CHUYỆN VUI BUỒN VỀ KHUYẾN HỌC - Võ Văn Cẩm

           

                     Tác giả Võ Văn Cẩm 
                    

           CHUYỆN VUI BUỒN VỀ KHUYẾN HỌC

Tôi tham gia sân chơi Nguyễn Hoàng đã 27 năm, mà 24 năm phụ trách quỹ Khuyến học và tương tế.

Năm 1992, sau 23 năm trường Trung học Nguyễn Hoàng, ngôi trường lớn nhất Quảng Trị, bị chia đàn xẻ nghé, rồi xóa tên. Học trò phải tứ tán nhiều nơi, người lên rừng kẻ xuống biển, kẻ xuôi Nam người về Bắc, kẻ thành thị, người nông thôn, kẻ ở lại, người ra đi tận chân trời, góc bể, khắp năm Châu, kẻ vùi thân nơi núi rừng, người lang bạt tới trời Âu, đất Mỹ. Nỗi vui buồn chồng chất, ai cũng ôm một nỗi đau ly biệt.

Thời gian vẫn là thời gian, còn con người mang bao nhiêu nỗi niềm thương nhớ ? 23 năm quá dài đối với một đời người, nhưng theo lẽ thường của tạo hóa, quy luật sinh tồn, tình thương và nỗi nhớ chất chồng rồi vỡ òa, vào một ngày đẹp trời, mùa Xuân năm 1992 tại nhà cô Thanh thầy Thuấn, đường Nguyễn Thông trong một con hẻm nhỏ.

Năm sau, 1992 một cuộc họp mặt lớn hơn, nhưng trong lòng chất chứa nhiều nỗi u buồn, nhiều kỷ niệm, anh Lê hữu Thăng, người điều hành buổi họp mặt không làm sao cản ngăn được tình cảm dâng tràn. Buổi họp mặt trở thành một cuộc gặp gỡ, một cuộc hội ngộ, trao nhau những tình cảm thân thương, những cái bắt tay nồng ấm. Thời gian kéo dài vẫn không nói hết thổn thức của lòng mình. Những cái bắt tay trân quý, không đủ thời gian để trao nhau những nhung nhớ, luyến thương.

Cuộc vui nào cũng tàn, phải chia tay nhau với bao nhiêu nghẹn ngào  luyến tiếc.

Trong năm 1993, với nhiều suy tính, dự bàn, nhưng  không qua luật trời, định mệnh.

Thay vì buổi họp bầu Ban LL Cựu HSNH QT tại Thành phố HCM, lại trở thành buổi chia tay, tiễn đưa anh Thăng qua Mỹ theo diện HO. Chúng tôi vẫn kỳ vọng vào sự ra đi của anh Thăng, rồi bao nhiêu nhọc nhằn dồn cho anh Nguyễn Bảo, một gánh nặng trĩu vai.

Cuối năm 1993 buổi họp chính thức bầu Ban LL Cựu HSNHQT tại TPHCM nay là Ban LL Cựu HSNHSG gồm có :

- Anh Nguyễn Bảo trưởng ban.

- Anh Nguyễn Văn Vinh phó ban.

- Anh Ngô bá Cương phó ban.

- Anh Võ Văn Cẩm phó ban phụ trách HB và tương tế.

Nhiều ủy viên như :

 Anh Hồ sĩ Mừng, anh Nguyễn đặng Mừng, anh Nguyễn đặng Kỳ, anh chị  Dương văn Tường, anh chị Lê Văn Hoàng, anh Hồ sĩ Kỷ, chị Nguyễn Thị kim Loan, anh Cương chị Thành...

Anh Nguyễn Bảo đem hết tài năng, trí tuệ, lòng nhiệt thành. Suốt 17 năm anh và những cộng sự chung tay lèo lái sân chơi, giữ NHSG tồn tại như ngày hôm nay, và bao nhiêu sân chơi NH các nơi được nhân rộng. Công lao ấy chúng ta phải biết tôn vinh và nhớ ơn anh.

