VÌ SAO CON RỂ VUA LẠI GỌI LÀ "PHÒ MÃ" 駙馬?, BIỀN NGẪU 駢偶

VÌ SAO CON RỂ VUA LẠI GỌI LÀ "PHÒ MÃ"?

     Chồng của công chúa, tức là con rể vua, người ta gọi là Phò mã. Nhiều người giải thích rằng: Phò là giúp, mã là ngựa; Phò mã là người đi bên ngựa vua để giúp đỡ ngài, nghĩa là người rất thân cận với nhà vua
     Thật ra, PHÒ ở đây nghĩa là con ngựa để đóng vào xe. Chữ hán PHÒ viết là "駙" (fù), còn đọc với âm PHỤ. Ngựa đóng vào xe phụ, đi theo xe chính của vua gọi là PHÒ 駙.
     Còn hai chữ PHÒ MÃ nguyên là một chức quan đời nhà Hán. Chức quan này chuyên về trông coi xe ngựa tùy tòng của vua, được gọi là “Phụ mã đô úy” 駙馬都尉. Từ đời nhà Ngụy, Tấn trở về sau, các đời vua lập ra cái lệ rằng hễ ai lấy công chúa tất được phong vào chức ấy, vì thế nên chàng rể của vua gọi là Phụ mã 駙馬. Ta vẫn thường đọc từ này là Phò mã.
     Lâu dần, người ta chỉ hiểu Phò mã là con rể vua, mà không nhớ danh từ đó nguyên là một chức quan.

*
BIỀN NGẪU 駢偶

BIỀN 駢 chính nghĩa là đóng hai ngựa vào xe, hoặc để hai vật gì song hàng nhau như cặp ngựa kéo xe.
NGẪU 偶 là số chẵn (đối lại với CƠ 奇 là số lẻ). NGẪU tức là đôi.
Văn biền ngẫu (biền văn) là lối văn cổ, cứ hai câu đi đôi và đối lại với nhau thành một cặp, tức là thơ, phú, câu đối…
 
                                                                                Chiết tự chữ Hán