HOÀNG YÊN LYNH VÀ THI TẬP "CHUYỆN BÊN ĐỜI" - Nguyễn Thanh Hương

Chúng tôi vừa nhận tập thơ CHUYỆN BÊN ĐỜI (tác giả Hoàng Yên Lynh - Hội Nhà Văn xuất bản, 2014) do nhà thơ Hoàng Yên Lynh gửi tặng. Chân thành cám ơn tác giả, đồng thời xin giới thiệu cùng quý bạn tập thơ trên, qua bài viết của  nhà thơ Nguyễn Thanh Hương

                 

HOÀNG  YÊN LYNH VÀ THI TẬP CHUYỆN  BÊN  ĐỜI

                                                                     Nguyễn Thanh Hương

       Khi cầm trên tay tập thơ Chuyện Bên Đời của Hoàng Yên Lynh, hình ảnh của hơn hai mươi năm trước, lần đầu tôi gặp Hoàng Yên Lynh lại trở về trong tôi. Ngày đó, tôi đi thực tế để viết bài về công nhân ở mỏ đá Bảo Lộc. Buổi chiều sương lành lạnh, tôi bắt gặp hình ảnh của một người, với dáng dấp mảnh khảnh đang ngồi cặm cụi đập đá dưới mái tranh che mưa nắng. Bất chợt tôi nghĩ, sao lại có một con người mà dáng vẻ trông chẳng giống người lao động... và tôi, có lẽ do tò mò nghề nghiệp, đến bắt chuyện nhưng anh lại rất kiệm lời... Và từ đó, tôi quen kết bạn với Hoàng Yên Lynh và cũng đã trên hai mươi năm. Sau này, qua tiếp xúc, đọc thơ văn của anh tôi nhận ra mình đã không nhầm khi nghĩ về anh. Mới đây, cô Bích Hà TBT/Truongdongha.com và những người bạn cố quê tìm đến thăm Hoàng Yên Lynh nơi vùng đất cao nguyên này. Qua câu chuyện, tôi càng ngỡ ngàng khi được các bạn anh nói về anh, về gia đình, về quê hương mà anh đã xa cách gần 1/2 thế kỷ... Đúng là quen biết nhau hơn hai mươi năm mà chưa một lần nghe anh nói chuyện xưa, nói về cuộc đời gập ghềnh nếu không nói là lắm truân chuyên.         

      Tựa của tập thơ cũng đã nói lên năm tháng và đường đời mà anh đi qua. Nhưng có lẽ, cảm nhận rỏ nét là thơ của anh trẻ trung, trẻ từ ngôn từ và vần điệu:

               ... Dẫu em đi rồi

               Bảo Lộc vẫn mù sương

               Tôi vẫn thế, sương giăng đầy Bảo Lộc

               Bao mùa trăn , lưng núi vẫn trăng vàng ...

               ... Những con đường còn in dấu chân xưa

               Nhớ chút gì, Bảo Lộc với cơn mưa ...

               Chỉ nhớ thôi

               Tôi cũng không là người bỏ cuộc

               Có một ngày... em về

               Nhắc lại chuyện tình tôi ...

               Cứ hẹn đời nhau dẫu chẳng bao giờ giữ hẹn

               Để tôi một mình với Bảo Lộc ngóng trăng lên...

                                                                (Em xa rồi…)

      Tôi đã đọc và cùng theo dấu chân bên đời với anh qua bảy mươi bài thơ mà anh đã viết từ những năm tám mươi của thế kỷ trước. Tôi đọc kỹ từng câu, từng chữ. Mỗi bài đọc đi đọc lại bốn năm lần. Và cảm nhận chung cho cả tập thơ - với tôi - là giọng thơ bình dị, gần gũi - bình dị giống cuộc đời Hoàng Yên Lynh : Không bon chen, đố kỵ với ai, cứ một mình lặng lẽ làm phu đập đá, chạy xe ôm nuôi hai con nên người (một cháu thạc sĩ ở nước ngoài, một cháu sắp là cô giáo).

     Thơ Hoàng Yên Lynh không làm duyên câu chữ, cố gắng đánh đố người đọc, mà nó rất đơn giản, sâu lắng mà dễ hiểu, chưa đựng nhiều triết lý nhân sinh:

             Tôi lớn lên từ bão gió Trường Sơn

             Từ khoai sắn trên đồng khô ruộng cạn

             Tôi lớn lên trong nhọc nhằn nắng hạn

             Trong đạn bom, chinh chiến tự thuở nào...

                                     (Quảng Trị khúc tình ca)

     Thơ Hoàng Yên Lynh nặng về tình, tình người với quê hương, với đất nước ... cha mẹ, anh em, bè bạn. Nó càng nặng hơn (và hay hơn) bởi cái tình của một người vì những lý do khách quan phải lìa xa quê cha đất tổ đi tìm cuộc mưu sinh mới :

             Con sông nào bến nước Hiền Lương

             Là vết cắt hằn nỗi đau đất nước.