Anh là thầy giáo NH nhiều năm, dạy nhiều thế hệ học trò, nhưng 17 năm ấy anh luôn luôn đặt mình vào vị trí một Cựu Học sinh, không một lời buồn phiền trách cứ. Anh làm hết mọi việc mà chẳng nề hà, so hơn tính thiệt. Anh gác "Cái tôi" ra ngoài mà lo cái chung, anh rất khiêm tốn, thương yêu. Anh không phải là hạng người  nhận cái chung làm cái riêng cho mình. Anh chẳng ham đánh bóng tên tuổi mình trước công chúng.

Những năm cuối thập niên 1990, kinh tế còn khó khăn, hầu hết chúng ta còn rất nghèo, anh Bảo và tôi phải đi vận động nhiều Mạnh Thường Quân người Đồng hương như anh Trần Đàm, anh Nguyễn đặng Hiến, anh Lê văn Hải, anh Nguyễn đạo Khõe, anh Trần quang Đỗng, anh Hoàng hữu Ly, anh Hoàng Kiều, anh Nguyễn khắc Dõ, đặc biệt là anh chị Nguyễn Thị Sen, GS Trần đình Khương.

 Trong tình trạng nguồn quỹ còn ít ỏi, chúng tôi có quy chế, điều kiện duyệt xét cho phù hợp như: trợ cấp cho con Cựu HSNH đang học Đại học, Cao đẳng và Trung học Chuyên nghiệp tại TPHCM, nghèo học giỏi không với ra các tỉnh xa.

Trong năm đầu tiên 1994 chúng tôi trợ cấp 14 suất,  nhưng có trên 50 SV gởi hồ sơ. Để duyệt xét. Tôi và anh Bảo phải đưa ra nhiều tiêu chí và mời vài thành viên BLL tổng hợp và duyệt xét.

Chúng tôi vô cùng cảm ơn những nhà hảo tâm, những Mạnh Thường Quân đã tiếp tay với chúng tôi trong suốt chặng đường khó khăn ấy.

Qua thập niên 2010, anh em chúng ta kinh tế khá lên, nhiều Đồng môn có tấm lòng nhân ái, tâm hiền phát khởi, đã sẻ chia cùng chúng tôi như: gia đình thầy cố Hiệu trưởng Tôn Thất Dương Thanh, thầy Lê Văn Quýt, thầy Nguyễn thanh Bá, thầy Cao xuân Yên, thầy Lê Văn Sấm, cô Nguyễn Thị Thanh, cô Võ thi Hồng, cô Lê Thị Tránh... Anh chị  Nguyễn Văn Xiển, anh chị Thúy An, anh chị Lê đình Ân, anh chị Nhàn Đức, anh chị Lộc Lê, anh chị Đoàn Ngung, anh chị Tường Sâm, anh chị Nguyễn Văn Ta...

  - Riêng học bổng Praternité Canada, anh chị Khương Sen có năm tài trợ trên 100 suất.

  - Học bổng một thế hệ Y Khoa gồm 10 SVQTrị do anh Hoàng Kiều tài trợ.

Trong nhiều cuộc họp mặt Cựu HSNH ở nhiều nơi  chúng tôi thường có nhiều phần quà cho các cháu và đặc biệt là tài năng trẻ quê nhà.

Thập niên 2020, ngoài những đồng môn có tấm lòng rộng mở, còn có nhiều cháu SV thành đạt, tiếp tay   với chúng tôi như: Nguyễn Quang Thắng, Phan thị minh Nghĩa, Trần đoàn Ngọc Trân, Dương Cam Ly...

   - Trợ cấp cho 1SV mồ côi cả cha lẫn mẹ 500.000/tháng do anh NQ Thắng tài trợ suốt thời gian học Đại học.

  - Camly dành nhiều máy vi tính tạo điều kiện cho SV và góp quỹ.

