nguyễn Hoàng tại Sài Gòn mấy năm qua. Nhiều lần chị Niềm biểu lộ chân thành lòng biết ơn đối với quý thầy cô và bạn bè trường Nguyễn Hoàng xưa đã cưu mang gia đình chị sau những tháng năm anh Võ Thìn qua đời. Đúng như lời Phật nói : người gieo nhân lành sẽ gặt quả tốt !

Hôm nay, ngày 03-3-2016, tôi đến nhà Võ Thìn thắp hương tưởng nhớ anh và thăm hỏi gia đình. Cũng như các lần trước khi kể về anh chị luôn bày tỏ lòng kính yêu, đồng cảm, khâm phục và biết ơn anh như một người thầy dạy đạo lí làm người và phong cách sống bao dung vị tha nhân ái, một người yêu chân thành biết tôn trọng người mình yêu.Tấm gương của anh sống đã có ảnh hưởng sâu đậm đối với vợ con Đó là điều khiến anh ngậm cười nơi chín suối. Lúc này trong phòng thờ Võ Thìn có đặt một lẵng hoa tươi. Chị cho biết đó là quà  sinh nhật của vợ con tặng cho  anh !  Thật là lãng mạn và đáng yêu vô cùng ! Con trai anh, cháu Võ Thiên Thư đã post hình ba mẹ bên nhau với comment : “ Chúc mứng sinh nhật ba , con chúc ba vui, khỏe . Mong ba phù hộ mẹ và các con !”. Chị luôn nói chuyện, tâm tình với di ảnh của anh như lúc anh còn sống. Suốt hơn hai năm trời sau khi anh đi vào cõi tịnh hằng ngày chị thường lau mặt cho anh qua ảnh thờ và chế cà fe, đốt thuốc, pha trà cho anh. Tôi ra về mà lòng cảm thấy nhẹ nhàng lâng lâng vì vừa ở trong bầu khí quyển của yêu thương, thông cảm, bao dung đã thấm chất đạo lí mà người về thiên cổ gửi lại cùng trầm hương thơm ngát.

Một bài thơ ngắn tặng chị Niềm bỗng hiện ra trong tâm trí tôi lúc đó, khi về ngồi vào bàn tôi gõ nhẹ đưa lên Dòng thời gian cùng mấy tấm hình của anh chị.

Hôm nay sinh nhật Võ Thìn,

Thắp hương nhớ bạn phiêu linh mây trời.

Vợ yêu tặng lẵng hoa tươi,

Như anh vẫn ở trên đời bên nhau !

                                                             Thị Xã Quảng Trị 03-3-2016

                                                                          Đỗ Tư Nhơn