THƠ SƠN CƯỚC - Nguyễn Khôi

         

         Lời dẫn của tác giả:

         Nguyễn Khôi sinh ở Yên Bái (1938), lớn lên ở Thái Nguyên, làm việc ở Sơn La 21 năm, 1984 về Hà Nội giúp việc Hội Đồng Dân Tộc... nên có điều kiện cảm nghĩ  nhiều về vùng Dân tộc - miền núi.
                     
             
        *1-  VỚI SA PA

          Đã thầm hẹn lên Sa Pa nghỉ mát
          Ra "Cầu Mây" cùng đứng tựa rung rinh
          Thỏa mắt ngắm Phăng Xi Păng bát ngát
          Trời thần tiên riêng của chúng mình.
          Sa Pa mộng đẹp hơn cả mộng
          Sa Pa mơ hơn cả giấc mơ
          Mây thì cứ vẩn vơ phiêu lãng
          Cõi diệu huyền thực thực hư hư.
          Ừ dạo cảnh một mình đơn lẻ quá
          Chơi "chợ tình" ai đó kéo cùng co
          Cứ như thể buổi đầu "cho" mắc cỡ
          Ở dưới kia Cốc Lếu đợi mong chờ.
          Sa Pa đấy thả hồn thơ bay bổng
          Cứ như là hẹn đến để mà yêu
          Một chén rượu uống trong chiều lạnh cóng
          Một nụ hôn sương khói ở bên đèo.

                        Mùng 1 tháng 8 Bính Tý. 


         *2- NGƯỜI H'MÔNG (1)

          Như con Ngựa phi trên đỉnh núi
          Chân người H'mông không biết mỏi bao giờ
          Như con Gấu ở đầu ngọn suối
          Nhà người H'mông ở giữa sương mù
          Như Mặt Trời cất trong hang tối
          Đời người H'mông xưa bếp lửa âm u...
          Đã đi cày phải cày lật đất
          Đã đi săn phải bắn được Nai
          Đã đi chợ phải ăn "thắng cố"
          Đã yêu ai phải "cướp" được ai
          Đã đi học phải hay con chữ
          Đi đó đây
          kể cả nước ngoài.
          Cãi "lý" với người H'mông phải mệt
          Một ông Đồ Nghệ hóa thành hai.
          Người H'mông mình hiên ngang lắm chứ
          Vai đeo "lù cở"
          tay súng dài...
          Đã trèo dốc
          "đá tai mèo" phải vỡ
          Đã xay Ngô thành bột mới thôi
          Tay kéo bễ khoan nòng súng thép
          Rèn lưỡi gươm chẳng sợ cường quyền
          Với đồng tộc bà con thân thiết
          Người H'mông ta khẳng khái dịu hiền.
          Cắt khúc Nứa cất thành tiếng Sáo
          Chúm làn môi thành một tiếng đàn
          Đưa ánh mắt dang vòng tay thành múa
           những đoạn Tre thổi rộn rã tiếng Khèn...
           Người H'mông mình bỏ cây Thuốc Phiện
           Tìm cái cây đổi mới cuộc đời
           đuổi ma đói, xây Mường bản mới
           Vườn cây xanh điện sáng ngang trời.
           Ôi, Mương bản quê hương Mèo Vạc
           Từ Bắc Hà đi tới Quế Phong
           Ở đâu xanh cánh rừng mới mọc
           Ngựa hí vào Mường bản người H'mông.

                                                 Sơn La 1993
            .........................

(1) Ngườì H'mông : Người Mèo, một tộc người vô Tổ Quốc ( như người Di Gan bên Châu Âu, người Kurd ở Trung Đông luôn bị xua đuổi, đàn áp, chèn ép...?) sống rải rác ở Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Thái Lan, Myanma
                               

          *3- TRƯA MƯỜNG ẢNG

            Trưa Mường Ảng cam vàng và lúa chín
            Về Sơn La còn ghé viếng bạn xưa
            Nắng như cả khoảng trời tây đổ xuống
            Một màu vàng no ấm ngập trời trưa.
            Ai đó hát ngất ngư Phố Bản
            Lũ nghé tơ nhảy giỡn rộn bờ khe
            Ngọn gió quẩn thổi tung viền váy đỏ
            Làm ngã nghiêng lơi lả cánh rừng tre.
            Suối như nghỉ, chỉ tiếng gà tao tác
            Ai đó ra bến tắm thả Hạc vàng
            Thả cả tiếng "đàn môi" sang xứ khác
            Trời Điện Biên mấy trắng lang thang...
            Chẳng ai nói... nghe thầm thì từ đất
            Tình thoảng qua chất ngất tựa Pha Đin
            Trưa Mường Ảng hồn nhiên và hoang ngát
            Một tiếng lòng thao thiết phải không em ?