Sân chơi Nguyễn Hoàng không có kế thừa. Chúng tôi nghĩ việc trợ cấp HB là một việc làm vô cùng ý nghĩa, mang đậm tính nhân văn, và chính việc làm nhân ái này là động lực giúp chúng ta xích lại gần hơn và gắn bó lâu dài. Có người bảo, con cháu Đồng môn NH nay còn rất ít. Chúng tôi là người trong cuộc mới thấy được là còn nhiều cháu đang học tiểu và trung học . Nếu chúng ta làm bài toán Cộng, trừ, nhân, chia mới thấy rõ:

Trường NH tồn tại tới nămm 1975. Lớp nhỏ nhất sinh năm 1964 (Lớp Đệ thất) phải 11 tuổi (1975-11=1964).

Đến nay Cựu HSNH nhỏ nhất là 55tuổi (2019-1964) hiện  có người chưa lấy vợ như Hoàng Ân.

Như vậy chúng ta phải tiếp tục chia sẻ thêm nhiều năm nữa. Với tâm của người làm KH, xin quý thầy cô, quý Đồng môn, các cháu đã thành danh hãy tiếp sức để hoàn thiện ước nguyện của Cựu HSNHSG.

"NH đoàn kết, thân thương và chia sẻ" cho đến người Cựu HSNH cuối cùng không còn gặp khó khăn.

 26 lần họp mặt NH, đã có 24 lần phát HB. Nhẩm tính, chúng ta có được con số ngoài sức tưởng tượng.

Với hơn 1800 lượt Sinh Viên nhận HB, số SV này đã là Kỹ sư, bác sĩ có cháu là Tiến Sĩ ở nước ngoài.

Số tiền vận động lên đến gần 1.800.000.000đ

Chưa kể những lần vận động giúp đỡ Đồng môn khó khăn, đau yếu.

Việc trợ cấp HB mang lại nhiều niềm vui và hạnh phúc cho nhiều Đồng môn, nhiều thế hệ SV, là động lực giúp các cháu tiến bước vững chắc trên con đường chinh phục tri thức. 

24 năm chăm lo cho giới trẻ, tôi có nhiều niềm vui và hạnh phúc, niềm vui ấy làm cho tôi trẻ lại, yêu cuộc đời nhiều hơn, chính việc lâm ấy cũng là một sự trả ơn đời và tâm mình luôn rộng mở.

Trong 24 năm qua tôi chưa một lần tai tiếng hay có ai nặng lời.

Năm nay 2019, sau khi tôi thông báo danh sách SV được trợ cấp HB. Chưa đầy 3 tiếng đồng hồ thì có điện thoại của Trị trưởng BLLNHSG nhắn nhủ tôi và báo tôi một trường hợp liên quan KH khi Trị vừa nghe điện thoại của một thành viên BLL một tỉnh lân cận, không đồng tình về việc trợ cấp HB cho một trường hợp ở nơi anh điều hành, vì phụ huynh của của SV không phải là Cựu HSNH.

Tôi tưởng mình nghe lầm, dừng xe, tôi bình tĩnh rà lại trí nhớ, xem mình sơ sót điều gì ?.

Những năm gần đây vì lượng hồ sơ không nhiều, sau khi xem xét từng hồ sơ, tôi loại những hồ sơ không hợp lệ: Không chứng minh được là CHSNH, tôi điện thoại nhờ xác minh, nhiều lần gọi trực tiếp thăm dò. Tìm chứng cứ rõ ràng để tranh sai sót, hồ sơ của nhiều cháu năm ngoái thiếu chứng từ, tôi gọi nhắc nhở. Số lượng hồ sơ còn lại khớp với số lượng mình thông báo, phần lớn là sinh viên được tái trợ cấp, vì vậy không cần phải họp hành, duyệt xét. Ba năm nay tôi làm như vậy.