                                                  (Tôi sẽ về...)

     Ở quê mới vẫn đau đáu nhớ về quê xưa, nơi mình đã sinh ra:

              Bốn mươi năm chưa một lần trở lại

              Nắng trưa hè Cam Lộ cánh diều bay

              Chiều sông Hiếu đò ai xuôi Cửa Việt...

                       (Quảng Trị quê hương nỗi nhớ)

              Tôi sẽ về Quảng Trị cố hương ơi ...

              Tôi sẽ về ngóng mây chiều An Lạc...

              Tôi sẽ về với trường xưa, bạn cũ

              Tiếng chuông chùa xa vọng những đêm trăng...

     Cái tình... trong thơ Hoàng Yên Lynh rất cụ thể, không mơ hồ lãng mạn. Có yêu mẹ cha, anh em ruột thịt rồi đến bè bạn một cách chân thành, thì mới nói đến tình yêu quê hương, đất nước. Những người ở gần ta mà ta không quan tâm mà lại ngóng ở đâu đâu thì cái tình ấy chưa thật ... là tình. Hơn nữa, khi đã xa quê cha đất mẹ, xa bạn bè người thân, cái tình ấy lại càng sâu nặng trong thơ Hoàng Yên Lynh. Anh mượn lời điệu lý con sáo sang sông nói thay lòng mình :

 

               Khúc ca buồn ai hát lý sang sông

               Rừng đước mênh mông rừng tràm xanh thắm

               Con chim chiều gọi bạn

               Nghe não lòng sông nước phương Nam

                                                               (Lý sang sông)

       Hay những năm tháng đối mặt với bể dâu, phải ly hương tha phương tìm đất sống với nặng trĩu nỗi niềm:

              Tôi không là công tử Bạc Liêu

              Chỉ kẻ lang thang

              Mê điệu lý chiều chiều

              Lạc bước đến quê em ...

              Tôi bước phiêu linh

              Súng gươm đã gãy

              Đường đời chông chênh

              Nỗi đau dâu bể

              Bạn với sao trăng

              Với câu hò ngọt ngào đêm trắng

              Gõ phách buông dây

              Hát câu chinh chiến hề !

                      (Bạc Liêu... đời phiêu bạt)

     Thơ  Hoàng Yên Lynh, nếu có xa quê, tôi tin khi đọc thơ anh sẽ phải chạnh lòng nhớ. Tôi, một người cũng xa quê vào Lâm Đồng lập nghiệp, cũng thấy nao lòng khi thơ anh viết về dòng sông, bến nước, về cánh diều bay trong chiều mênh mang, về làn khói màu lam dập dờn mái bếp..., như thể anh cho tôi xem bức tranh của chính quê tôi... và nữa, khi gặp người bạn bốn mươi năm trước :

              Mấy mươi năm xa xứ

              Gặp nhau chiều mưa bay ...

              Gặp nhau mừng vẫn sống

              Thương mấy đứa vĩnh hằng

              Ly rượu này tưởng vọng

              Ơi bạn có hay chăng ?

              (Gặp lại bạn thuở Tăng Nhơn Phú)

              Ly rượu này bạn gởi lại quê hương

              Dẫu đất xa vẫn có ngày trở lại ...

              Bạn cứ đi

              Đừng ngậm ngùi thêm nữa

              Tôi sống khổ lâu rồi

              Cay đắng cũng thành quen...

                                         (Tiễn bạn)

       Không bằng hữu, không người thân. Tất cả chỉ còn trong hoài niệm quá khứ. Cuộc đời trải qua bao biến động để rồi những đêm mưa quạnh quẽ nơi chốn núi rừng, đối mặt với mênh mông, tất cả như đoạn phim dĩ vãng trở về :

              Mưa...

              Mưa lạnh đêm nay tuổi già tóc bạc

              Hỏi cố nhân giờ hun hút chim bay

              Hỏi cuối đời ta mỏi mòn cánh vạc.

              Mưa...

              Mưa trĩu hạt rồi ta vẫn loay hoay...

                                                 (Đêm mưa)

       Thơ là tiếng lòng của người viết ra thơ, nhưng bạn đọc sẽ dễ đồng cảm bởi những câu thơ những bài thơ ấy hình như tác giả viết cho mình, viết hộ lòng mình, vì thế thơ được bạn đọc đón nhận.

                                                ***

        Như trên tôi đã nói, tôi là một người yêu thơ, thích thơ, có thể cảm nhận được thơ, nhưng bình thơ, phân tích thơ thì không phải là việc làm của tôi, nói đúng hơn là nằm ngoài khả năng của tôi, do vậy đọc thơ Hoàng Yên Lynh, tôi chỉ nêu một vài cảm nhận và rồi mạnh dạn giới thiệu với quý bạn  yêu thơ - cũng như tôi - thử tìm đọc thơ Hoàng Yên Lynh, đọc để cảm nhận cho riêng mình.

                                                                Nguyễn Thanh Hương        

                                                                  (Hội Nhà Văn VN)