                                            Lai Châu 3-11-2000

                           
          *4-  GỬI  YÊN  BÁI
            Tặng Nhà văn Thế Phong  (1)

            Nơi mẹ sinh tôi đầu nguồn nước lũ
            Đi biệt tăm chẳng có ngày về...
                   
            Ơi Yên Bái, người đi không ngoái lại
            bỏ lại vầng trăng, câu hát lưng đèo
            Về Hà Nội giữa dòng đời ngang trái
            đi tìm hoài một dáng thương yêu.
            Đâu hương Quế, hương Hồi chiều xanh ngát ?
            Giữa phố phường chật chội sặc hơi Tiền
            Giữa chen chúc lòng ngắc ngư câu hát
            Thèm một khoảng rừng ở góc Công viên.
            Ta là người điên - kẻ quên quá  khứ
            Trong cơn mê lảnh một tiếng còi Tàu
            cứ ngỡ đêm rừng qua ga Phú Thọ
            Lửa lập lòe ai đợi bến Âu Lâu ?
            Nơi sông Thao đổ vào đầu Phố
            Cây Đa mé chợ : nơi "đoạn đầu đài" (2)
            Phố là Phố của người đi chẳng nhớ
            Tiếng súng đùng đoàng chạng vạng hôm mai (3)
            Ai đi xa có ngày về Yên Bái
            Tôi đi xa là trốn biệt nơi này
            Là kẻ phụ tình, đứa quên xứ sở
            Để cõi lòng rỉ máu, buốt đôi tay.
            .................................................

1) Nhà văn Thế Phong (1932) quê Yên Bái cùng sinh ra ở nhà thương phố Yên Thái - Thị xã Yên Bái, trước Nguyễn Khôi 6 năm đều là những kẻ bỏ đi biệt xứ.
(2) Nơi xử tử Nguyễn Thái Học & các chiến sĩ VNQDĐ 1930.
3) Yên Bái là nơi quyết chiến khốc liệt giữa Việt Minh & Quốc Dân Đảng năm 1946.

                     
          *5- VẲNG TIẾNG ĐÀN BẦU

          "Chữ nghèo chẳng dễ hiểu đâu
           Xa sâu như tiếng đàn Bầu trong đêm"
                            - thơ Lý Phương Liên

           Đàn Bầu vẳng tiếng phiêu diêu
           Một dây tưng tửng bao nhiêu là tình
           Mình nghe mình thấu đời mình
           Cái duyên quê kiểng tình tinh phận nghèo.
           - Ai không có lúc bị nghèo ?
           "Ăn chia tem phiếu" (1) đói meo một thời
            Lương còm, xài "Lý tưởng" thôi
            Tương lai xa tít chân trời Liên Xô (3)
            Giao thừa thưởng thức "tiếng thơ" (4)
            Đàn Bàu thánh thót lửng lơ bổng trầm
            Nhớ quê, chẳng thể về thăm
            Kiến bò bụng lép...âm thầm thương ai
            Đường đi bom đạn dặm dài
            Những mong đỡ khổ : ngày mai Hòa Bình .
            - Bây giờ sống đã vung vinh
            "Thị trường" rộng mở...đâu mình với ta ?
            Nhà giầu thả sức xa hoa
            Dân nghèo nheo nhóc... nhẩn nha tối ngày.
            Bây giờ tay chẳng bắt tay
            Mặt vênh Phố thị, Ngâu vầy dáng quê.
            - Đàn Bầu ai gảy ai nghe
            Gió lùa nhà trống...tái tê tiếng đàn.

            ..................................................

           (1) Thời bao cấp Xã Hội Chủ Nghĩa (xếp hàng cả ngày)
           (2) Liên Xô - CCCP (cho các cháu phá, đã có Liên Xô chịu)
           (3)Nghe thơ chúc tết ...
           Quê, mùa đông bão giá & lạm phát 2011

           NGUYỄN KHÔI
           Nhà văn Hà Nội
           Quê : Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh
           Nhà riêng : 259/39 phố Vọng, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
           E-mail: khoidinhbang@gmail.com