17 năm với anh Bảo chỉ bàn bạc những trường hợp khó khăn. Trị, Phái Mai, cũng chỉ trao đổi, ít trường hợp họp hành. Vốn là người tự trọng nên các anh tin tưởng, bằng chứng là chưa gặp sai trái.

Chính bản thân tôi cũng đắn đo suy nghĩ, vì đây là danh dự, uy tín của mình và của tập thể, mình luôn làm theo sự chỉ bảo của con tim, không bè đảng phe phái hay tùy tiện làm hoen ố sân chơi đầy tình thương và trí tuệ.

Trị nói :

  - Một Thành viên BLL một tỉnh báo về : Việc duyệt học bổng không tham khảo ý kiến của họ. (Xin được dấu tên).

 - Phụ huynh của cháu nhận HB không phải là Cựu HSNH.

Tôi quay về nhà, lật hồ sơ ra xem. Tôi gởi ngay cho Trị. Trong đơn ghi rõ, học NH 59/65, là thành viên BLL nhiều năm, trong đơn có xác nhận địa phương về  hoàn cảnh khó khăn, kèm giấy chứng nhận đang học.

Tôi không hiểu anh B căn cứ vào đâu để nói là anh X (không học NH).

 (Đáng lẽ tôi không phải phân bua, giải thích.Vì đây là việc của BLLNHSG không phải của họ. Nhưng mình nên phân tích để tránh hiểu lầm gây sứt mẻ và rút ra một bài học để hoàn thiện mình).

Tôi gọi điện thoại cho anh B người có ý kiến trên.

 - Xin anh cho biết anh X có học NH?.

 - Anh B quả quyết, anh X không học NH. Tôi tiếp:

 - Anh X không học NH, sao anh là Thành viên BLLNH nhiều năm?.

 - Anh B. Tôi mới tham gia nên không biết. Tôi nói:

- Vì anh là người phụ trách BLL xác nhận nên tôi xin xóa tên cháu mà anh đề nghị.  Anh chịu trách nhiệm về việc này nghe, anh Ok. (trong đơn xin trợ cấp có ghi rõ anh X học NH năm 59/65.)

Tôi cứ đắn đo, suy nghĩ, anh B căn cứ vào đâu mà nói anh X không học NH. Tôi nhẩm tính, nếu xóa tên, chuyện gì sẽ xẩy ra. Chắc chắn sẽ làm mất đoàn kết, phương hại đến uy tín Cựu HSNH.

Tôi gọi cho Trị và phân tích lợi hại việc xóa tên. Ngay Trị cũng đồng tình, không vội căn cứ ý kiến một cá nhân mà cần suy nghĩ thêm trước khi quyết định.

Tôi gọi cho 4 nhân chứng xác nhận việc anh X có học NH ?.

Cả 4 Cựu HSNH cùng quê với anh X, người ở Nha Trang, Đà Nẵng, Quảng Trị và Đồng Nai đều xác nhận anh X có học NH. Riêng tôi đã gặp anh X vài lần trong sinh hoạt đồng môn.

Hơn 24 năm, tham gia sân chơi NH không có chuyện gì buồn phiền, sai trái.

Ngoảnh nhìn lại, 30 năm trong sân chơi Đồng hương QT, làm công việc ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng cũng lắm chua cay, kèn cựa nhau và lắm người lập phe cánh để kiếm ăn, thậm chí đạp bạn mình để mưu cầu chuyện riêng tư, khi dang díu tiền bạc.

Tôi thấy được bộ mặt thật của con người, rút ra cho mình một bài học về nhân cách và đạo lý.

Thế mới biết đời là muôn mặt, và tôi cũng ngộ ra làm Khuyến Học hay từ thiện cũng lắm chua cay, xen lẫn nhiều niềm vui và hạnh phúc. Mới biết sao có người chỉ muốn cúi mặt, không ngẩng cao đầu.

(còn tiếp)

                                                                      Sài Gòn,14/2/2019

                                                                           Võ Văn Cẩm